Dagur - 18.04.1998, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 18.APRÍL 1998
ÞJÓÐMÁL
> -
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjórar: stefán jón hafstein
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn JÓNASSON
Skrifstofur: STRANDGÖTU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo og soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.680 KR. Á MÁNUÐl
Lausasöluverð: íso kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Símbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símar auglýsingadeildar: (REYKJAVÍK)563-1615 Ámundi Ámundason
(AKUREYRIJ460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
Netfang auglýsingadeildar: omar@dagur.is
Símbréf ritstjórnar: 460 617HAKUREYRIJ 551 6270 (REYKJAVÍK)
Dauði morðmgja
I fyrsta lagi
Tuttugasta öldin hefur séð fleiri og stórvirkari pólitíska
Qöldamorðingja en nokkur önnur öld í blóðugri sögu mann-
kynsins. Staðfest hefur verið að einn þeirra, Pol Pot í Kambó-
díu, sé loksins dauður. Hann fékk hægt andlát í svefni, kom-
inn á áttræðisaldurinn. Hvílík andstaða er ekki friðsamur
dauði hans við örlög þeirra hátt í tveggja milljóna karla,
kvenna og barna sem létu Iífið á hinn hroðalegasta hátt vegna
ógnarstjórnar þessa miskunnarlausa harðstjóra sem aldrei
sýndi minnstu merki um iðrun.
í fyrsta lagi
Hörmungar Kambódíu á áttunda áratugnum, þegar um
fimmtungur þjóðarinnar var drepinn í þágu pólitískrar ofsatrú-
ar, er einn af þeim glæpum gegn mannkyninu sem aldrei má
gleymast. Það á líka við um ömurlegan hlut vestrænna lýðræð-
isríkja í kambódíska harmleiknum. Bandaríkin áttu mikinn
þátt í að skapa þau skilyrði sem gerðu sigur hersveita Pol Pots
mögulegan árið 1975. Umheimurinn hélt líka áfram að viður-
kenna morðingjastjórn Rauðu Khmeranna löngu eftir að öll-
um mátti vera ljóst að hún var að murka lífið úr stórum hluta
þjóðarinnar. Það er hvorki í fyrsta né síðasta sinn sem vestræn
lýðræðisríki heiðra skúrkinn.
í þriðja lagi
Sú pólitíska ógnarhreyfing sem Pol Pot veitti forstöðu, Rauðu
Khmerarnir, virðist telja dauða morðingjans merk tímamót
sem geri þeim mögulegt að hreinsa sig af morðæði fortíðarinn-
ar. Það er mikill misskilningur. Fjöldamorðingjar eins og Adolf
Hitler, Jósef Stalín og Pol Pot starfa ekki einir. Samstarfsmenn
þeirra og handlangarar eru jafn sekir og foringinn. Og þeir
gegna enn mikilvægum embættum í her og stjórnkerfi Kambó-
díu, eins og reyndar pólitískir morðingjar víðar í veröldinni.
Elías Snæland Jónsson.
Með fullri reisn
í gær var stór dagur í Iífi ís-
lenskra karlmanna. Islending-
ar hafa reyndar alltaf vitað að
þeir eru mestir, bestir og
laaangflottastir á nær öllum
sviðum. Eiga fallegasta landið,
bestu skákmennina, fallegustu
konurnar og sterkustu karl-
mennina. I frétt í Degi í gær
var svo upplýst að íslensk typpi
eru einnig lengri en samkonar
græjur karlmanna í öðrum
löndum. (Rétt er að taka fram
að samkvæmt orðabókum má
skrifa orðið typpi hvort heldur
með i eða y, en í Ijósi upplýs-
inganna
þykir Garra
meiri reisn
yfir því að
hafa það
með tvö-
földu.)
í frétt
Dags kom
fram að fs-
lenskt með-
altyppi
mælist að
jafnaði 20 sentimetrar sam-
kvæmt rannsóknum lækna og
er það heldur lengra en þekk-
ist hjá öðrum þjóðum. Nú kom
að vísu ekki fram hvort typpin
voru mæld í fullri reisn eða
hvíldarstöðu en að vandlega
athuguðu máli hefur Garri
komist að þeirri niðurstöðu að
það hljóti að hafa verið í fullri
reisn. Og þetta eru mikil tíð-
indi.
Burt með jepp-
ana
Því hefur verið haldið fram að
karlmenn kaupi sér gjarnan
stóra jeppa sem nokkurs konar
framlengingu á karlmennsku-
tákni sínu og hafa íslenskir
karlmenn svo sannarlega ekki
verið eftirbátar annarra í því.
Nú er ljóst að engin þörf er á
slíku. Hægt er að leggja öllum
stóru forstjórajeppunum. Is-
lenskir karlmenn geta ekið um
á litlum Nissan Micra eða Da-
hatsu Charade og verið stoltir
af því þeir vita að þó vélin í
bílnum sé ekki stór er ekkert
út á stærðina á því sem er á
milli fóta þeirra að setja.
Enga EES staðla
Það rifjaðist upp fyrir Garra í
þessu sambandi að til harðra
deilna kom í Evrópusamband-
inu þegar báknið í Brussel
ákvað að
setja reglur
um stærð
smokka. Ef
Garri man
rétt var ekki
svo mjög
um það
deilt hvort
ætti að
setja slíkar
reglur held-
ur þótti
sumum þessar stöðluðu stærð-
ir einfaldlega ekki henta sér.
ítalskir karlmenn töldu víst al-
veg útilokað að þeir gætu kom-
ið sínum manndómi í þessar
Iitlu hosur þótt verið gæti að
þær pössuðu ágætlega á bresk-
an karlpening. Ekki man Garri
hvernig þessum deilum Iyktaði
en hann treystir því að þing-
menn standi vörð um íslenska
hagsmuni ef reynt verður að
þröngva þessum stöðlum upp
á íslenska karlmenn. ísland
hefur sérstöðu á svo mörgum
sviðum í samningum við Evr-
ópusambandið og það hlýtur
að vera hægt að fá undanþágu
fyrir „extra large“ verjum þegar
vísindalegar rannsóknir sýna
að ekki veitir af. GARRI.
ekki er spurt um

ODDUR ÓLAFSSON skrifar
Stundum grípur siðvæðingaræði
um sig meðal þjóðarinnar af slík-
um fítonskrafti, að ekkert kemst
að í hugum hennar um skeið
nema eitthvert eitt tiltekið stór-
hneyksli, eða eitthvað sem hægt
er að smjatta á og allir geta skil-
ið. Alþingi verður óstarfhæft
vegna þess hve þingmenn eru
ákafir að taka þátt í siðbótinni og
gjörvöll fjölmiðlunin rennur í
sama farveg og verður að belj-
andi stórfljóti orðaflaums um
eitt og sama fyrirbærið.
Oftast tekst að halda málefn-
inu innan þess ramma að brátt
verður engu við að bæta og hægt
verður að snúa sér að hversdags-
Iegum viðfangsefnum þar til
næsta bylgja rís og ríður yfir.
En hvort það fjarar undan fár-
inu sem Iaxveiðiárátta banka-
stjóra veldur um sinn, er vafa-
mál. Þau tíðindi hafa nú gerst að
Sverrir laxakarl fer fram á það
við Alþingi að fá að létta af
bankaleynd um veiðiskap og
Það sem
risnu Landsbanka sl. 30 ár.
Hvernig þingmenn taka í þetta
er óvíst, en eitt sýnist augljóst.
Jóhanna Sig. hlýtur að talca und-
ir erindið og verða hún og Sverr-
ir þá greinilega samheijar um að
upplýsa spillingu og bruðl
í opinberu Ijármálakerfi.
Stóra sukkið
Aðeins hefur verið imprað
á því hvort ekki væri rétt
að minnast á fleiri þætti
bankamála fyrst farið er
að krefja stjórnendur
þeirra svara við smátíkar-
legu bruðli. Útlánatöp rfk-
ishankanna nema tugum eða
hundruðum milljarða eftir því
hve langt er skyggnst aftur í tím-
ann.
Bankarnir hafa tekið að sér töp
annarra fjármálastofnana og alls
kyns fyrirbæra. Ríkissjóður hefur
þurft að moka fé inn í bankana
til að halda þeim starfhæfum án
þess að nokkur sála hafi lyft
brún eða spurt eins eða neins.
Kannski ekki von því til skamms
tíma var bankarekstur á Islandi
pólitík, en ekki fjármálastarfsemi
eins og eðlilegt þykir að peninga-
stofnanir reki.
Því var ekkert eðlilegra
en að bankastjórar kæmu
úr röðum pólitíkusa eða
væru skipaðir af þeim og
því handbendi stjórnmála-
flokkanna. Enda sullaðist
almannafé milli alls kyns
sjóða og stofnana og
kommisarar rukkuðu og
útdeildu að geðþótta, og
gera enn.
Sérgóða liðið
I því peningakerfi sem þannig var
byggt upp gerðu menn lítinn
greinarmun á hver átti hvað og
hver var hvurs, eins og segir í
gamla revíusöngnum. Því er ofur-
eðlilegt að smátíkarlegar greiðsl-
ur fyrir nokkurra daga kvóta í ein-
hverjum straumvötnum séu lítið
mál á milli vina. Enda standa
bankarnir á gati þegar spurt er
um hvað greitt sé fyrir lítilræðið.
Og vefst síðan tunga um tönn
með þeim árangri að allt banka-
kerfið leikur á reiðiskjálfi.
Forvitnilegt væri að vita hvaða
ósköp myndu dynja yfir ef farið
væri að spyija alvarlegra spurn-
inga, svo sem eins og hvað varð
af öllum milljörðunum sem af-
hentir voru og ekki komu til
baka. Hvað er búið að moka
miklu af almannafé inn í sjóði og
peningakerfi, sem allt laxveiðilið-
ið hefur búið til og ráðskast
með? Hvernig hefur allt þetta
fólk, þar á meðal sjálf Jóhanna,
komið sér fyrir í eftirlaunasjóð-
um og starfslokaplottum? Svona
má lengi spyrja.
En best væri að láta það vera
því kerfið má ekki við nema
smáskandölum sem hægt er að
afmarka við lítið svið, eins og
saklausa laxveiði nokkurra sér-
góðra kjána.
Sverrir
Hermannsson.
Á að upplýsa hverjir
hafifaríð í laxveiði á
vegum Landsbanhans
sl. 30 ár?
Svavar Gestsson
þingmaðurAlþýðubandalags.
„Eg tel að
réttara sé að
skoða málið í
heildarsam-
hengi og at-
huga og upp-
lýsa hvað
hefur gerst í
bankanum á
allra síðustu
árum og setja síðan reglur út frá
því. Það þjónar ekki tilgangi að
fara í nornaveiðar langt aftur í
tímann. Landsbankamálið sýnir
okkur hinsvegar hverjir yfirburð-
ir félagslegs rekstrar eru, þvert á
það sem viðskiptaráðherrann
hefur verið að telja okkur trú
um. Háeffunin verður til þess að
breiða yfir allt sukkið.“
Einar Kr. Guðfinnsson
þingmaður Sjálfstæðisflokks.
„Ég sé nú
ekki að það
þjóni mikl-
um tilgangi í
umræðu um
málefni
Landsbank-
ans að upp-
lýsa það, en
trúi því hins
vegar tæplega að það sé feimnis-
mál einhvers hvort hann hafi
veitt lax á vegum Landsbanka ís-
lands eða annarra fyrirtækja.11
Hjálmar Amason
þingmaður Framsóknarflokks.
„Mér finnst
það ekki vera
aðalatriði f
málinu. Að-
alatriðið er
að menn
hafa verið
látnir sæta
ábyrgð og
bankaráðið
ákveðið að breyta vinnulagi sínu
og reglum á þessu sviði. Mest er
um vert að endurvekja traust al-
mennings og trú á þessari mikil-
vægu peningastofnun lands-
manna. Siðvæðingin nær til
framtíðar."
Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir
þingmaður jafnaðarmanna.
„Ég veit svo
sem ekki
hvað það
hefur uppá
sig að vera
að upplýsa
málin svo
langt aftur í
tímann.
Réttara væri
að þeir sem enn eru ofar foldu
komi sjálfir fram og segi frá því.
Aðalatriðið er að menn standi
ábyrgir, séu ábyrgir gjörða sinna
og komi í veg fyrir að svona end-
urtaki sig.“