Dagur - 19.02.1999, Qupperneq 4

20-FÖSTUDAGUR 19. FEBRÚAR 1999
/Dagur
LÍFIÐ í LANDINU
Bissniss í undirheimiun
Þessi tiltekni glæpamaður var nú sem
sagt laus úr prísund sinni og aftur farinn
að brjótast inn í sjoppur eins og virtust
vera ásköpuð örlög hans. Þá vildi svo til
að ég varð óvart vitni að því í heimahúsi
þegar hann ætlaði að kaupa sér nauðsynj-
ar - sem reyndar voru hvorki mjólk né
skyr. Hann hafði ekki haft neina peninga
upp úr krafsinu í þeirri sjoppu sem hann
hafði brotist inn í um nóttina og þess
vegna gat hann ekki með góðu móti borg-
að fyrir varninginn með beinhörðum pen-
ingum, og ekki einu sinni fölsuðum ávís-
unum. En hann hafði nú ekki miklar
áhyggjur af því, vegna þess að innbrotið í
sjoppuna hafði þrátt fyrir allt skilað hon-
um ríkulegum feng - fannst honum. Þeg-
ar hann átti að borga uppsett verð fyrir
nauðsynjarnar, þá dró hann einfaldlega
úr pússi sínu risastóran plastpoka, fullan
af krónukúlum úr súkkulaði, sem honum
höfðu áskotnast í sjoppuinnbrotinu.
Hann réð reyndar varla við pokann; þetta
voru áreiðanlega tugir kflóa af krónukúl-
um, og þessi stórhuga glæpamaður spurði
einfaldlega hvort hann gæti ekki bara
borgað það sem hann ætlaði sér að kaupa
með þessum líka gómsætu krónukúlum.
Það mátti glöggt sjá að kaupmanninum
kom þetta nokkuð á óvart - og hann var
bersýnilega ekki vanur viðskiptum af
þessu tagi, og hef ég þó sterkan grun að
kaupin hafi ekki alltaf gerst með alveg
eðlilegum hætti á þessari eyri. Eftir að
hafa velt vöngum nokkra stund, sá hann
hins vega’r ekkert athugavert við þessi
vöruskipti og tók í fangið þennan risa-
stóra poka, fullan af krónukúlum, og
burðaðist með hann burt - pokinn var svo
stór að hann átti í töluverðum erfiðleik-
um með að hafa vald á honum.
Gjaldiniðilliim voru krónukúlur
Báðir þeir menn sem hlut áttu að þessum
viðskiptum lifðu og hrærðust í svokölluð-
um undirheimum Reykjavíkur, og komu
sjaldan upp á yfirborðið; þeirra líf var
ekki í nema litlum tengslum við hvers-
dagslegt líf venjulegs fólks í borginni.
Þeir lifðu í sínum eigin heimi, sem laut
sínum eigin lögmálum. Nema hvað,
næstu vikurnar fóru að berast flugufregn-
ir um það að krónukúlur væru orðinn
helsti gjaldmiðillinn í undirheimum
Reykjavíkurborgar, og var þar kominn
ránsfengur hins nýfrjálsa innbrotsþjófs,
sem kaupmaðurinn reyndi síðan að koma
í verð með ýmislegum og alveg efunar-
Iaust ákaflega hugmyndaríkum hætti.
Það var nokk sama hvað keypt var og selt
Skyldi ræninginn nást
innan klukkutíma, eða
nær hann kannski að
ganga laus í tvo daga,
eða jafnvei tvær vikur?
spyr lllugi Jökuisson.
Af íslenskum
sj oppuræn-
ingjum
í undirheimunum á næstunni, ótrúleg-
ustu menn buðu nokkur kíló af krónukúl-
um sem borgun, og ég veit ekki nema
glæpamennirnir hafi jafnvel orðið að
bjóða tannlæknum sínum krónukúlur
sem greiðslu, þegar þeir urðu að Ieita til
læknis með skemmdar tennur eftir allt
það gegndarlausa krónukúluát sem tíðk-
aðist í undirheimunum vikum saman.
Síðast þegar ég vissi voru enn á víð og
dreif um borgina pokar fullar af krónu-
kúlum sem undirheimamenn gerðu ör-
væntingarfullar tilraunir til að losna við,
en ef þeir reyndu að bjóða félögum sín-
um krónukúlur til kaups, þá var eins víst
að þeim væri boðin borgun líka í krónu-
kúlum, svo viðskiptahættirnir í undir-
heimunum voru orðnir gersamlega út í
hött. Eg veit ekki hversu lengi þetta stóð.
Slcmbilukka að ekki hafi illa farið
Eftir að hafa fylgst dálítið - úr fjarlægð,
náttúrlega - með þessu sérkennilega
krónukúlumáli íslenskra glæpamanna átti
ég lengi vel nokkuð erfitt með að taka þá
hátíðlega. Það var einhvern veginn varla
hægt að óttast mjög þá glæpamenn sem
sátu á síðkvöldum og skeggræddu lengi
hversu mikið af tilteknum varningi mætti
fá fyrir til dæmis eitt kíló af krónukúlum,
eða tvö kíló, kannski jafnvel þrjú. Rétt er
og skylt að geta þess að báðir þeir menn
sem ég fylgdist með bisa við tröllvaxna
krónukúlupokann eru nú orðnir nýir og
betri menn, og hafa snúið af villu síns
vegar. En einhvern veginn hvarflar að
manni við þessi þrotlausu vopnuðu
sjoppurán þessar vikurnar að hvorki hug-
myndaauðgi né stórhugur íslenskra
glæpamanna hafi aukist neitt að ráði á
þeim rúma áratug sem liðinn er síðan
krónukúlubissnissinn gekk yfir í undir-
heimunum. Og guðsblessunarlega, að
sjálfsögðu. Það er auðvitað ekki beinlínis
hlæjandi að vopnuðum ránum, en það er
nú samt sem áður eitthvað fáránlegt við
þá bylgju sjoppurána sem nú ríður yfir
höfuðborgina. Að sjálfsögðu á maður
fyrst og fremst að fagna því að ekki skuli
þrátt fyrir allt vera framdir sérlega margir
alvarlegri glæpir í þessari borg - nóg er nú
víst um þá, því miður - og vitanlega eru
þessi vopnuðu sjoppurán ekkert gaman-
mál. Það er síður en svo nokkurt grín að
menn séu að veifa hnífum - jafnvel þó
það séu stundum kannski bara dúkahníf-
ar - að kornungum afgreiðslustelpum, og
það er sennilega bara slembilukka að ekki
skuli eitthvert þessara rána hafa endað
með ósköpum. Líklega eru ránsmennirnir
í flestum eða öllum tilfellum að leita sér
að auðveldri leið til að eiga fyrir nokkrum
grömmum af dópi eða öðrum vímugjöf-
um, og ránin fremja þeir eflaust í ýmis-
legu ástandi - það er því mikil hætta á að
haldi svo fram sem horfir, og vopnað
sjoppurán framið á nálega hverju kvöldi,
þá fari einhvern tíma illa. Og þá verður
ekkert gaman. Þá verður ekki gerandi
grín að íslenskum sjoppuræningjum eða
glæpamönnum yfirleitt.
Litlu mjóu stelpumar
Þeim mun einkennilegra er það að þrátt
fyrir þá bylgju svona rána sem nú gengur
yfir skuli ræningjar aftur og aftur finna
sjoppur þar sem smástúlkur standa einar
við afgreiðslu seint á kvöldin. Sjoppueig-
endur ættu auðvitað fyrir löngu að vera
búnir að læra sfna lexíu. Islenskir glæpa-
menn eru ekki ýkja hugmyndaríkir menn
- sem betur fer, náttúrlega, þó vissulega
hafi krónukúlumálið gefið til kynna vissa
hugmyndaauðgi - en eftir nokkur svona
vopnuð rán hefði átt að liggja í augum
uppi að fleiri mundu fylgja á eftir; þetta
yrði að eins konar farúldri eða tísku, þeg-
ar það rifjaðist upp fyrir stopulum hugum
íslenskra glæpamanna að þarna væri auð-
veld leið til að ná sér í nokkra fimmþús-
und kalla - kannski minningin um
martröð krónukúlnanna geri það að verk-
um að menn leggi allt kapp á að útvega
sér reiðufé, en leggi ekki út í innbrot sem
gætu endað með annarri eins vöruskipta-
vitleysu. En úr því meira að segja íslensk-
ir glæpamenn eru búnir að fatta þessa
auðveldu leið til að redda pening, hvernig
stendur þá sem sagt á því að sjoppueig-
endur skuli ekki átta sig á því sem yfirvof-
andi er? Hvers vegna halda þeir áfram að
láta litlu mjóu stelpurnar standa einar í
sjoppunum á kvöldin?
Pistill Illuga var fluttur í morgunútvarpi
Rásar 2 í gær.
Það fer þrátt fyrir allt að
verða æsispennandi að
hanga yfir Sjónvarpinu
sínu fram að síðari frétta-
tímanum um ellefuleytið,
hálf ellefu á Stöð tvö ef
mér skjöplast ekki. Hvar
skyldi vera búið að fremja
vopnað rán núna? hugsar
maður með sér. Kannski í
sjoppunni hér í næsta ná-
grenni við mig, eða í
sjoppunni í næsta hverfi;
hef ég komið í sjoppuna
sem rænd verður í kvöld; er það góð
sjoppa? Og hversu mikil písl skyldi vera
þar að afgreiða? Og skyldi ránsfengurinn
ná fimm þúsund kalli, eða fimmtíu þús-
und kalli? Skyldi ræninginn nást innan
klukkutíma, eða nær hann kannski að
ganga laus í tvo daga, eða jafnvel tvær
vikur?Einu sinni hitti ég frægan íslenskan
glæpamann; mann sem hafði setið í fang-
elsi fyrir ýmsar sakir og var nýlega slopp-
inn út. I hans tilfelli virtist betrunar-
hússvistin ekki hafa orðið mikil bót eða
betrun, þ\á strax og hann gat um frjálst
höfuð strokið, þá sneri hann sér aftur að
þeim eina atvinnuvegi sem hann kunni -
en það var að brjótast inn í sjoppur. Þetta
gerðist fyrir rúmum áratug og þá höfðu
íslenskir glæpamenn sem betur fer enn
ekki fattað upp á að ráðast inn í sjopp-
urnar meðan opið var á kvöldin með hníf
að vopni, heldur Iétu þeir sér ennþá duga
að brjóta upp sjoppurnar að næturþeli og
stela þaðan sígarettukartonum og öðru
tilfallandi - auk náttúrlega peninga og
ávísana sem kynnu að Iiggja þar á glám-
bekk.
UMBUÐA-
LAUST

■VZ.-*
Illugi
Jökulsson
skrifar