Dagur - 10.07.1999, Page 1

ISLENDINGAÞÆTTIR
Laugardagur 10. júlí - 25. tölublað 1999
Því var trúaö á meginlandi Evrópu að piágan birtist sem dauðinn á hestbaki þegar hún geystist yfir iönd og álfur. Myndin er eftir þýska listamanninn Albrecht Durer og er gerð árið 1505 eins
og sjá má. En þá voru miklar plágur búnar að ganga yfir Evrópu og voru listamönnum sem öðrum ofarlega í huga. Á íslandi var því trúað, að plágan færi yfir sem bláleit móða og var eins gott
að verða ekki á hennar vegi.
Plágan mikla og
afleiðingar heimar
Talið er að frumheimkynni Svartadauða sé í Austurlönd-
um og þar hafi pestin verið landlæg í þúsundir ára. í
Biblíunni (Gamla testamentinu) er minnst á drepsóttir
og ekki ósenniiegt að um Svartadauða hafi verið að ræða.
I Evrópu, þegar í fornöld er sagt frá drepsóttum, viðlíka
mannskæðum og pestinni, eins og Svartidauði var al-
mennt kallaður.
Snemma á 14. öld tóku að berast hingað fréttir utan úr
hinum stóra heimi um sjúkdóma og jarðskjálfta. Fréttir af
halastjörnum sem sáust á himni þóttu benda til þess að
heimsendir væri í nánd. Það þótti sannast þegar stór og
ógnvekjandi halastjarna sást á himni nokkru áður en
pestin gaus upp í Evrópu. Frásagnir voru ógnvekjandi
eins og sú að illa þefjandi þokuslæðing legði yfir hluta
kínverska keisaradæmisins, og að skorkvikindi og rottur
væru nærgöngulli en nokkru sinni áður. Trúin á illa anda
fékk byr undir báða vængi, en álitið var að illir andar og
djöflar ættu sök á plágunni.
Almúginn trúði því að bláir logar Iéku um pestarsjúkt
fólk og miklu þótti varða að hleypa þeim ekki inn í sín
hús. Sumir reyndu að gera mynd af plágunni og var hún
þá í líki manns á hesti, en bæði maður og hestur voru
biksvört. Hrafnar flokkuðu sig og flugu um með háu gargi
umhverfis bæi þar sem veikin var komin. Sáluhjálp var
fyrir öllu og kirkjan barðist gegn pestinni með áheitum og
bænahaldi. Margir prestar voru teknir í dýrlingatölu því
að kirkjan var eina huggunin sem fólkið hafði.