Dagur - 10.10.1997, Qupperneq 6

6- FÖSTUDAGUR ÍO.OKTÓBER 1997
ÞJÓÐMÁL
Utgáfufélag:
Útgáfustjóri:
Ritstjórar:
Adstoðarritstjóri:
Framkvæmdastjóri:
Skrifstofur:
Símar:
Netfang ritstjórnar:
Áskriftargjald m. vsk.:
Lausasöluverð:
Grænt númer:
Simbréf auglýsingadeildar:
Símbréf ritstjórnar:
DAGSPRENT
EYJÓLFUR SVEiNSSON
STEFÁN JÓN HAFSTEIN
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
BIRGIR GUÐMUNDSSON
MARTEINN JÓNASSON
STRANDGÖRU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 1A, REYKJAVÍK
460 6100 OG 800 7080
ritstjori@dagur.is
1.680 KR. Á MÁNUÐI
150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ
800 7080
460 6161
460 6171
Sukk og sorg
í fyrsta lagi
Dagur birti í gær áhrifaríka lýsingu á skuggahliðum miðbæjar-
lífsins í Reykjavík undir yfirskriftinni „Sukk og sorg í miðbæn-
um“. Umfjöllunin byggði að mestu á lögregluskýrslum vegna
útkalla á alræmda „sóðabúllu". Augljóst er að í kráamergð mið-
borgar Reykjavíkur leynast nokkur greni, sem varla standa
undir því virðulega nafni að kallast veitingahús. Greni þessi
virka sem segull á ógjæfufólk - drykkjusjúka og fólk sem kom-
ist hefur í kast við lögin.
í öðru lagi
I sjálfu sér er lítið við því að gera að fólk af þessu tagi safnist
fyrir á ákveðnum stöðum. Erfitt kann líka að vera að hafa
stjórn á því hvaða staðir verða samastaðir ógæfufólks og und-
irheimaliðs, en líklegt er að þetta fólk sækist eftir því að koma
sér fyrir í mannmergð miðbæjarins þar sem allur þorri fólks er
að skemmta sér. Þar er auðveldara að finna sér fórnarlönb til
að betla af eða ræna, auk þess sem allt fólkið og fjöldi kráa
dregur athyglina frá starfsemi hinna vafasamari og því að sum-
ir þeirra eru beinlínis að stunda ólöglega starfsemi. Ungling-
ar sækja í miðbæinn og þeir eiga enga samleið með viðskipta-
vinum sóðabúllanna. Nóg eru vandamálin samt í bænum.
í þriðja lagi
Það hlýtur því að vera almenn krafa að vafasamar knæpur sem
sífellt brjóta leikreglur fái ekki að starfa áfram. Þessar knæpur
skemma fyrir öðrum veitingastöðum og þær spilla fyrir mann-
lífi í miðbænum. Vel má vera að góðkunningjar Iögreglu og fé-
lagsmálakerfisins safnist þá einfaldlega saman á öðrum stöð-
um og við því er ekkert að segja. Aðalaatriðið er að farið sé eft-
ir ströngustu reglum. Ef ekki er hægt að uppræta sóðabúllurn-
ar sjálfar, þá þarf að tryggja að þær þjappist eldd saman ein-
mitt á þeim stað þar sem unglingarnir koma saman og al-
mennir borgarar vilja geta rölt um. Sóðabúllur eru nú til skoð-
unar í „kerfinu". Það er lágmarkskrafa að reynt sé að koma
þeim burt úr miðbænum.
Birgir Guðmundsson.
Deima-dúettiim
Garra þótti vænt um að sjá lít-
inn greinarstúf í Morgunblað-
inu í gær eftir Helga Péturs-
son, sem titlaður er „fyrrum
framsóknarmaður og starfar
að ferðamálum". Helgi er
vissulega að skrifa um sitt sér-
svið - ferðamál fyrrum fram-
sóknarforingja.
Fyrsti íslend-
mgiirinn...
Helgi er fyrsti íslendingurinn
sem opinberlega kemur fram
og ver að ferðakostnaður
Steingríms Hermannssonar á
umhverfisfundi úti í löndum
sé greiddur af
Seðlabanka Is-
lands, ef frá er tal-
inn Steingrímur
sjálfur auðvitað
sem hefur sem
kunnugt er sagt að
umhverfismál séu
efnahagsmál sem
Seðlabankinn þarf
að skipta sér af.
Helgi er að sjálf-
sögðu sammála
Steingrími, eins og hann hef-
ur alltaf verið í gegnum árin -
en Helgi hefur eins og menn
vita sungið í tveimur grúpp-
um gegnum árin - „Ríó tríói“
og „Denna- dúettnum". Og
Garri getur í sjálfu sér ekki
annað en skilið þetta sjónar-
mið Dennadúettsins því gegn-
um árin hafa umhverfismálin
verið svo samofin starfsemi
Seðlabankans að bankinn
hefur í samvinnu við starfs-
mannafélagið keypt heilan dal
í Skaftafellssýslu svo banka-
menn geti leikið sér þar í friði
og horft á verkamenn vinna í
skógrækt á kostnað bankans.
Hins vegar fer fyrir Helga í
greininni eins og Steingrími
áður, hann áttar sig ekki á að-
alatriði málsins, sem er að
umhverfismálin eru ekki á
skilgreindu verksviði banka-
sjórnar og almenningur skilur
ekki hvers vegna hann á að
vera að borga fyrir hluti sem
alls ekkert eru á verksviði
bankans.
Ráðherrar
skammaðir
En það er þó ekki þessi hluti
greinar Helga sem vekur at-
hygli heldur nið-
ffjj: urlagið þar sem
hann segir Hall-
dóri Ásgrímssyni
og Finni Ingólfs-
syni til syndanna.
Helgi segir að þeir
eigi að verja
Steingrím með
kjafti og ldóm -
eins og hann ger-
ir. Ástæðan sem
Helgi gefur er að
bæði Halldór og Finnur séu
menn sem „eiga allan sinn
frama í stjórnmálum honum
að þakka“. M.ö.o. Helgi segir
það „nöturleg skilaboð" frá
Halldóri og Finni ef þeir ætla
ekki að gjalda Steingrími þökk
fyrir sinn pólitíska frama með
því að taka upp hanskann fyr-
ir hann nú. Eftir þessa skýr-
ingu Helga getur Garri ekki
annað en velt fyrir sér hvað
Helgi sé að þakka fyrir?
Garri.
ODDUR
ÓLAFSS0N
skrifar
Þverpólitískir þrýstihópar eru að
verða svo öflugir, að þeir eru
flokkunum skeinuhættari en allt
sameiningarbrölt valdastreitu-
fólks. Fjölmennir hagsmunahóp-
ar eru að þreifa sig áfram til
áhrifa og ef heldur fram sem
horfir munu þeir ná vopnum sín-
um fyrr en síðar. Atvinnufólk í
stjórnmálum fylgist með og telur
atkvæði, en hefur að öðru leyti
sáralítinn skilning á hvers vegna
kjósendur eru að íylkja liði á nýj-
an leik og semja nýjar leikreglur.
Þújsundir eldra fólks, sem
dæmt er til áhrifaleysis og naumt
skammtaðra lífskjara, komu
saman á Austurvelli til að minna
á að það er til. Látið var í það
skína að gamlingjarnir hafa ekki
aðeins kosningarétt, heldur ein-
nig kjörgengi.
Stofnfundur samtaka gegn
lögum um löggildingu Iénsgreifa
fiskislóðarinnar og erfðaréttindi
þeirra sprengdi húsnæðið utan
... þegar hvín í helvítinu
af sér og mun nú vaxa svo fiskur
um hrygg, að stéttastríð er í upp-
siglingu. Af sögulegri hefð munu
stjórnvöld standa og falla með
þeim ríku og voldugu gegn fjöld-
anum.
Of lítið, of seint
Þau samtök sem hér eru nefnd
eiga það sameiginlegt, að þeim
koma bug-
myndafræði
stjórnmálallolLk-
anna ekkert við.
Og enn síður er
hægt að tengja
hagsmuni þeirra
ákveðnum kjör-
dæmum. Þau
eru laus úr þeim
viðjum sem
hefðbundin
stjórnmálabar-
átta byggir tilveru sína á. Það er
einmitt það sem getur gert
hópana að sterku pólitísku afli sé
rétt á málum haldið.
Stjórnmálaflokkarnir munu að
sjálfsögðu reyna að halda utan
um atkvæði sín og tala loðmullu-
lega til þeirra, um að þeir skilji
og hafi fulla samúð með þeim
hagsmunahópum sem hæst byl-
ur í. En þeirra framlag verður of
lítið og kemur of seint ef að lík-
um lætur. Sívaxandi fjöldi gaml-
ingja mun ekki sætta sig við að
bíða fram í rauðan dauðann eftir
þeim lífskjarabótum sem þeir
telja sig eiga kröfu á. Þá er bara
að taka af skarið
og koma sér í þá
valdaaðstöðu
sem til þarf.
Lífsseigt
mynstur í voða
Það er nokkuð
djúpt í árinni
tekið, að kalla þá
sem eru á móti
einkaeign fisk-
veiðikvótans
hagsmunahóp. En séu kvótaeig-
endur hagsmunahópur má vel til
sanns vegar færa, að kvótalausir
eigendur auðlindarinnar hafa
þar einnig hagsmuna að gæta.
Því má vel kalla nýstofnuð sam-
tök um hlutdeild í þjóðareign-
inni hagsmunafélag.
Þar sem allir stjórnmálaflokkar
eru hallir undir einkaréttindi sæ-
greifanna og þær eignatilfærslur
og erfðarétt sem þeim fylgja, er
eðlilegt að upp komi sú hug-
mynd að stofna stjórnmálaflokk
um hagsmuni þeirra sem telja sig
hlunnfarna í viðskiptum við
stjórnvöld og þá sem þau gefa
allan fiskinn innan 200 mílna
auðlindalögsögu.
Þau viðhorf sem nú eru að
skapast geta hæglega kollvarpað
lífseigu mynstri flokkaskipaninn-
ar. Gengdarlítið æskudekur og
undanlátssemi við útvegsaðalinn
er farið að fara meira en lítið í
taugarnar á svo fjölmennum
hópum, að þeir eru farnir að
hyggja að því að fylkja liði.
- Þá er andskotinn laus þegar
hvín i helvítinu, eru fleyg orð
bónda, þegar ofviðri var í nánd.
Skyldu stjórnmálaflokkarnir vita
hvaða andskota þeir hafa magn-
að upp á móti sér? — OÓ
.Thupir
SDuria
sv<arao
Eiga einkasjúhráhús á
íslandi rétt á sér?
Kristín Á. Guðmundsdóttir
fonnaður Sjúkraliðafélags íslatids.
Nei, það tel
ég ekki. Það
hefur sýnt
sig að þar
sem einka-
rekin heil-
brigðisþjon-
usta hefur
verið tekin
upp hefur
það aukið stéttaskiptingu, þar
sem fólk hefur ekki jafna mögu-
leika á því að greiða fyrir þá lækn-
isþjónustu sem á þarf að halda.
Slíkt óttast ég að yrðu afleiðing-
arnar, ef einkarekin sjúkrahús
yrðu sett á fót hér á landi.
Halldór Jónsson
framkvæmdastjóriFjórðmigssjúkra-
ltússins á Akureyri.
T i 1 k o m a
einkasjúkra-
húsa er þró-
un sem hef-
ur átt sér
stað í öðrum
löndum og
það er ekki
óeðlilegt að
horft sé til
sambærilegra hluta hér á landi.
En við verðum að hafa í huga að
við erum fámenn þjóð, en fyrir-
fram - og án sérstakrar skoðunar
á þessari hugmynd - þá hafna ég
henni ekki.
Ámi Gunnarsson
Jramkvæmdastjðri Heilsustojnunar
NLFÍ.
Slík sjúkra-
hús eiga
ekki rétt á
sér. Þau
yrðu fjárfrek
og sé átt við
einkarekstur
eins og í
Bandaríkj-
unum, þá
hlýtur ríkið
að stöðva allar greiðslur til slíks
reksturs. Hér á landi er landlægt
að menn fari í einkarekstur;
kaupi dýr tæki og treysti á að rík-
ið borgi fyrir þá sem nota tækin.
Viðhorf hjóta að breytast ef
menn eru í alvöru að tala um
einkarekin sjúkrahús - sem er
stærra mál, en menn gera sér
grein fyrir í daglegri umræðu.
Stefán E. Matthíasson
æðaskurðlæknir á Sjúkrahtísi Reykja-
víkur.
Slík sjúkra-
hús eiga
jafnan rétt á
sér og
sjúkrahús
sent eru rek-
in af hinu
o p i n b e r a .
Hinsvegar er
í þessari um-
ræðu gjarnan blandað saman
einkarekstrarformi á sjúkrahús-
um og tryggingafyrirkomulagi,
þ.e. annað hvort ríki eða almennt
tryggingafélag, og þetta eru
óskyldir hlutir. Svo fremi að
sjúklingar, sem fá heilbrigðis-
þjónustu á einkareknum sjúlira-
húsum, njóta trygginga frá hinu
opinbera er eldd um mismunun
að ræða.