Dagur - Tíminn Reykjavík - 12.04.1997, Side 3

,iOitgur-(Eímmn , _ Laugardagur 12. apríl 1997 - III
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
HAGYRÐINGA-R
FÓLK í ÆTTUM
Spaugstofugrín
(eða galdrafár nútímans)
Spaugstofunnar sprellimál
spilla ró hjá þjóðum.
Af þeim logar eldahál
hjá öllum mönnum, góðum.
Biskupstetrið brá við skjótt,
- bœldar hvatir ólga.
Máttifara um miðja nótt
að magna seið á dólga.
Á því verður enginn stans,
ég œtla að segja bara.
Klónaði bréf til kristins manns,
sem kann með völd aðfara.
Undirheimar aldrei meir
eflaust ná að dáðum.
í heitum pottum hafa þeir
heilmikið af ráðum.
Séra Þórir, segja menn,
sœmdir hlyti af stefnum.
Sama ráð nú eygja enn
afillum sökum gefnum.
Þá mun fólkið ekki oft
iðka gláp á kvöldin.
Refsivöndinn reiða á loft
réttlát yfirvöldin.
Siöa-Vörður
Dalafólkið III
Svo segir í fornri heimild að
Langanes er norðast í
Austfirðingafjórðungi - þar
gengur Helkundu heiði eftir
nesinu fram - var þar settur
upp hamar Þórs á heiðinni sem
fjórðunga skilur.
Ströndin sunnanvert frá
Langanesi fyrir botni Bakkaflóa
heitir Langanesströnd frá fornu
fari. Þar úti fyrir mætast hlýir
og kaldir hafstraumar og verð-
ur þokusælt og úrkomur miklar
þegar vindur blæs af hafi en
undra hlýtt og þurrt í sunnan
og suðvestanátt.
Þarna hefur byggð verið
mest við sjóinn, hlunnindi af
reka og stutt til miða en heiðar-
býli að baki byggðinni.
Á eitt þeirra settist Árni
Gíslason frá Kolgrímastöðum
og bjó á Miðfjarðarnesseli og
Fossi, afbýli frá Skeggjastöðum.
Hann hafói áður búið í Saur-
bæjarhreppi en líklega þótt þar
þröngbýli. Hann þráði heiðar-
faðminn og fluttist norður 1846
með konu sinni, Sigríði Guð-
mundsdóttur frá Gullbrekku.
Árni var sagður hagleiksmaður
og vefari. Meðal barna hans var
Guðríður, átti Árna Þorkelsson
og var langamma systkinanna
Auðuns, Ingveldar og Þórarins
Haraldsbarna sem enn búa í
þessari sveit, á Þorvaldsstöðum,
næsta bæ við Skeggjastaði. Er
margt fólk komið af Guðríði.
Hún var ljósmóðir í sinni sveit.
Bróðir hennar var Gísli
bóndi í Kverkártungu, átti mörg
börn. Hann var afi Oddnýjar
Guðmundsdóttur kennara,
kannski síðasta farkennara á
fslandi og Gísla Guðmundsson-
ar, lengi þingmanns fyrir Fram-
sóknarflokkinn og hann var
langafi Odds Gunnarssonar
verslunarstjóra í Húsgagnahöll-
inni í Reykjavík.
í Kverkártungu er fæddur
þjóðskáldið Örn Arnar (Magnús
Stefánsson), móðir hans giftist
Þórarni, syni Guðríðar Árna-
dóttur. Við Kverkártungu er
kenndur nafnkunnur draugur,
Tungubrestur, og er talið að
hans hafi orðið vart fram á
þessa öld.
Ef einhver skyldi verða hans
var skal þess getið að hann gef-
ur sig til kynna með brestum
eins og þegar vel þurrum viði
er brennt. Frá honum segir í
Gráskinnu hinni meiri.
Kverkártunga fór í eyði 1937 og
var aldrei lagður akvegur þang-
að né heldur komu þangað vél-
knúin tæki.
Ingibjörg Gísladóttir barst
vestur í Húnavatnssýslu á svip-
aðar slóðir og Þorsteinn bróðir
hennar. Hún átti Ólaf Pálsson,
bjuggu í Eiríksstaðakoti 1845,
það er um miðjan dal í Svartár-
dal. Dóttir þeirra var María, átti
Svein Guðmundsson og var
þeirra son Níels bóndi, síðast í
Þingeyrarseli, afi Ingibjargar
Sólrúnar Gísladóttur borgar-
stjóra, einnig Ólafur, átti Mál-
fríði Gilsdóttur frá Krossnesi.
Önnur dóttir Ingibjargar og
Ólafs var Guðrún, átti Jón
Ólafsson. Meðal þeirra barna
voru Ingibjörg Ósk, lengi fram-
kvæmdastjóri KFUK í Reykja-
vík, Halldór trésmiður í Reykja-
Guðríður Árnadóttir, Ijósmóðir.
vík, faðir Guðrúnar Jónínu,
skólastjóra og alþingismanns
Örn Arnar, skáld (Magnús Stef-
ánsson er kirkjubókarnafnið).
Kvennalistans, og Ólafur, bjó á
Kárastöðum í Ilegranesi, átti
Sigurlaugu Jónasdóttur sem nú
hefur orðið þekkt að því að spá
í garnir.
Guðrún Jónína Halldórsdóttir,
skólastjóri og alþingiskona.
Guðmundur Gíslason var
vinnumaður á Grenjaðarstað og
víðar, átti Sigríði Jónsdóttur.
Hann fluttist á efri árum með
sonum sínum til Kanada. Þeir
kölluðu sig Goodman þegar
þangað kom og má finna þeirra
getið í Almanaki Ólafs Thor-
geirssonar.
Guðrún Gísladóttir yngri frá
Kolgrímastöðum fluttist vestur í
Húnaþing, átti Jón Árnason frá
Skottastöðum, bjuggu í Kóngs-
garði og Höll í Svartárdal
(hverskonar nöfn voru þetta?)
Sigurgeir sonur þeirra var
bóndi í Akrahreppi en synir
hans voru Eiríkur bóndi í Akra-
hreppi en hans synir voru Ei-
ríkur bóndi á Varmalandi, Stað-
arhr. d. 1974, átti mörg börn,
og Valdimar Stefán bóndi á
Gunnfríðarstöðum, d. 1967.
Sigurgeir Jónsson átti barn með
Hannínu Hannesdóttur, systur
Ehvoga-Sveins, það var Þóra
Sigurlaug, átti Flosa Sigurðsson
bónda á Hrappsstöðum í Ljósa-
vatnsshreppi.
Jóhannes Gíslason frá Kol-
grímastöðum bjó á Húsavík
Gísli Guðmundsson, alþingis-
maður.
1870. Kristjana dóttir hans
flentist þar, var móðir Þorvalds
Pálssonar, bónda í Akurseli og
Hraunkoti, síðast á Þórshöfn.
Önnur börn Jóhannesar
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
borgarstjóri.
fluttust til Kanada. Vitað er að
afkomendur þeirra voru margir
en verða varla taldir héðan af.
Um fólkið sem hér hefur ver-
Oddný Guðmundsdóttir, kennari.
ið greint mætti sitthvað íleira
segja. En það bíður enn síns
tíma að rekja betur þennan
þátt í hinum íjölskrúðuga vef
kynslóðanna og þá gæti þessi
urníjöllun orðið dálítil uppi-
staða. Er þó hætt við að sums
staðar kunni að verða bláþræð-
ir í vefnum en hér verður stað-
ar numið að sinni.
ás.