Dagur - 23.12.1997, Blaðsíða 4

20-ÞRIÐJUVAGUR 23. DESEMBER 1997
D^r
UMBÚÐALAUST
Allt er svo gaman í dag. Menn
láta sig jafnvel hafa það að
borða skötu í dag til þess að
reyna að finna með bragðlauk-
unum djúpt í sér þann vott að
þessari frumstæðu þjóð Islend-
ingum, sem þar kann enn að
leynast. I dag er hið íslenska
karnival: þjóðirnar vítrast manni
gjarnan á einhverjum einum
degi. Brasilíufólk dansar sig
rænulaust á sínu karnivali; Svíar
reika þunglyndir um úti í skógi á
sfnu midsommarfesti eða hópast
múmíndýralegir kringum stórt
bál; Danir hugga sig um svipað
leyti; Kanar fara í fimbulskrúð-
göngur á fjórða júlí; Frakkar
ímynda sér að þeir séu með
götuóeirðir á Bastilludaginn og
fara út á göturnar til að rökræða
við næsta mann. Og svo fram-
vegis. íslendingar hafa Þorláks-
messu. Og kaupa.
* * *
Og kaupa og kaupa. Þetta er há-
tíðisdagur venjulega fólksins
sem stundum þarf líka að hugsa
um. Hann er fyrir þá sem ein-
hverja eiga að, þá sem eiga fjöl-
skyldur, þá sem hafa mánaðar-
kaup, þá sem árið um kring eru í
vinnu á daginn og í sjónvarps-
vímu á kvöldin, fara í kringluna
á Iaugardögum og bíltúr með
brauðskothríð á endur á sunnu-
dögum - í dag er þetta fólk
frjálst og getur þjónað sinni
lund. Og þetta gerist: Verslunar-
götur kaupstaða landsins fyllast
af kátu fólki, sumir eru trylltir til
augnanna og eiga eftir að gera
svo margt, aðrir eru með blíðleg
augu þó þeir eigi eftir að gera
veita vor og yndi um miðja vetr-
arnótt. Það er vor og yndi sem
okkur langar í. Jafnvel þótt ein-
hver gæfi okkur gervitungl yrð-
um við ekki hótinu sælli þótt við
kynnum að segja: en gaman,
einmitt það sem mig hefur alltaf
vantað.
Sumir mæla til fólksins
strengilega um raunverulegt
inntak jólanna og segja okkur
hversu villuráfandi við séum í
kaupæði og efnishyggju. Ekki
hlusta á þá! Þeir vita ekki að
raunverulegt inntak jólanna er
þetta:
Aldrei er vindlakassinn jafn
töfrandi og á aðfangadagskvöld,
aldrei er bindið jafn skartandi,
aldrei er náttkjóllinn jafnmjúkur
og úrið jafn undursamlega rétt;
aldrei virðist bókin geyma jafn
undursamlega visku eða ómót-
stæðilegar einkalífsjátningar;
dúkkutetur lifnar til iífsins, pley-
móbíl hreyfist í leik, joggingaíli
brakar nýr - og þessir hlutir eru
allir svo fínir vegna þess að ein-
hver annar hefur gefið okkur þá.
Frá öllum þessum hlutum stafar
hugsunum sem vefjast saman
við slikjubirtuna frá jólatrénu og
við erum södd og við erum sæl
og það skiptir engu máli þó að
þeir dofni á jóladag og dofni enn
á annan og gráni á gamlárskvöld
og séu orðnir hélugrá þing á
þrettándanum; þeir hafa lokið
sínu hlutverki þá, vegna þess að
þeir eru einskærir hlutir, þeir
eru bara tákn sem skipta engu
máli í sjálfu sér og inn í skáp
með þá.
* * *
Því jólin eru ekki bara ákall til
ljóssins og tákngerving sólar-
innar. Þau eru ákall okkar hvert
til annars og sameiginlegt ákall
okkar allra um merkingu í heim-
inn, samræmi og reglu og líkn.
„Það er kaupskapurinn sem sameinar hjörtun, það er Mammon, það er dansað blygðunarlaust kringum gullkálfinn og það er leyfilegt
á þessum eina degi, “ segir greinarhöfundur meðal annars.
svo margt, krakkar og unglingar
rangla um í hópum og eiga að
gera svo margt; hjón til margra
ára leiðast; menn hittast; heils-
ast; þvælast. Það ríkir alvöru
þjóðasátt um að eyða sem mest-
um peningum í sem mesta vit-
leysu.
Það er kaupskapurinn sem
sameinar hjörtun, það er
Mammon, það er dansað hlygð-
unarlaust kringum gullkálfinn
og það er leyfilegt á þessum eina
degi. Mánaðarlaunin fjúka og
þau næstu líka og febrúarlaunin
svo eftir því sem ferðum sleðans
fjölgar yfir margpressað/blessað
kortið - eyðslan öll, þessi gengd-
arlausa og dásamlega óskynsam-
lega eyðsla sem færir okkur enn
einu sinni heim sanninn um að
peningar eru hér á landi afl
þeirra hluta sem ekki skal gera -
allt þetta bruðl er sökum þess að
allir eru að gleðja aðra. Reyna
að uppfylla óskirnar, sem auðvit-
að tekst aldrei vegna þess að í
rauninni langar okkur ekkert í
nýja brauðrist, nýtt eldhúsrúllu-
statíf eða yfirleitt þetta dót sem
við dengjum ofan í kjöltuna
hvert á öðru; það er bara eitt
sem okkur Iangar og aðeins ein
ástæða fyrir því að við erum að
þessu brölti öllu: okkur langar
til þess að sólin skíni á okkur.
* * * *
Og blómstrið það á þrótt, að
GUÐMIJNDUR
ANDRI
THORSSON
SKRIFAR
Inntak j ólanna
Menningarvaktm
Gamalt hús fær nýtt líf
Það var hátíðleg stund á föstu-
dag þegar gestum var boðið að
koma og sjá gamla Iðnó, nýupp-
gert, og horfa enrr einu sinni á
sjónleik í því góða húsi.
1 stuttu máli er endurgerð
Iðnó menningarviðburður í
borginni. Sem kostar að vísu
morð fjár, en það kostar klof að
ríða röftum. Eins og mjög ræki-
lega kom fram við athöfnina á
föstudag er saga þessa húss í
menningu landsins svo rík að
ekki er um neitt annað að ræða
en halda því við og reka með
reisn.
Gamli salurinn er nú að lík-
indum fegurstur sala á íslandi.
Það var mál manna á föstudag,
þeirra sem hörðu augum. Þarna
var hver silkihúfan upp af
annarri, fólk sem fer víða í boð,
og ætti manna gerst að vita hvar
listrænt sjónarspil í byggingarlist
rís hæst hér á landi.
Matsalur
Ræður voru fluttar og skálað í
sal á efri hæð, sem í framtíðinni
verður matsölustaður undir
stjórn þess manns sem stóð
glottuleitur úti undir vegg: Rún-
ars Marvinssonar. Það er spá
menningarvaktar að þarna verði
eftirsóttasti matstaður borgar-
innar á næstu misserum, slíkt er
andrúmsloftið innan dyra og út-
sýnið yfir Tjörnina. Ekki sést
enn hvort Rúnar stefnir á sams
konar innréttingar og á sínum
gamalgróna stað, líklega væru
Þung ábyrgð hvílirá
þeim semfara með
menningarlega stjóm
Iðnó.
einfaldari og stílhreinni skreyt-
ingar meira við hæfi Iðnó í nú-
verandi mynd. Leiksalurinn
niðri heimtar látlausan „eleg-
ans“ uppi. En þetta verður
„enginn maður með mönnum
nema þar hafi snætt“ staður
næstu missera.
Leiksalur
Gamli salurinn er hreint út sagt
stórkostlega vel úr garði gjör af
hálfu þeirra sem um sáu. Þung
ábyrgð hvílir á þeim sem fara
með menningarlega stjórn stað-
arins að sjá um að þarna verði
nægt og gott framboð af menn-
ingarviðburðum við hæfi þessa
salar. A ekki að gera sömu kröfu
til þeirra listamanna sem fram
koma og hinna sem luku um-
gjörðinni? Þá verður nú aldeilis
gaman að lifa í Reykjavík!
Dómínó
Fyrsta verkefni í nýju lðnó var
að draga gamla LR úr skel sinni
og flytja Dómínó Jökuls Jakobs-
sonar niðureftir. Sérlega vel til
fundið. Sýningin var einkar vel
heppnuð. Leikritið er flott og
flutningur allur og leikstjórn til
fyrirmyndar. Útkoman varð sýn-
ing sem í minnum verður höfð.
Sem betur fer var Sjónvarpið á
staðnum og festi á band, áhorf-
endum er bent á að taka frá
tvær og hálfa klukkustund í byrj-
un nýja ársins til að njóta.
Aldarsaga
Samtímis þessum merkisvið-
burði kemur út „Aldarsaga"
Leikfélags Reykjavíkur eftir Þór-
unni Valdimarsdóttur og Eggert
Þór Bernharðsson sagnfræðinga.
Við fyrstu sýn er þar blússandi
LR rómantík í giæsilegu broti.