Dagur - 28.11.1997, Síða 1

„Þessi bók er mín persónulega sýn og túlkun á lífi ömmu minnar. Bókin er skrifuð sem skáldsaga en hún er byggó á staðreyndum
sem ég reyni að fylgja eftir fremsta megni, “ segir Oddný Sen. mynd: gva.
í nýútkominni bók
sinni, Kínverskum
skuggum, rekurOddný
Sen sögu ömmu
sinnar, Oddnýjar
Erlendsdóttur, sem
giftist kínverskum
manni, bjóífimmtán
ár í Kína og kynntist
þarbæði hamingju og
erfiðleikum.
Oddný Erlendsdóttir var bónda-
dóttir frá Breiðabólsstöðum á
Alftanesi sem örlögin leiddu alla
leið til Kína. Þar bjó hún í fimmt-
án ár en sneri síðan heim til Is-
lands.
„Amma var snemma haldin
brennandi útþrá,“ segir sonar-
dóttir Oddnýjar og nafna, Oddný
Sen, sem segir sögu ömmu sinn-
ar í Kínverskum skuggum.
„Æskuást hennar var Jón Vest-
dal, sem hafði menntað sig í
Skotlandi og var vísindamaður
sem vann að þararannsóknum.
Hann drukknaði í Hvalfirði og ég
held að amma hafi aldrei jafnað
sig á þeim harmi. Ári eftir lát
hans, árið 1909, þegar hún var
19 ára gömul, fór hún til Edin-
borgar og fékk vinnu sem bókari
hjá íslensku fyrirtæki sem þar
hafði starfsemi sína. Síðan fór
hún í nám við Edinborgarháskóla
og kynntist þar afa mínum, Kwei
Ting Sen.
Að skipan föður síns lagði
Kwei Ting stund á nám í uppeld-
is- og sálarfræðum. Þetta var
ekki nám sem hann hefði kosið
sér hefði hann fengið að ráða.
Hann hafði brennandi áhuga á
bókmenntum og bókmennta-
fræði og þráði að verða virtur
prófessor í þeim greinum en sem
kínverskur sonur neyddist hann
til að lúta vilja föður síns. Amma
og Kwei Ting urðu ástfangin og
giftust í Edinborg og þar eignuð-
ust þau sitt fyrsta barn, soninn
Erlend, sem dó úr hundaæði í
Kína skömmu eftir komuna
þangað."
Þau fluttust síðan til Kína,
hvemig leið ömmu þinni í fram-
andi umhvetfi?
„Bréf hennar til ættingja og
vina bera með sér að henni hafi
liðið mjög vel, sérstaklega fyrstu
árin. Hún var kennari við skóla í
Amoy og var áberandi í félagslífi
vestrænna kvenna sem þar bjug-
gu. Hún ferðaðist mikið og var
ákaflega áhugasöm um gamlar
kínverskar siðvenjur og goðsagn-
ir.“
Var hjónabandið farsælt?
„Einkalífið var ekki áfallalaust.
Amma eignaðist þrjú börn, Er-
lend, sem lést ungur, Jón, föður
minn sem var skfrður í höfuðið á
æskuástinni hennar, og Signýju
Sen. Ég held að hjónabandið hafi
með tímanum þróast í vinskap og
afi minn átti hjákonu sem hann
bjó síðan með til dauðadags og
þau eignaðist þijú börn. Amma
fór frá Kína 1937. Aðstæður í
einkalífi réðu þar einhverju um,
en hún óttaðist einnig þær sí-
felldu ógnir sem steðjuðu að
landinu frá Japönum og þegar
þeir náðu Peking á sitt vald þótt-
ist hún vita að sér yrði ekki vært.
Það var rétt mat því Japanir
gerðu eignir afa míns upptækar.
Hann lést úr krabbameini árið
1949 og hafði þá búið við sára fá-
tækt síðustu árin. Ég veit ekki
hvað varð um börn hans og ást-
konu. Mér hefur verið bent á að
þau hafi líklega annað hvort orð-
ið fórnarlömb hungursneyðar-
innar miklu eða menningarbylt-
ingarinnar. Ég er að grennslast
fyrir um afdrif þeirra og held í
vonina um að finna þau á lífi.“
Hvað gerði amma þín eftir uð
heim var komið?
„Faðir hennar hafði ekki búist
við að hún myndi snúa heim og
hafði því svipt hana föðurarfi.
Hún fékk íbúð á Amtmannsstíg
og varð kennari við Kvennaskól-
ann í Reykjavík. Það starf hafði
verið draumastarfið hennar þeg-
ar hún var ung stúlka þannig að
hún var mjög sátt.“
Manstu eftir ömmu þinni?
„Hún dó árið 1963 þegar ég var
fimm ára gömul en ég man mjög
vel eftir henni. Það má segja að ég
hafi alist upp hjá henni í „kín-
verska herberginu“ sem svo var
kallað. Þar geymdi hún djásn og
fjölskyldugripi úr safni afa sem
hún hafði flutt með sér til lands-
ins. Þegar heim var komið þráði
hún Kína og sagðist margoft hafa
séð eftir þvf að hafa farið þaðan."
Hvemig tekur fjölskyldan því
að þú skulir taka þig til og skrifa
sögu ömmu þinnar?
„Þessi bók er mín persónulega
sýn og túlkun á lífi ömmu minn-
ar. Bókin er skrifuð sem skáld-
saga en hún er byggð á stað-
reyndum sem ég reyni að fylgja
eftir fremsta megni. Það er við-
búið að ekki séu allir jafn sáttir
við túlkun mína, en ég vona að
sem flestir lesendur hafi gaman
af bókinni."
Veitum hagstæð
lán til kaupa á ^
landbúnaðarvélum - „
Reiknaðu með
1SP-FJÁRMÖGNUN HF
Vegmúii 3 • 108 Reykjavik • Simi S88-7200 • Fax 588-7201
Venjulegirog
demantsskomir
trúlofunarhringar
GULLSMIÐIR
SIGTRYGGUR & PÉTUR
AKUREYRI ■ SÍMI 462 3524