Dagur - 09.10.1999, Blaðsíða 1

Laugardagur 9. október - 38. tölublað 1999
Pósthússtræti 3 til 5
Bamaskoli,
pósthús,
Landsímahús,
lögreglustöð með
frægum kjallara
og aftur póstfaús.
FREYJA
JÓNSDÓTTIR
skrifar
Árið 1790 var lóðin í eigu Hans
Thielsen skipstjóra, en í kringum
1800 voru húsin sem á lóðinni
stóðu eign Flensborgarverslunn-
ar. Húsin töldust til Hafnar-
strætis (Reipslagabrautar).
Þann 20. júní 1860 gáfu kaup-
mennirnir C.F. Simsen og P.C.
Knudtzon, sem þá voru eigendur
lóðarinnar og þeirra húsa sem á
henni stóðu, bænum íbúðar - og
verslunarhúsið fyrir barnaskóla.
Arið 1882 var byggt á lóðinni
nýtt tvílyft barnaskólahús úr
hlöðnum steini með valmaþaki,
26 1/2 x 18 1/4 álnir að grunn-
fleti. Húsið var tekið í notkun
1883 en áður hafði barnaskólinn
verið í Lóskurðarstofunni og
Bieringsbúð. I apríl 1883 er
húsið tekið til virðingar og er þá
fullbyggt. Þar segir meðal ann-
ars að í því séu sex kennsluher-
bergi og þrjú íbúðarherbergi og
tveir útgangar auk eldhúss. Kjall-
ara hússins er skipt í fimm
geymsluherbergi. Arið 1885 var
byggt leikfimihús sunnar á lóð-
inni, 16 x 12 álnir, úr binding
múruðum í grind. Það var með
járnklæddu þaki á plægðri súð og
einn geymur að innan.
Bald hinn danski var fram-
kvæmdastjóri við bygginguna.
En eins og áður hefur komið
fram átti hann á þessum tíma
þátt í byggingum helstu húsa í
Reykjavík og víðar á Iandinu.
Lyders var maðurinn sem sá um
steinsmíðina á húsinu en hann
hafði komið til fslands 1878 til
þess að sjá um byggingu Reykja-
nesvita. Ekki er vitað með vissu
hver teiknaði húsið en af mörg-
um er talið að það hafi verið
Klentz sá sami og teiknaði Hegn-
ingarhúsið við Skólavörðustíg og
Bókhlöðuna við Menntaskólann
í Reykjavík.
Barnaskólahúsið var notað
undir ýmiskonar starfssemi eins
og sýningar og fundahöld, einnig
var leikfimihúsið notað á svipað-
an hátt. í barnaskólahúsinu var
haldin gripasýning sumarið 1883
sem var í rauninni fyrsta iðnsýn-
ingin á landinu.
Bæjarstjórn seldi landsstjórn-
inni húsið með Ieikfimishúsi
(talið Pósthússtræti 3 og 5)
ásamt tilheyrandi lóð 14. maí
1898.
Þegar Miðbæjarskólinn var
tekin í notkun 1898 var húsið
tekið undir pósthús, þar til nú-
verandi pósthús sem byggt var á
horni Austurstrætis og Pósthús-
strætis var fullbúið. Fyrsti póst-
meistarinn í hinu nýja húsi var
Sigurður Briem en hann tók við
af Óla P. Finsen 1897. Sigurður
varð póstmálastjóri frá 1920 til
1935. Guðmundur Hlíðdal var
póst og símamálastjóri frá 1935
en þá var embætti póstmála - og
símamála sett undir sama hatt.
Aður en bygging nýja pósthúss-
ins hófst 1914, var Ieikíimihúsið
rifið, einnig forstofa sem byggð
hafði verið úr timbri við barna-
skólahúsið. En húsið stóð þar
sem áðurnefndar byggingar
voru. Hið nýja pósthús var byggt
úr steinsteypu, bæði veggir og
gólf. Grunnflötur hússins var 21,
52 x 17,26 m. Miðstöðvarhitun
var strax sett í húsið. Húsverðir
beggja húsanna þ.e. barnaskól-
ans gamla og hins nýja pósthúss
fengu íbúðir á þriðju hæð ( risi )
hins nýja húss.
Móhús var byggt á Ióðinni
Tryggvagötumegin árið 1918. Þá
var hlaðinn garður úr grjóti á
austurhluta lóðarinnar, senni-
lega til að afmarka hana frá
næstu lóð. Bifreiðaskýli fyrir
póstbíla var byggt 1929 úr stein-
steypu, 42 x 84 metrar að
grunnfleti.
Arið 1922 var gamla barna-
skólahúsið að Pósthússtræti 3
brunavirt eftir að það var hækk-
að um rishæðina og sett á það
mandsanþak. Hækkunin er
byggð úr bindingi, klædd utan
með borðum pappa, listum og
járni. í þessu nýja þaldyfti húss-
ins er í syðri hluta, salur með
hvelfdu lofti. Hann er allur reir-
lagður og kalksléttaður, bæði
veggir og hvelfing. Brjóstpanill er
á veggjum, 2 3/4 álnir á hæð. A
vesturvegg eru fjórir skápar með
tuttugu og fjórum smáhurðum
fyrir. Þeir eru 1/2 alin að dýpt.
Skáparnir eru úr bæsuðum við. I
norðurhluta þaklyftisins eru þrjú
herbergi, tveir gangar og vatns-
salerni. Allt reirlagt, kalksléttað
og málað. Eitt herbergið er með
brjóstþili. A skammbitum yfir
þessum hluta rissins er eitt stórt
herbergi notað fyrir geymslu. Að
öðru leyti er rishæðin óbreytt.
Sjá iiæstu síðu
Fjölnota húsið við Pósthússtræti var byggt sem barnaskóli 1893 og var kennt í því fram undir aldamótin. Þessi
mynd var tekin þegar húsið þjónaði upprunalegum tilgangi sínum.
Svona lítur húsið út í dag, en risið var hækkað til að auka notagildið. Inngangurinn sem byggður var úr timbri
hvarf þegar Pósthúsið var byggt 1914. Þá var leikfimihús barnaskólans einnig rifið.
Bakhlið hússins heldur sér að mestu en er satt að segja heldur óhrjáleg og er illa um portið gengið, eins og
mörg önnur svæði Miðbæjarins fyrr og síðar.