Dagur - 26.10.2000, Side 10

10- FIMMTUDAGUR 26. OKTÓBER 2000
FRÉTTASKÝRING
L.
Thyftr
GUÐMUNDIJK
RÚNAR
HEEDARSSON
SKRIFAR
Þmgmenn óttast að til
verkfalls komi í fram-
haldsskólum. Samúð
með keimnrimi og
kjaraharáttu þeirra.
Gæði kenuslu og kjara
kennara fer saman
Tæpur hálfur mánuður er þar til
boðað verkfall framhaldsskóla-
kennara kemur til framkvæmda
hafi samningar ekki tekist fyrir
þann tíma. Miðað við stöðu
samningaviðræðna virðist enn
bera töluvert mikið á milli deilu-
aðila. Ef eitthvað er þá hefur deil-
an harnað eftir að ríkið tilkynnti
þá ákvörðun sina að greiða kenn-
urum ekki laun nema til boðaðs
verkfallsdags. Skiptar skoðanir
eru um ágæti þessarar tímasetn-
ingar hjá ríkinu og telja sumir að
það bendi til þess að ríkið sé búið
að ákveða að láta deiluna fara í
verkfall. Stjórnmálamenn sem og
aðrir hafa miklar áhyggjur af
stöðu þessara mála og viðbúið að
einhverjir muni taka málið upp í
utandagskrárumræðu áður en
langt um líður. Hins vegar eru
skiptar skoðanir um það meðal
stjórnmálamanna hvort þeir eigi
yfirhöfuð eitthvað að vera að tjá
sig mikið um deiluna á meðan
hún sé á viðkvæmu stigi hjá ríkis-
sáttasemjara. í því sambandi er
m.a. bent á að framhaldsskóla-
kennarar séu aðeins einn hópur
af mörgum sem eiga eftir gerð
nýrra kjarasamninga.
Bæta þarf kjör kennara
Hjálmar W. Arnason þingmaður
Framsóknarflokksins í Reykjanes-
kjördæmi og fyrrverandi skóla-
meistari Fjölbrautaskóla Suður-
nesja segir að sér lítist „bölvan-
lega“ á stöðuna í kjaradeilu fram-
haldsskólakennara og ríkisins.
Hann segir að það sé „þjóðar-
skömrn" fyrir Islendinga hvernig
menn hafa látið málefni kennara
þróast á sama tíma og stöðugt sé
verið að varpa fleiri verkum á
kennara og auka ábyrgð þeirra.
Samhliða þessu ræða nánast allir
á hátíðis- og tyllidögum um gildi
og mikilvægi menntunar. Samt
sem áður virðast þeir sömu ekki
vera tilbúnir til að fylgja jiví eftir í
verki. Hjálmar segir að það eigi
ekki síður við þann tón sem oft
má heyra í fjölmiðlum og meðal
almennings í garð kennarastétt-
arinnar. Hann segir að þennan
tón megi líka heyra frá forustu-
mönnum annarra verkalýðsfé-
laga. I því sambandi minnir hann
á að þeir hafa látið svo ummælt
að ef kennarar fái meiri hækkun
en umbjóðendur þeirra, þá fari
öll „skriðan" af stað. Hann telur
að með þessu séu rnenn hrein-
lega að segja að þeir meti mennt-
unina einskis.
Þingmaðurinn segir að tak-
marka greiðslu launa til boðaðs
verkfallsdag sé sá háttur sem rík-
Stjórnmátamenn sem og aðrír hafa míklar áhyggjur af yfirvofandi verkfalli framhaldsskólakennara og viðbúið að einhverjir muni taka málið upp í
utandagskrárumræðu áður en langt um líður. Nemendur Menntaskólans í Reykjavík létu verkfallsdraugínn þó ekki trufla störfsín í gær.
ið hefur alltaf haft og m.a. hafa
slík mál farið fyrir Félagsdóm. 1
þeim málum hefur Félagsdómur
úrskurðað ríkinu í vil. Hins vegar
má segja að með þessu sé verið að
skerpa andstæðurnar í Jtessari
kjaradeilu. Hann áréttar þá skoð-
un sína með tilliti til langtíma
hagsmuna jjjóðarinnar þurfi að
bæta kjör kennara. Síðast en ekki
síst ef menn meina eitthvað með
því að menntun hafi eitthvað
gildi um framfarir og hagsæld í
landinu. I því sambandi sé það
grundvallaratriði að það skapist
friður um skólana og þangað sé
hægt að ráða hæft fólk. Jafnframt
þarf líka að ráðast í grundvallarat-
hugun á heildarskipulaginu.
Hjálmar segist vera handviss
um það að deila framhaldsskóla
við ríkið stefni í verkfall, ef engin
breyting verður á stöðu mála frá
því sem nú sé. Hann telur einnig
að eins og tónninn sé frá öðrum
hópum í garð kennara þá séu þeir
í raun og veru að halda jressu
máli í sjálfheldu. Miðað við
reynslu hans \rá telur hann að
áhrif verkfalls á skólastarfið í
framhaldsskólum verði alveg
skelfilegt og það taki mörg ár að
vinna það upp. Það muni hafa
slæm áhrif á áhuga nemenda og
margir þeirra munu bíða skip-
brot. Þá sé einsýnt að verkfall
muni hafa áhrif á vinnugleði
kennara.
Alið á væntingum
Ossur Skarphéðinsson formaður
Samfylkingar segir að það sé
skelfileg tilhugsun ef til verkfalls
kemur og því þarf að gera allt sem
hægt sé til að afstýra jrví. Hann
segist þó vona í lengstu lög að
ekki komi til verkfalls. Ef á hinn
bóginn kcmur til verkfalls þá von-
ast til að það semjist sem fyrst.
Hann segir að jtað sé ljóst að Is-
lendingar hafa dregist aftur úr
nágrannajijóðum í framlögum til
menntamála. Það kcmur m.a.
fram í því að framleiðni hefur
snarminnkað hér á Iandi og sé
minni en víða annars staðar. Ef
ekkert verður að gert muni það
leiða til Jress að íslendingar muni
ekki geta haldið uppi jafnóðum
lífskjörum og annars staðar. Oss-
ur segir að það þurfi því að auka
framlög til menntamála og meta
störf kennara betur til launa. Þá
sé Ijóst að það þarf að gera átak til
að gera menntakerfiö sambæri-
legt við jiað sem jrekkist í ná-
grannalöndunum. í því felst m.a.
að það þarf að reyna að hífa upp
laun kennara Jjannig að þau verði
sambærileg við þær þjóðir.
Formaður Samfylkingar segir
að ]>að sé ákaflega merkilcgt að
ríkisstjórnin skuli telja að |>að sé
ekkert svigrúm til að hækka laun
kennara á sama tíma og hún sé að
Ieggja til í frumvarpi til fjárlaga að
eyða á annað hundrað milljónum
króna í einkarekinn framhalds-
skóla. Með því sé ríkisstjórnin
einungis að fullnægja gæluverk-
efni sínu á sviði einkavæðingar.
Síðast en ckki síst hefur ríkis-
stjórnin alið á væntingum kenn-
ara með þeim samningum sem
hún hefur gert við samanburðar-
hópa kennara og líka með eilífu
tali sínu um hið mikla góðæri.
Það sé því ekki nema von að
FIMMTUDAGUR 26. OKTÓBER 2000 - 11

í málum keimara
Hjálmar:
Líst bölvanlega á þetta.
Ússur:
Skrýtinn forgangur.
Sigríður Anna:
Hryllingur.
Steingrímur:
Skylda að ræða málin strax.
Sverrir:
Skelfileg kjör.
kennarar spyiji eiginlega hvar sé
þeirra góðæri.
Dagvmna stærri hluti
heiíilarlauiia
Sigríður Anna Þórðardóttir for-
maður menntamálanefndar Al-
þingis segir að staðan í kjaramál-
um framhaldsskólakennara sé
eitthvað sem menn gátu búist við
vegna þess að kjarasamningar
þeírra eru lausir. Hún segist þó
vona að samningar náist fyrir boð-
að verkfall kennara. 7. nóvember
n.k. Hún segist horfa með „hryll-
ingi“ til þess ef það tekst ekki og
m.a. vegna fyrri reynslu af kenn-
araverkföllum. Þingmaðurinn
segir að fólk þurfi ekki annað en
að rifja það upp til að sjá hvað
þetta getur verið erfitt.
Formaður menntamálanefndar
segir að það sé alveg fráleit túlkun
að halda því fram að ríkið sé búið
að ákveða að fara með þessa deilu
í verkfall með því að ákveða á
jiessum tímapunkti að greiða
kennurum ckki laun nema til boð-
aðs verkfallsdags. Hún segir að
bæði kennarar og ríkið hljóti að
Ieggja alla áherslu á að ná samn-
ingum svo ekki komi til verkfalls.
Enda sé það skylda þeirra beggja
og ekkert einhliða í þeim efnum.
Þá sé það einnig skylda deiluaðila
að hafa fyrst og fremst hagsmuni
nemenda og skóla í fyrirrúmi.
Sigríður segist hafa ákveðna af-
stöðu til kröfugerðar kennara en
segist þó ekki vilja tjá sig um það
á þessari stundu. Hún telur að í
þeim efnum verða menn að vera
raunsæir því það sé ekki hægt að
tefla öllum vinnumarkaðnum í
uppnám vegna komandi samninga
við kennara. Hún segir að það sé
alveg nauðsynlegt að menn skoði
nánar skilgreiningu á vinnu kenn-
ara og vinnutíma þeirra. Enda
segist henni lítast vel á fram-
komnar hugmyndir hjá samninga-
nefnd ríkisins um að dagvinnan
verði stærri hluti af heildarlaun-
um kennara. Það sé mjög skyn-
samleg leið. Hún segist ekki verða
undrandi þótt menn færu eitthvað
í þá átt við samningaborðið. Að
öðru leyti telur hún að fólk verði
að bara að bíða og vona það besta.
Enda sé ekkert hægt að segja til
um það á þessu stigi hvort deilan
sé komin á það stig að verkfall sé
óumflýjanlegt. Hún áréttar þá
skoðun sína að það sé heilmikið
hægt að gera á þeim tíma sem enn
sé til stefnu. I því sambandi bend-
ir hún á að það hafa mörg deilu-
málin leyst á skemmri tfma en jrað
ef \4lji sé til þess af beggja hálfu.
Samúð með kennunim
Steingrímur J. Sigfússon formað-
ur Vinstrihreyfingarinnar - græns
framboðs segir að það sé slæmt ef
til verkfalls kemur hjá kennurum í
framhaldsskólum með tilheyrandi
röskun á skólastarfinu. Á hinn
bóginn segist hann hafa mikla
samúð með kennurum og eðlilegt
að þeir vilji fá leiðréttingu á laun-
um sínum, án þess að þó að taka í
sjálfu sér afstöðu til kröfugerðar
þeirra. Enda séu framhaldsskóla-
kennarar einn hópur af mörgum
sem eiga eftir að gera nýja samn-
inga. Steingrímur vekur athygli á
því að það sé eins og allir séu bún-
ir að ákveða það fyrirfram að það
verði verkfall þótt nokkrar vikur
séu enn til stefnu áður en boðað
verkfall á að koma til fram-
kvæmda hafi ekki samist áður.
Það sé mjög ógæfulegt og mjög
miður ef stjórnvöld séu farin að
gefa sér það að til verkfalls komi
og engar líkur séu á því að hægt sé
að nota Jiann tíma en enn sé fyrir
hendi til að ná landi.
Þess í stað telur hann að deilu-
aðilum beri skylda til að setjast
niður til alvörusamningavið-
ræðna. Á mcðan ekki sé útséð um
að samningar takist telur hann að
aðrir eins og t.d. stjórnmálaflokk-
arnir eigi að halda sig til hlés í
þessu máli. Allavega stjórnarand-
staðan og aðrir sem séu áhorfend-
ur að því á þessu stigi málsins.
Hann segist auðvitað vona í
lengstu lög að málin leysist við
samningaborðið. Það sé ekki fyrr
en menn standa frammi fyrir ein-
hverju verulegu „neyðarástandi"
þar sem stefnir í að skólaárið sé að
verða ónýtt að þá komi til kasta
annarra að blanda sér í málið.
Hann áéttar þó að hvað sem
mönnum kann að finnast um
kröfugerð kennara þá séu þeir
einungis að nýta sinn rétt með
verkfallsboðun. Þá sé það væntan-
lega skylda ríkisins að reyna að ná
samningum við sína starfsmenn.
Formaður Vinstrihreyfingarinn-
ar-græns framboðs segist jafn-
framt halda að flestir viðurkenni
það og hafi samúð með því að það
hefur verið flótti úr kennarastétt-
inni vegna kjara þeirra. Séu kjör
þeirra borin saman við starfs-
bræður þeirra í nágrannalöndun-
um munar miklu fslenskum kenn-
urum í óhag. Slíkar staðreyndir
liggja fyrir. Þess utan gera allir sér
grein fyrir því að það verður ekki
haldið uppi metnaðarfullu skóla-
starfi nema með góðum kennur-
um. Til að svo geti verið þarf að
borga j>eim sæmileg laun.
Hálfgerður hýrudráttur
Sverrir Hermansson formaður
Frjálslynda flokksins og fyrrver-
andi menntamálaráðherra segist
lítast mjög dapurlega á kjaradeilu
framhaldsskólakennara og ríkis-
ins. í það minnsta sé útlitið
hörmulegt þar sem verkfall virðist
blasa við. Hann tekur þó fram að
hann jiekki það ekki nógu vel til
að geta dæmt um jrað að öðru
leyti en því að ]>að sé lífsnauðsyn
á að bæta kjör kennara verulega.
Því sé ekki hægt að fresta. Hann
telur að sérstaða kennara sé slík
að j>að eigi að vera hægt án þess
að aðrir geti tekið sér það til fyrir-
myndar.
Sverrir gagnrýnir fjármálaráð-
herra fyrir taka ákvörðun á þess-
um tímapunkti á meðan deilan sé
á viðkvæmu stigi að stöðva launa-
greiðslur til kennara frá og með 7.
nóvember n.k. eða þegar boðað
verkfall á að koma til fram-
kvæmda hafi samningar ekki tek-
ist áður. Sjálfur segist hann ekki
hafa gert það ef hann hefði vald
til vegna þess að með þessu sé
ráðherra einungis að „loka á and-
litið“ á kennurum með því að
framkvæma þennan hálfgerða
„hýrudrátt".
Hann segir að kjör kennara séu
skelfileg. I jrví sambandi bendir
hann á að þegar hann var í skóla á
sínum tíma hefðu kennarar verið
með þeim betur settu af opinber-
um starfsmönnum. Síðan þá hef-
ur kjörum kennara hrakað og
samhliða J>ví einnig kennslunni,
enda segir hann að þetta fari sam-
an. Sverrir segist hafa verið ráð-
herra menntamála í 21 mánuð.
Þótt hann hefði afrekað ýmislegt f
sinni ráðherratíð þá minnist hann
þess )>ó ekki að hafa haft tök á því
að stórbæta kjör kennara. Hins
vegar væri hann ekki mjög ánægð-
ur í Jreirri ráðherrastöðu um þess-
ar mundir eins og útlitið sé í
kjaradeilu kennara. Sverrir áréttar
þó að það sé hægara um að tala en
í að komast. - GRH
FERSKVA.RA
Svínalundir kr. 1299,- kg
Kindabjúgu kr. 398,- kg.
MS Hrísmjólk 4 gerð ir kr. 64,- kg.
Hrisaiundí, Akursyri . Garðarsbrau! , Húsavík
þitt uulic