Dagur - 10.01.1998, Blaðsíða 14

30 - LAVGARDAGVR 10. JANÚAR 1998
HEILSULÍFIÐ í LANDINU

Óæskilegur hárvöxtur
hjá konum, t.d. íandliti,
eralgengur en þráttjyrir
það erhann ermikið
feimnismál. Svo ætti þó
ekki að vera því vax- og
rafmagnsmeðferðirgeta
leysthluta vandans.
Bergþóra Stefánsdóttir á Snyrtistofu Nönnu á Akureyri segir þaö hafa aukist að ungar konur leiti
sér hjálpar við óæskilegum hárvexti. Hann sé þó ennþá mikið feimnismái. mynd: bg.
Að losna við hárin
Bergþóra Stefánsdóttir snyrtifræðingur og
eigandi Snyrtistofu Nönnu á Akureyri seg-
ir mjög algengt að konur komi í háreyð-
ingu. Mest sé um að ijarlægð séu hár á
fótleggjum og í andliti. Af fótleggjunum
með vaxmeðferð en í andliti annað hvort
með vaxi eða rafmagni.
Þær ungu vilja rafmagnið,
þær eldri vaxið
„Ef um háreyðingu í andliti er að ræða
þá er mest um að fjarlægð séu hár á höku
og efri vör,“ segir Bergþóra. „Þetta er mjög
algengt vandamál en sérstaklega hjá kon-
um sem komnar eru yfir breytingarskeið-
ið. Það er þó orðið algengara að ungar
konur komi til að láta fjarlægja slík hár.
Fyrir þær þá mælum við með rafmagns-
meðferð, því um varanlega háreyðingu að
ræða, en fullorðnar konur fara frekar í
vaxmeðferð."
Bergþóra talar um að vaxið sé að mörgu
leyti betra fyrir eldri konur því hjá þeim sé
vandamálið meira, meiri hárvöxtur sem
erfitt sé að koma algerlega í veg fyrir. Raf-
magnið sé Iíka dýrari meðferð og taki tíma.
Konan þurfi að mæta á stofuna jafnvel
einu sinni í viku í einhvern ákveðinn tíma
og alltaf sé hætta á sýkingum og örmynd-
un hjá þeim sem eru með mjög viðkvæma
húð. „Þær sem eru orðnar fullorðnar legg-
ja það ekki á sig en ungu konurnar vilja
losna við hárin í eitt skipti fyrir öll.“
25-30 % hára koma aftur þrátt
fyrir rafmagnsmeðferð
Mjög mikilvægt er að finna orsökina fyrir
hárvextinum áður en rafmagnsmeðferð er
hafin. „Ef ungar stúlkur eru með mikinn
óæskilegan hárvöxt þá bendir allt til þess
að einhver ruglingur sé á hormónastarf-
seminni. Þær hafi of hátt hlutfall karl-
hormóna, testósteróns. Það lýsir sér sem
mikill hárvöxtur í andliti og nára, jafnvel
upp að nafla, og þá þurfa þær að fara til
kvensjúkdómalæknis og á hormónalyf.
Eftir það koma þær til okkar og þá vinnst
háreyðingin vel,“ segir Bergþóra.
Það er misjafnt hvað konur þurfa að
koma oft í háreyðingu ef um rafmagns-
meðferð er að ræða. Ef eingöngu þarf að
losna við nokkur hár, kannski ættgeng hár
á efri vör, þá er mjög auðvelt að taka þau.
„Hafi kona tilhneigingu til hárvaxtar þá
kemur rafmagnið í veg fyrir að hárið sem
tekið er komi aftur, en þetta er alltaf
spurning um virkt svæði og hvort komi ný
hár. Rafmagnið gengur út á það að eyða
hárinu. Við förum með nál niður í hár-
sekkinn, brennum fyrir, skjótum rafmagni
á rótina og brennum hana. Ef við náum
hárinu í vexti þá tekst okkur að eyða því
varanlega, ef það er í hvíld þá er kominn
fótur fyrir annarri rót undir því. Þótt það
hár sé tekið þá vex samt annað. Við segj-
um að 25-30% af þeim hárum sem við tök-
um upp með rafmagni komi aftur.“
Þær konur sem kjósa vaxmeðferð þurfa
í hana á 4-6 vikna fresti en allt fer það þó
eftir hárvexti. Hárið er komið upp fullgró-
ið eftir 4-8 vikur og vaxmeðferðin endist
því vel. Það getur þó komið fyrir, þó sjald-
gæft sé, að hárin stingist undir húðina ef
oft er farið í slíka meðferð, sérstaklega ef
hárin og húðin er þunn.
Sálrænn vandi
Bergþóra segir að óæskilegur hárvöxtur sé
alltaf mikið feimnismál hjá konum. Þær
konur sem komi á stofu í fyrsta skipti
haldi alltaf að þær séu einar í slíkri með-
ferð. „Þetta á sérstaklega við um ungu
konurnar og hjá þeim er þetta mjög sál-
rænt. Sumar hafa hugsað um háreyðingu
í mörg ár áður en þær harka af sér og
koma til okkar. Fram að því hafa þær ver-
ið að plokka hárin heima hjá sér og Iiðið
illa út af þessu öllu. En þær þurfa ekki að
vera feimnar við að koma því við vinnum
við þetta alla daga. Það er mikilvægt að
það komi fram.“ HBG
Þurrkur í leggöngum
Allt að 50% kvenna finna
fyrir þurrki í leggöngúm
einhvern tíma á lífsleið-
inni. Þurrkur í leggöngum
getur lýst sér sem erting,
kiáði, vanlíðan og bruna-
tilfinning og valdið mikl-
um sársauka við samfarir,
oft með blæðingum og
eymslum á eftir.
Sveiflur í hormúnabúskap
Leggangaþurrkur getur komið fyrir á öll-
um æviskeiðum konunnar. Þurrkurinn
getur stafað af sveiflum í hormónabúskap
konunnar, til dæmis á síðustu dögum tíða-
hringsins, eftir barnsburð, á breytinga-
skeyði og ef konur hafa gengist undir
eggjastokkabrottnám. Leggangaþurrkur-
inn tengist minnkaðri framleiðslu östróg-
ens. Minnkuð framleiðsla östrogens getur
líka gefið önnur einkenni eins og nætur-
svita, hitakóf og þvaglátatruflanir. Leg-
gangaþurrkur getur líka háð ungum kon-
um, þá sérstaklega þeim sem taka pilluna
því hún hefur áhrif á östrogenmagnið.
Ymis Iyf svo sem hjarta- og æðalyf, þung-
lyndislyf og jafnvel ofnæmislyf.
Maxgskonar lausnir
Konum standa í dag til boða margskonar
lausnir. Þær geta keypt í apótekum hlaup
sem hægt er að setja í Ieggöngin eða á lim
mannsins lyrir samfarir til hjálpar í upp-
hafi samfara. Hlaup þessi eru ekki lyf og
hafa því ekki aðra verkun en að gefa raka.
Til eru hlaup sem heita KY (gott að nota í
upphafi samfara) og Replens (sprautað
upp í leggöngin við leggangaþurrki og er
ráðiagt að sprauta upp í leggöngin á þrig-
gja daga fresti).
Onnur nýjung er einnig komin á mark-
að sem eru Acidophilus hylki, sem setja á
upp í leggöng. Þetta eru eru mjólkursýru-
gerlar (vivag) sem byggja upp náttúrulegt
jafnvægi og viðhalda réttu sýrustigi í
Ieggöngum og auðveldar þetta konum að
losa sig við óþægindi á auðveldan og nátt-
úrulegan hátt.
Hvaö er til ráöa ?
Virkt kynlíf virkar hvetjandi á áhrif östó-
gena og viðheldur heilbrigðum vef í Ieg-
göngum. Eldri konur sem lifa virku kynlífi
eru því í minni hættu á að fá þurrk i leg-
göng, jafnvel án estrogenmeðferðar.
Hormónameðferð er mikið notuð, þar sem
hún bætir upp östrógenskort. Hægt er að
fá östrogenkrem og stíla sem notuð eru
staðbundin í leggöng. Einnig er hægt að fá
östrogen hlaup. Hormóna er einnig hægt
að Iáta setja undir húð í nára og virkar það
upp f 3 mánuði.
Með erótískum kveöjum iió norðun.
Halldóra lijarnadóllir hjíikrunarfræðinyur
skrifur um kynlíf fyrir Dag og tekur við fyrir-
spurnum. Símbréfsnúmer er 460 6171 og net-
fangið er ritstjori@dagur.is
Halldóra
Bjarnadóttir
skrifar
Er pilluátið
rétta lausnin?
Nú þegar skammdegið leggst yfir Iands-
menn af fullum þunga verður sjálfsagt
erfitt fyrir marga að Iifa, sérstaldega ef
snjórinn með allri sinni birtu lætur ekkert
á sér kræla. Landsmenn hafa notið góðær-
is og óvenjulegrar veðurblíðu undanfarið
og það hefur efalaust létt mörgum skamm-
degislífið. En nú gæti farið að halla undan
fæti því að erfiðustu mánuðir ársins fara í
hönd með öllu sínu myrkri og jafnvel
óveðrum, og þá er hætt við að skammdeg-
ið verði þunglyndissjúklingunum þungt í
skauti.
Þunglyndi er afar algengt hér á landi
eins og í flestum norðlægum löndum og
má ábyggilega segja að stór hluti þjóðar-
innar fái einhvern tímann á ævinni snert
af skammdegisþunglyndi að ekki sé talað
um alla þá sem þjást af alvöru þunglyndi,
liggja í bælinu dögum saman með dregið
fyrir alla glugga - þeir eru fleiri en maður
heldur. Samtímis má segja að þunglyndi sé
afar viðkvæmt mál. Það gildir víst það
sama um þunglyndi og geðsjúkdóma - þar
er tabú í gildi og vandinn ekki ræddur einu
orði hvað þá að horfst sé í augu við hann.
Sjálfsagt er skýringanna að leita í fáfræði.
Sumir viðurkenna reyndar að þeir séu
erfiðir á fætur á morgnana yfir veturinn og
verri í geðinu og þurfa svo sem ekkert
endilega að flokkast sem þunglyndir þó að
skapið stirðni því að margir kannast við
það hvernig svefninn og þreytan ná tökum
á líkama og sál eftir því sem á veturinn líð-
ur, skapvonskan verður svæsin og gerir
Qölskyldu, vinum og vinnufélögum lífið
Ieitt. Þunglyndissjúklingarnir draga fyrir
glugga og Iiggja í bælinu, skrá sig veika í
vinnunni og Ioka sig af. Þetta er sko ekkert
sældarlíf fyrir suma. Enginn getur þó látið
það eftir sér að liggja einangraður í bælinu
langtímum saman meðan Iífið heldur
áfram fyrir utan svefnherbergis-
gluggann. AUir þurfa að
vinna fyrir salti í grautinn.
En hvað er til ráða?
Margir freistast til að heimsækja heimilis-
lækninn og fá hann til að ávísa þunglynd-
islyfi og vissulega hefur það komið fram að
heimilislæknar ávísa lyfjum í stórum stíl.
Það er auðveld lausn að hringja þetta sím-
tal og fá lækninn til að bjarga málum en
einhvern veginn virðist það engin lausn.
Erlendar rannsóknir hafa sýnt fram á að
þunglyndislyf á borð við prósak eru hálf-
gerð ávanalyf, jafnvel kölluð „ecstasy
Iight", þó að heimilislæknar skrifi reyndar
ekkert endilega undir þau fræði. Þeir virð-
ast hins vegar því miður alltof viljugir til að
ávísa á pillur og stundum virðast þeir ekk-
ert kæra sig neitt frekar um að leita að rót-
um vandans. Þetta eru yfirborðslækningar.
Pilluát er algjör skammtímalausn sem
enginn á að láta bjóða sér til lengri tíma
litið. Þetta ættu allir að geta verið sam-
má}a um. Engum þarf að líða illa í skamm-
deginu og því þurfa þunglyndissjúklingar
að gera breytingar á sínum högum, gera
sér grein fyrir vand-
anum og leita sér
yjálpar. Fá lækn-
inn til að stinga
pennanum ofan
í skúffu og leita
annarra lausna.
Lífið er svo
skemmtilegt
þegar líðanin
er góð. Líka í rnyrkr-
inu og kuldanum á
veturna!
Guðrún
Helga Sigurðar-
dóttirghs@ff.is