Dagur - 21.10.1997, Blaðsíða 4

20-ÞRIDJUDAGUR 21. OKTÓBER 19 9 7

UMBÚÐALAUST
Stóri bróðir í
I nýlegri skýrslu dómsmálaráð-
herra, Þorsteins Pálssonar, til
Alþingis kemur fram að 17
prestar þjóðkirkjunnar hafa skírt
börn í trássi við nafnalögin nýju,
síðan þau gengu í gildi um
næstliðin áramót. Ekki er getið
um fjölda barnanna sem fengið
hafa nöfn með þessum frjálslega
og sjálfsagða hætti.
I lok skýrslunnar um fram-
kvæmd nýju nafnalaganna gat
ráðherra þess að nú væru í und-
irbúningi aðgerðir gegn „lög-
brjótunum" sautján. Að sinni
mundu þeir ekki hljóta fangels-
isdóma heldur yrði fyrst í stað
beitt sektum.
Það fannst ráðherranum
mildilega til orða tekið. Enda
mun ráðuneyti dóms- og kirkju-
mála eiga að kveða upp sektar-
dómana yfir prestunum 17, þó
Iögréttara athæfi væri að kæra
málin og kalla þá fyrir óhlut-
drægan dómara.
En þetta verður haft með því
gamla góða
sniði, að dóms-
valdinu verður
kippt upp í
ráðuneyti. Enda
er það vissara í
svona máli þar
sem verið er að
refsa mönnum
fyrir það eitt að
hafa neitað að
fremja mann-
réttindabrot.
Því flestar
greinar manna-
nafnalaga okkar
btjóta í bága við stjórnarskrána
og mörg ákvæði alþjóðasáttmála
sem Island er aðili að. Og smá-
smyglisleg framkvæmd laganna
getur því aldrei orðið annað en
hreinræktaður fasismi. Eins og
reyndin lika sannar.
Ofvöxtur valdbeitingar
Fasisma sem þrífst innan lýð-
ræðislegrar stjórnskipunar hefur
oft verið líkt við krabbamein.
Þessi líking stenst að því leytinu
til að það eru meinvörpin sem
eru háskalegust.
Oft hleypur sjúklegur ofvöxtur
í valdbeitingarlöngun ráðherra
eða ráðuneytisstjóra. Það skilja
þeir sem hafa einhverja nasasjón
af barnasálarfræði - og þeir telja
valdasýkisköstin eðlileg. Enda
höfum við lýðræðislegar reglur
til að hamla á móti því að mein-
vörp verði frá þessum barnalega
valdaþorsta. En það ónæmis-
kerfi getur þó líka brugðist.
Andi mannanafnalaganna er
mótsnúinn lýðræðislegri hugs-
un. Þau kveða á um íhlutun
stjórnvalda um atriði sem eru
vernduð af ákvæðum í stjórnar-
skrá og almennum mann-
réttindaskrám. Akvörðunarvald
um þrengstu einkahagi fólks er
látið í hendur öfgahópi (manna-
nafnanefnd), auk þess sem
prestastétt landsins hefur verið
afhent framkvæmdarvald, og full
ábyrgð með, undir kommandó
þessara öfgamanna.
SS-meim
Allt væri þetta þó líldega í
stakasta lagi
(eins og mein-
legur brandari)
ef ekki kæmi til
afstaða og
starfshættir
hagstofustjóra.
En hann stjórn-
ar meinvörpum
þessa sérís-
lenska fasisma
úr Skuggasundi
(150 Reykjavík)
ásamt ritstjóra
svokallaðrar
þjóðskrár. í
samræmi við heimilisfangið eru
þeir framvegis kallaðir SS-
menn.
Þjóðskráin hefur þá vafasömu
aðstöðu (sem KGB líka hafði í
Sovétríkjunum sáluðu) að vera
til eftirlits hvarvetna í samfélag-
inu. Einkareikningur í banka
verður ekki stofnaður nema
undir eftirliti SS-manna. Lán
verða ekki tekin né eignir keypt-
ar og seldar nema undir eftirliti
SS-manna. Enginn fær sig lagð-
an inn á spítala nema undir eft-
irliti SS-manna. Enginn getur
skráð sig í símaskrána nema í
Oft hleypur sjúklegur
ojvöxturí valdbeiting-
arlöngun ráðherra eða
ráðuneytisstjóra. Það
skilja þeirsem hafa
einhverja nasasjón af
bamasálaifræði.
Skuggasundi
„í skjóli ólýðræðislegra iaga um mannanöfn og hugarfars SS-mannanna, sem gæta framkvæmdar þeirra, hefur þjóðskráin smám
saman orðið að reglulegum skóla i fasískum hugsunarhætti, “ segir Þorgeir Þorge/rson.
samráði við SS-menn. Og
þannig má lengur telja.
Ég þekki mann sem búinn er
að missa kosningaréttinn vegna
þess að þeir SS-menn telja sig
skylduga til að skrifa nafnið
hans með öðrum hætti en við-
komandi lögreglustjóraembætti
hafði gert (í vegbréfi) samkvæmt
ákvörðun mannsins (eins og
sjálfsagt ætti að vera).
SS-menn telja kosningarétt
hans eiga að víkja fyrir ofbeldis-
dyntum valins öfgahóps
(mannanafnanefndar).
Þetta ofbeldisstýrða sálar-
ástand hefur eðlilega sáð sér í
fjölmarga starfsmenn þeirra
stofnana sem búa við eftirlit SS-
manna. En það eru raunar flest-
ar stofnanir samfélagsins. Enda
varla til annars að ætlast en
barnalegur valdaþorsti finnist
víðar en hjá ráðherrum og ráðu-
neytisstjórum. í skjóli ólýðræðis-
legra laga um mannanöfn og
hugarfars SS-mannanna, sem
gæta framkvæmdar þeirra, hefur
þjóðskráin smám saman orðið
að reglulegum skóla í fasískum
hugsunarhætti. Og það er alveg
með ólíkindum hvað sumt
starfsfólk stofnana hér leyfir sér
enn í dag við einstalding sem
telur sig eiga að ráða einhverju
um sitt eigið nafn. Enn í dag,
segi ég. Því víst er þetta að
breytast.
Alveg nú upp á síðkastið hef
ég áþreifanlega orðið var við
breytta afstöðu til einmitt þess-
ara mála hjá yfirmönnum stofn-
ana hér.
Það er eins og vonarglæta.
Maðurinn sem ég nefndi áðan
hefur að vísu enn ekki fengið
kosningarétt (en það heyrir
beint undir SS-menn og manna-
nafnanefnd og verður því naum-
ast leyst hér innanlands á með-
an sömu aðilar ráða ríkjum í
Skuggasundinu).
En þó maður þessi hafi enn
ekki kosningarétt, má hann þó
skrá bankareikning á sitt rétta
nafn, fær aðgang að sjúkrastofn-
unum líka, og hann er aukin
heldur rétt skráður í símaskrá
höfuðstaðarins. Þökk sé lög-
fræðideild Landsbanka Islands,
Landlæknisembættinu og yfir-
stjórn Landsímans, sem tekið
hafa fram fyrir hendur SS-liðs-
ins og látið manninn njóta
þeirra sjálfsögðu réttinda sinna
að ráða því sjálfur hvernig nafn-
ið hans er stafsett.
Miðað við fyrra ástand bendir
þetta til lýðræðisvæðingar í sam-
félaginu. Enda full þörf á því að
breyta um háttalag á þessu sviði
áður en hálf prestastéttin verður
komin á Litla-Hraun fyrir það
eitt að neita að vinna nasistalög-
reglustörf með öðrum embættis-
verkum sínum.
Þetta ættu báðir lýðræðissinn-
arnir á Alþingi nú strax að hug-
leiða.
KOLBRUN
BERGÞÖRS
DOTTIR
SKRIFAR
Steingrímur J. Sigfússon, þing-
maður Alþýðubandalags, hafði
ekki fyrr mótmælt hugmynd-
inni um ferðalag utanríkisráð-
herra og sendinefndar til
Indónesíu, en upplýst var að
flokkur þingmannsins hafði í
riti nokkru mælt með því að
tekið væri upp viðskiptasam-
band við landið. Þetta kemur
svosem ekkert sérstaklega á
óvart því hin ógeðfellda stað-
reynd er sú, að þegar viðskipti
eru annars vegar verða sið-
ferðilögmál iðulega að víkja.
Gagnrýni er síðan svarað með
því að á undan eða eftir undir-
ritun viðskiptasamninga sé ætl-
unin að ræða við harðstjórana
Menniugarvaktin
Þeir eru ekki allir gapuxar
og fræða þá um undirstöðuat-
riði lýðræðis og mannréttinda.
Það voru einmitt þessi rök sem
utanríkisráðherra landsins greip
til þegar hann svaraði gagnrýni
Steingríms J. Sigfússonar. Flestir
Iétu sér fátt um finnast. Það eru
örugglega fæstir sem trúa því að
slíkar viðræður fari fram í neinni
alvöru, enda varð ekki mikillar
einlægni vart í hinum syljulega
framsóknartalanda utanríkisráð-
herra. Enn má minna á orð fyrr-
verandi forseta íslands, Vigdísar
Finnbogadóttur, eftir Kínaferð,
þegar hún sagði að þeir sem sætu
f silkisófum gestgjafa sinna færu
ekki að segja þeim sömu mönn-
um til syndanna.
Frá þessu þjónkulega viðhorfi
eru þó undantekningar. Merk-
asti stjórnmálamaður heims,
Nelson Mandela, var fyrir örfá-
um mánuðum í opinberri heim-
sókn í Indónesíu. Hann var ekki
kominn til að hjala við ráða-
menn heldur til að lesa fyrir
þeim, hitti fangelsaðan leiðtoga
andófsmanna Austur-Tímora og
ítrekaði ósk um að hann yrði lát-
inn laus. Heimsóknin og krafa
Mandela hafði greinileg áhrif á
ráðamenn Indónesa, enda var
þar engin tæpitunga töluð.
Stjórnmálamönnum er iðulega
lýst sem metnaðarfullum en
hugsjónasljóum gapuxum. Þeir
eru það örugglega margir en
ekki allir. Kannski er helsta
mein vestrænna stjórnmála-
manna einmitt það að þeir hafa
ekki fyrir nægilega miklu að
berjast. Orð friðarverðlaunahafa
Nóbels Jose-Ramos Horta
kunna því að hljóma ókunnug-
lega f eyrum þeirra: „Heiður,
virðing, skylda, ábyrgð - þetta
eru ekki bara orð. Ef einstak-
lingur vill lifa samkvæmt þess-
um gildum, ef honum iinnst
þau einhverju varða, verður
hann að vera tilbúinn að kaupa
þau dýru verði, með lífi sínu ef
nauðsyn ber til.“
„Stjórnmálamönnum er
iðulega lýst sem metnað-
arfullum en hug-
sjónasljóum gapuxum.
Þeir eru það örugglega
margir en ekki allir."