Dagur - 29.03.2000, Page 7

MIDVIKUDAGU R 29. MARS 2000 - 7
ÞJÓÐMÁL
Vinstri stormur eða
skairrniviim gjóla?
„Sjálfstæðisflokkurinn er sterkur fyrir það að hann er samstíga undir forustu Davíðs. Það er því nokkuð athyglisvert
að fyigi flokksins fer niður um leið og vinsældir Davíðs dvína í vinsæidakönnunum, “ segir Jón m.a. í grein sinni.
Það er áhugavert fyrir stjórn-
málamenn að fylgjast með hita-
mælinum í pólitíkinni. Fyrir okk-
ur eru skoðanakannanir slíkur
mælir. Þegar þær eru gerðar
reglulega og breytingar verða er
áhugavert að velta fyrir sér hvað
veldur. Síðasta skoðanakönnun
DV, sýnir athyglisverðar breyt-
ingar. Fróðlegt verður að fylgj-
ast með næstu könnun, sem ætti
að sýna hvort vinstri sveifla í síð-
ustu könnun er stormur eða
skammvinn gjóla.
Þessi könnun var þannig að
Samfylkingin fer upp eftir að
hafa legið lágt um nokkurt skeið,
Sjálfstæðisflokkurinn fer niður á
við. Vinstri grænir þokast upp á
við, en Framsóknarflokkurinn er
í lægð. Marktækasta breytingin í
könnuninni er hreyfing Samfylk-
ingarinnar upp en Sjálfstæðis-
flokksins niður.
Hvað veldur sveiflum?
Nú er það ef til vill ekki áhyggu-
efni lyrir stærsta flokk landsins
að fara niður í kosningafylgið.
Hins vegar sýnir reynslan það að
flokkurinn kemur betur út úr
skoðanakönnunum en kosning-
um, þannig að eitthvað hefur
gerst sem hreyfir almenningsálit-
ið. Fylgi Samfýlkingarinnar hef-
ur ávallt verið sveiflukenndara.
Hún hefur verið í sviðsljósinu
undanfarið vegna sinna forustu-
mála og undirbúnings stofn-
fundar. Viðtöl hafa verið veitt
ríkulega í fjölmiðlum, og meira
að segja þeir sem hafa hætt við
að gefa kost á sér fá heila viðtals-
þætti í sjónvarpi til þess að út-
skýra þá ákvörðun sína. I Sam-
fylkingunni eru menn nú upp-
teknir við að smíða kórónu og
geislabaug á Ossur Skarphéðins-
son og mun sú smíði standa fram
að stofnfundi. Ekki er ólíldegt
að þetta hafi áhrif, einkum fjöl-
miðlaathyglin. Hins vegar kemur
vafalaust fleira til eins og ég kem
að síðar.
Sjálfstæðisflokkurinn er sterk-
ur íyrir það að hann er samstíga
undir forustu Davíðs. Það er því
nokkuð athyglisvert að fylgi
flokksins fer niður um leið og
vinsældir Davíðs dvína í vin-
sældakönnunum. Eg hygg að
þetta bendi til þess að fjölmiðla-
umræðan að undanförnu hafi
ekki verið forsætisráðherra og
flokknum um leið hagstæð.
Þar á ég við hina skyndilegu
styrjöld sem kom upp við fram-
kvæmdastjóra Oryrkjabandalags-
ins. Hún gaf einnig fólki í sam-
fylkingunnni lag til þess að
herða róðurinn í umræðu um ör-
yrkja og þá sem minna mega sín,
og sá málflutningur nýtur auð-
vitað samúðar. Mér finnst fram-
kvæmdastjóri Öryrkjabandalags-
ins stundum fara offari í mál-
flutningi gagnvart stjórnvöldum,
en málstaður örykja og þeirra
sem minna mega sín í samfélag-
inu eiga hljómgrunn með þjóð-
inni. Það er þversagnarkennt
að hún fái það á tilfinninguna að
stjórnvöld séu í stríði við þessar
þjóðfélagsstéttir á sama tíma og
kaupmáttur bóta hefur verið að
aukast, þótt það sé rétt að bil er
á milli bótagreiðslna og lægstu
launa.
Staða Framsóknarflokksms
Fyrir okkur Framsóknarmenn
er útkoman úr könnunum
vissulega áhyggjuefni, þótt eng-
in ástæða sé til þess að íyllast
vonleysi. Við höfum horft upp
á ljótar útkomur fyrr. Utkoma
úr kosningum hefur ætíð verið
betri en kannanir, en við eigum
ekki að sætta okkur við að vera
undir tuttugu prósent í fylgi
þegar upp er staðið. Ymsar
ástæður gætu verið fyrir þessari
útkomu. Bilið á milli Lands-
byggðarinnar og höfuborgar-
svæðisins í þenslu og uppbygg-
ingu er okkur erfitt. Til okkar
eru væntingar um að sporna
gegn þessari þróun, meiri vænt-
ingar en til annarra flokka.
Hinir gömlu atvinnuvegir á
landsbyggðinni hafa verið í
varnarstöðu. A sama tíma og
landsbyggðarfólk hefur þanka
um þá varnarstöðu eigum við í
Framsóknarflokknum undir
högg að sækja á höfuðborgar-
svæðinu af ýmsum ástæðum.
Margir fylgismenn Fram-
sóknarflokksins vilja sjá forust-
una stíga varlega til jarðar í
einkavæðingu. Menn fylgjast
grannt með hugmyndum um
sölu Landsímans, en Fram-
sóknarmenn hafa viljað skoða
það mál gaumgæfilega og
tryggja stöðu allra landsmanna
við nýjar aðstæður. Fréttir um
ofsagróða á hlutabréfamarkaði
fara ekki vel í okkar fylgismenn,
og vafalaust er svo um hluta
fylgismanna Sjálfstæðisflokks-
ins.
Hver eru skflaboðin
Það er vandséð hvaða ný skila-
boð stjórnarandstaðan ætlar að
koma með inn í samfélagið.
Hagur landsmanna hefur verið
að batna á undanförnum árum
undir samstjórn Sjálfstæðis og
Framsóknarflokks. A sama tíma
hefur stöðugt verið varið meiri
fjármunum f veiferðarkerfið,
bæði heilhrigðis og mennta-
kerfið og félagslega þjónustu.
Hins vegar er mikill metnaður
meðal þjóðarinnar að gera vel í
þessum málum og það er auð-
velt að stunda yfirboð. Það ger-
ir stjórnarandstaðan auðvitað í
ríkum mæli. Henni hættir alltaf
til þess að gleyma samhenginu
milli öflugrar atvinnuupbyggin-
ar og velferðarinnar. Framsókn-
armenn hafa skýr markmið um
það að cfla atvinnulífið í land-
inu með það að markmiði að
það sé þess umkomið að bæta
kjör launafólks í landinu og
gera því kleyft að greiða skatta
og skyldur til samfélagsins, auk
þess sem afkoma fyrirtækjanna
sé þannig að þau greiði sinn
hluta. Þetta verður ekki skilið
að. Þróun síðustu ára hefur ver-
ið sú að stoðum undir atvinnu-
lífi landsmanna er að fjölga.
Tölur um þátt atvinnuveganna í
þjóðarbúskapnum á síðasta ári
eru athyglisverðar. Sjávarútveg-
urinn skapar sem fyrr þrjá
fjórðu hluta af útflutningstekj-
unum. Hins vegar er umfang
ferðaþjónustunnar í þjónustu-
tekjunum komið í þrjátíu millj-
arða króna og mestur vöxtur í
prósentvís er í útflutningi vara
frá stóriðju. Almenn iðnfyrir-
tæki og hugbúnaðarfyrirtæki
hafa einnig verið í sókn. Þetta
er góð þróun og vonandi verður
áframhald á henni. Sjávarút-
vegurinn er undirstöðuatvinnu-
vegur, en hlutur hans hefur í
gegn um tíðina verið mjög stór,
og áföll í veiðum og verði sjáv-
arafurða haft mikil áhrif á
efnahagslífið almennt og gert
það sveiflukenndara.
Það þarf raunsæi í íslenska
efnahagsstjórnun, og upphróp-
anir stjórnarandstöðunnar um
slaka stjórnun efnahagsmála er
brosleg. Stjórnarflokkarnir gera
sér mjög vel grein fyrir hættu-
merkjunum, og það hefur ekki
heyrst að vinstri flokkarnir hafi
nokkrar lausnir í efnahagsmál-
um, sem felast nú í að sporna
við þenslu og hættu á verð-
bólgu, ég hef að minnsta kosti
ekki heyrt þær.
STJÓRNMÁL Á NETINU
Godot kemur ekki
Ágúst Einarsson, varaþingmaður,
fjallar um væntanlegan dóm
Hæstaréttar á vefsíðu sinni og
segir þar:
„1 leikriti Samuels Beckett
„Beðið eftir Godot“ kemur Godot
aldrei. Leikritið fjallar m.a. um
þá blekkingu að bíða eftir því að
Iausnir falli manni í skaut. Biðin
eftir dómi Hæstaréttar minnir á
bið þeirra Vladimirs og Estra-
gons. Flestir reikna með því að
annað hvort staðfcsti Hæstirétt-
ur héraðsdóminn eða hafni hon-
um. Það eru þó fleiri möguleikar
í stöðunni.
Vatneyrarmálið er ekki hefð-
bundið stjórnsýslumál heldur
refsimál. Hæstiréttur gæti vísað
því frá eða tekið á tilteknum þátt-
um í refsimálinu en
fjallað í véfréttarstíl urn
æskilegar breytingar á
stjórnkerfi fiskveiða.
Hæstiréttur hefur áður
dæmt að aðferðin við
úthlutun veiðileyfa
brjóti í bága við stjórn-
arskrá og þar sem sama
aðferðin er notuð við
úthlutun veiðiheimilda
virðist líklegt að sama
niðurstaða fáist. Þó er
hugsanlegt að meiri almanna-
hagsmunir, m.a. atvinnuréttindi,
gildi um Iagaákvæðið um veiði-
heimildir. Ekki má gleyma þvf að
Hæstiréttur hefur margoft dæmt
veiðar án kvóta ólögleg-
ar eins og Vatneyrar-
málið snýst í raun um.
Hæstiréttur hefur
aldrei mótmælt hag-
kvæmri stjórnun fisk-
veiða heldur einungis
gert þá kröfu að aðferð-
in við stjórnunina sam-
ræmist stjórnarskrá.
Óánægja almennings
er fyrst og fremst vegna
þeirrar óbilgjörnu og
óskynsamlegu afstöðu útgerðar-
manna að hafa árum saman ekki
ljáð máls á því að greiða sann-
gjarnt gjald fyrir að nýta fiskimið-
in við Island. Útgerðarmenn hafa
greitt hverjum öðrum háar fjár-
hæðir við kaup og leigu á kvóta.
Þær greiðslur hafa numið tugum
milljörðum eða mildu hærri fjár-
hæðum en rætt hefur verið um
sem veiðileyfagjald.
Það verður að setja niður deil-
urnar um íslenskan sjávarútveg
sama hver niðurstaða Hæstarétt-
ar verður. Lausnin felst í því að
útgerðarmenn fallist á sann-
gjarna gjaldtöku og veiðunum
verði áfram stýrt með aflamarks-
kerfi. Það er glapræði að hafna
hagkvæmu stjórnkerfi og sjávar-
útvegurinn verður að byggjast
áfram á samkeppni og arðsemi.
Ríkisstjórnarflokkarnir stilla sér
þó enn algerlega að baki hörð-
ustu talsmönnum útgerðar-
rnanna en almenningur myndi
örugglega fallast á þessa lausn.
Þegar dómur Hæstaréttar fell-
ur mun koma í ljós að Godot hef-
ur alls ekki komið. Núverandi
staða eitrar samfélag okkar og
dómur Hæstaréttar, sama hver
hann verður, breytir því ekki.
Þess vegna er hrýnt að almenn-
ingur og stjórnmálamenn bindist
strax fastmælum um að leysa
þessi mál.“