Dagur - 18.09.1999, Page 1

Laugardagur 18. september - 35. tölublað
Upphaf íþrótta-
æfínga á Þingeyri
Bréf frá Hrafnseyri
HALLGRÍMUR
SVEINSSON
skrifar
Á Þingeyri við Dýrafjörð hófust einna fyrst
skipulegar íþróttaæfingar hér á landi og
má það merkilegt kalla. Raunar gildir það
um menningarstarfsemina þar almennt
fyrir og um síðustu aldamót og kemur
margt á óvart þegar sú saga er skoðuð.
Iþróttafélagið Höfrungur þar á stað, eitt
elsta íþróttafélag Iandsins, er stofnað
1904, en löngu fyrir þann tíma hófst þar
íþróttastarfsemi sem hér verður lítillega
sagt frá.
Gunnar Andrew, þekktur íþróttafröm-
uður og skátaforingi hér vestra á sínum
tíma, skrifaði grein í Iþróttablaðið, júlí-
ágúst árið 1945, um upphaf íþróttaæfinga
á Þingeyri. Heimildarmaður Gunnars er
Steinn Olafsson, bakarameistari á Þing-
eyri, þekktur maður í sögu staðarins. Gef-
um nú Gunnari Andrew orðið:
„Beykirinn Böken hélt uppi íþróttastarf-
semi á Þingeyri í tvo vetur iíklega 1885-6
og 1886-7. Skipti hann liði sínu í tvær
deildir. Voru í yngri deildinni drengir frá 6
til 10 ára, en fullorðnir menn í hinni eldri.
I yngri deild voru þessir: Tveir synir beyk-
isins, Christian og Claudie, Melkjör
mann, Finn Thordarsen, Þorstein Richter,
Jón Guðmundsson, Christensen og Þor-
vald Benjamínsson, en allir voru menn
þessir fastir starfsmenn verslunarinnar á
Þingeyri og því starfsbræður beykisins.
Æfingar voru haldnar í svokölluðum
„Sal“ í hótelinu, því þótt kyndugt megi
kallast var þá hótel á Þingeyri (Hótel Ni-
agara). Voru orsakir til þess þær, að Amer-
íkumenn stunduðu þá all mikið flyðru-
veiðar út af Vestfjörðum og höfðu aðal
bækistöðvar á Þingeyri. Var þar jafnvel
amerískur ræðismaður, hinn danski kaup-
maður staðarins.
Að sjálfsögðu báru æfingar Bökens þess
augljós merki, að beykirinn hafði verið í
herþjónustu. Voru margar þeirra mest-
megnis ýmiskonar herþjálfunarpat með
byssum. En byssurnar hafði þeykirinn
sjálfur smíðað og vitanlega úr tré. Hafa
byssur þessar til skamms tíma varðveist á
Þingeyri og jafnvel vonandi að eitthvað sé
eftir af þeim enn, sem minjar um þennan
gamla íþróttaþátt.
Tveir ryðgaðir byssustingir
Ungir menn eru alltaf ungir menn, hvort
heldur er á nítjándu eða tuttugustu öld-
inni, enda minnist heimildarmaður Sig-
urðar þess, að einu sinni höfðu tveir hinna
eldri íþróttamanna, þeir Finnur Thordar-
sen og Þorsteinn Richter, á einhvern hátt
komist yfir tvo ryðgaða byssustingi og fest
þá á byssur sínar. Mættu þeir þannig
vopnaðir á æfingu í „Salnum“ og gerðust
brátt ærið aðsúgsmiklir og vígreifir. Stóðu
Kvennaliðið í handboita einhverntíma á fjórða áratugnum. Aftari röð frá vinstri: Hanna Proppé,
Svava Proppé, Camilla Proppé, Höskuldur Steinsson þjálfari, Ósk Jónsdóttir, Margrét Hjartar
og Þorbjörg Samsonardóttir. Fremri röð frá vinstri: Camilla Sigmundsdóttir, Þuríður Jóhannes-
dóttir, Erla Sveinsdóttir Cmeð boltannj, Ásta Sigurðardóttir og Elín Hallgrímsdóttir.
Ólafsson, bróðir Björgúlfs læknis, Adolf
Wendel, sonur Fr. Wendel, sem lengi var
verslunarstjóri á Þingeyri, Lárus Björns-
son, skipasmiður í Reykjavík, Gunnar
Ólafsson, verkamaður, Reykjavík og
Steinn Ólafsson, bakari á Þingeyri, en
hann er heimildarmaður Sigurðar að þætti
þessum. Eldri deildar mennirnir munu
allir liðnir nú, en þá telur Steinn vera
þessa: Thomas Knudsen, Gunnar Bach-
stingirnir á kafi í þiljum og veggjum, uns
Iiðþjálfanum ofbauð slíkar aðfarir í skikk-
anlegu og friðsömu húsi, og tók þvert fyr-
ir. Tjáði þá eigi að malda í móinn og var
uppreisn þessi því fljótlega bæld niður - án
mannskaða eða blóðsúthellinga.
En auk þessara beinu heræfinga voru
menn látnir iðka alls konar handæfingar,
gang, hlaup, stökk o.fl. Og loks var lögð
talsverð áhersla á æfingar, sem lítt eða
>

Frumherjarnir og aðal hvatamennirnir að stofnun íþróttafélagsins Höfrungs, Sigurður
Jóhannesson til vinstri og Anton Proppé til hægri. Myndin er tekin árið 1906.
ekki munu hafa verið tíðkaðar hérlendis,
en það eru svokallaðar Trapezæfingar. En
Trapez er svifrá, sem hangir í böndum.
Eru æfingar þessar nú varla iðkaðar ann-
arsstaðar en í fjölleikahúsum erlendis.
Segir Steinn að beykirinn hafi haft mikið
dálæti á æfingum þessum og bendir það
til þess, að hann hafi verið liðugur á yngri
árum, en þegar hér er komið sögu er hann
orðinn roskinn maður.
Danskur (úkall úr silfri
Tvisvar hafði Andrés beykir sýningar með
sínum mönnum.Voru þær í bæði skiptin
undir berum himni á Eyrinni eða Oddan-
um, eins og hún er almennt nefnd á Þing-
eyri. En Eyrin er rennislétt og mjög vel
fallin til íþróttasýninga. Sendin en grösug.
I fyrra skiptið var sýning háldin fyrir
skipshöfnina af danska varðskipinu „Di-
ana“, er þá lá í Dýrafirði. Hermir saga, að
foringjum skipsins hafi þótt mjög koma til
sýningar þessarar, jafnvel svo, að þeim
þótti ástæða til að verðlauna íþróttamenn-
ina. Hlaut hver þátttakandi að verðlaun-
um einn danskan túkall í silfri, „og þóttu
það mjög viðunandi verðlaun í þá dága“,
segir Sigurður.
Hin síðari sýningin var haldin fyrir
skipshöfn og farþega af póstskipinu
„Laura“. Þótti sú sýning einnig með ágæt-
um þótt eigi sé verðlauna getið í það sinn-
ið. Báðar voru sýningar þessar hjá yngri
deildinni, því að ekki mun það „hafa þótt
sæmandi í þann tíð að hafa fullorðna
menn til sýnis“, enda voru allir hinir eldri
þátttakendur verslunarmenn og því fastir
við störf sín alla daga, og hvort tveggja, að
eigi þótti tilhlýðilegt, að fara að gefa
mönnum frí frá störfum til slíkra „lodd-
arakúnsta", og eins hitt, að sennilega þótt-
ust fullvaxnir menn upp úr því vaxnir, að
láta nota sig sem sýningargripi.
Hér lýkur sögu Steins Ólafssonar, bak-
arameistara á Þingeyri.“