Dagur - 10.10.1998, Qupperneq 11

LAVGARDAGUR 10. UKTÖBEIT'1998 - TV

ERLENDAR FRÉTTIR
Mannréttmdabrot
í Bandaríkjunum
Bill CHnton og Jiang Zemin: Leiðtogar Bandaríkjanna hafa verið iðnir við
að gagnrýna mannréttindaástandið í Kína. Ástandið heima fyrir er þó vart
neitt til að hrópa húrra fyrir.
Aumesty
Intemational segir
Bandaríkin varla hafa
efni á ]ní að segja öðr-
uin til í mannrétt-
iudamáliun.
I vikunni sendu mannréttinda-
samtökin Amnesty International
frá sér ýtarlega skýrslu um
ástand mannréttindamála í
Bandaríkjunum. Sú mynd, sem
þar er dregin upp af framvarðar-
ríki frelsis og mannréttinda í
heiminum, er ekki fögur. Þar er
greint frá alvarlegum mannrétt-
indabrotum, sem viðgengist hafa
í Bandaríkjunum og ekkert Iát er
á.
Greint er frá dauðarefsingum,
lögregluofbeldi og slæmri með-
ferð á föngum og erlendum
flóttamönnum sem sækjast eftir
hæli í Bandaríkjunum. Athygl-
inni er einnig beint að útflutn-
ingi Bandaríkjanna á hernaðar-
tólum og sérþekkingu sem leiðir
til mannréttindabrota annars
staðar í heiminum. Sömuleiðis
er fjallað um það, hvernig
Bandaríkin hafa með ýmsum
hætti komið sér undan því að
framfylgja alþjóðlegum mann-
réttindasáttmálum.
Pierre Sané, framkvæmdastjóri
Amnesty International, er
ómyrkur í máli þegar hann spyr:
„Hvernig getur ríki, sem hefur
hingað til neitað að fullgilda al-
þjóðlega mannréttindasáttmála
sem ætlað er að vernda velferð
kvenna og barna, svo dæmi sé
tekið, ætlað sér að vera öðrum
ríkjum fordæmi á sviði mannrétt-
indamála?"
Dauðarefslngar
Dauðarefsingar eru nú Ieyfðar í
38 ríkjum Bandaríkjanna og nú
bíða rúmlega 3.300 manns af-
töku í bandarískum fangelsum.
Þar af eru 43 konur. Frá því
1977, þegar dauðarefsingar voru
aftur teknar upp í Bandaríkjun-
um, hafa meira en 470 manns
verið teknir af Iífi.
A síðasta ári voru 74 Iiflátnir,
og er það með því mesta sem
þekkist í heiminum. Einungis
Kína, Sádi-Arabía og Iran Iétu
taka fleiri af lífi svo vitað sé.
Sérstök athygli er vakin á því í
skýrslunni, að hlutfallslega eru
mun fleiri blökkumenn teknir af
lífi heldur en hvítir. Og þótt fórn-
arlömb morðingja í Bandaríkjun-
um skiptist nokkurn veginn jafnt
í tvo hópa, annars vegar svart
fólk og hins vegar hvítt, þá hlutu
82% þeirra, sem teknir hafa ver-
ið af lífi frá því 1977, líflátsdóm
sinn fyrir morð á hvítum einstak-
lingi.
I andstöðu við alþjóðalög leyfa
24 ríki aftökur ungra afbrota-
manna, sem dæmdir hafa verið
fyrir glæpi sem þeir frömdu und-
ir 18 ára aldri. I Bandaríkjunum
eru einnig leyfðar aftökur á and-
lega veilu fólki, sem einnig er í
andstöðu við mannréttindasátt-
mála.
Lögregluofbeldi útbreitt
Lögregluofbeldi er víðtækt
vandamál í öllum ríkjum Banda-
ríkjanna. Fórnarlömb lögregluof-
beldis eru af öllum kynþáttum,
en fjöldi skýrslna sýnir að fólk
sem tilheyrir minnihlutahópum
verður oftar fyrir ofbeldi af hálfu
lögreglu.
Flestar kvartanirnar eru vegna
líkamlegra meiðinga og barsmíða
við handtökur. Einnig er algengt
að fólk, sem er í haldi lögreglu,
sé beitt raflosti, úðað með
piparúða, eða haldið í íjötrum
eða í stellingum sem hindra önd-
un.
I dag eru rúmlega 1.7 milljónir
manna á bak við lás og slá í land-
inu. Núverandi stefna banda-
rískra stjórnvalda til að sporna
við glæpum í landinu felst fyrst
og fremst í strangari refsingum
og viðurlögum.
Rannsóknir Amnesty
International hafa leitt í ljós að
fangar í Bandaríkjunum verða
oft fómarlörnb alvarlegra mann-
réttindabrota, þar með talin Iík-
amleg og kynferðisleg misbeiting
af hálfu fangavarða, grimmdar-
legar þvinganir og einangrun í
lengri tíma ásamt skorti á læknis-
aðstoð fyrir sjúka fanga.
Léleg fyrirmynd
Amnesty International bendir á
það í skýrslunni að Bandaríkin
hafi verið sein til að fullgilda
mannréttindasáttmála og reynt
með ýmsu móti að komast hjá
eftirliti með framkvæmd þeirra.
Bandaríkin hafa ekki enn stað-
fest Barnasáttmála Sameinuðu
þjóðanna né Kvennasáttmálann
og hafa gert fyrirvara við ýmsa
sáttmála sem þau eru aðilar að,
t.d. við Alþjóðasáttmála um borg-
araleg og stjórnmálaleg réttindi.
Alþjóðalög virðast oft vera
verkfæri sem Bandaríkin nota
þegar það þjónar utanríkisstefnu
þeirra en sniðganga þegar ákvæði
alþjóðalaga brjóta í bága við
hana. Þau hafa greinilega til-
hneigingu til að gagnrýna mann-
réttindabrot ríkisstjórna, sem
taldar eru Bandaríkjunum óvin-
veittar, en láta hins vegar sem
ekkert sé þegar mannréttinda-
brot eru framin f vinveittum ríkj-
um.
Búið að segja þetta allt áðut
„Það sem Amnesty International
er að segja í dag, hefur verið sagt
fjölmörgum sinnum áður, og
fleiri en við hafa sagt það,“ sagði
Pierre Sané í yfirlýsingu í tilefni
af útkomu skýrslunnar. „Það er
ekkert nýtt hérna. Þetta hefur
allt verið fordæmt hvað eftir ann-
að.“
Hann segir að nóg hafi verið
skrifað og talað. Þess vegna efnir
Amnesty International nú til
viðamikillar herferðar sem á að
vekja athygli á mannréttinda-
brotum bandarískra stjórnvalda
og tvöfeldni þeirra í utanríkis-
málum varðandi alþjóðalög og
mannréttindamál.
Amnesty International hvetur
bandarísk stjórnvöld til þess að
vera sjálfum sér samkvæm í því
hvernig þau beita alþjóðalögum
jafnt heima fyrir og erlendis. Enn
fremur er þess krafist að þau að-
lagi lög sín að alþjóðalögum og
staðfesti alla alþjóðlega mann-
réttindasáttmála án fyrirvara.
Schröder í heimsókn
hjá Clmton
BANDARÍKIN - Gerhard Schröder,
verðandi kanslari Þýskalands, skrapp í
gær í stutta heimsókn til Bills Clintons
Bandaríkjaforseta í Washington. Hitt-
ust þeir ásamt eiginkonum sínum í
Hvíta húsinu, þar sem bæði ástandið í
Kosovo og íjármálakreppan í heiminum
voru til umræðu.
Jafnframt héldu stjórnarmyndunar-
viðræður Jafnaðarmanna og Græningja
áfram í Þýskalandi og hafa flokkarnir
færst heldur nær hvor öðrum í einu
deilumáli þeirra, sem eru umhverfis-
skattar. Náðu þeir samkomulagi um að hækka skatta á bensín, gas og
rafmagn til þess að geta hækkað framlög til barnafjölskyldna.
Gerhard Schröder, verðandi
kanslari Þýskalands
Forsætisráðherra
Ítalíu sagði af sér
ITALIA - Romano Prodi, forsætisráð-
herra Italíu, gekk í gær á fund Antonios
Scalfaros forseta og lagði fram afsagn-
arbeiðni sína. Fyrr um daginn féll á
þingi tillaga um traustsyfirlýsingu á rík-
isstjórnina, sem er samsteypustjórn
vinstri- og miðjuflokka. Prodi lagði
sjálfur fram tillöguna á þingi til þess að
láta á það reyna hvort starfhæfur meiri-
hluti stæði að baki stjórninni. Komm-
únistar greiddu atkvæði gegn traustsyf-
irlýsingunni vegna fjárlagafrumvarps-
ins, sem þeir gátu ekki sætt sig við.
Verkfoll tU að andmæla ofbeldi
FRAKKLAND - í Frakklandi breiðast nú út verkföll til þess að mót-
mæla auknu ofbeldi í strætisvögnum og járnbrautarlestum landsins.
Almenningssamgöngur lágu mikið til niðri í gær víða í Frakklandi
vegna verkfallanna.
Romano Prodi, forsætisráð-
herra Ítalíu.
FuUtrúadeHdm rauusakar Cliutou
BANDARÍKIN - Bill Clinton tók því með stóískri ró þegar fulltrúa-
deild Bandaríkjanna samþykkti að fara ofan í saumana á hugsanleg-
um kæruatriðum á hendur forsetanum til embættismissis. Rann-
sóknin hefst þó væntanlega ekki fyrr en að loknum þingkosningum,
sem fara fram þann 3. nóvember næstkomandi. Forsetinn fær því
væntanlega frið til að sinna starfi sínu næstu vikurnar.
□□ 1 POLSV 1
EereArbic
D I G I T A L SOUND SYSXEIVI