Dagur - Tíminn Reykjavík - 27.06.1997, Qupperneq 6

|Dagur-®trmrat
- wStíSB!S-- - - -
6 - Föstudagur 27. júní 1997
FRÉTTASKÝRING
Vítahringur í tófuveiðum?
Þorláksson
Á sama tíma og
veiðar eru ómark-
vissar og mið-
hálendið er friðað
fjölgar ref mikið.
Metveiði á tófu varð í
Skagaíirði og Húna-
vatnssýslu í vetur. Tófu-
stofninn er mjög mismunandi
eftir landshlutum en er á lands-
vísu í hámarki ef marka má
veiðitölur. Þannig hefur fjöldi
veiddra dýra þrefaldast á 20
árum en mest hafa verið veidd
um þrjú þúsund dýr á ári. Á
sama tíma hefur rikið dregið
sig út úr kostnaði við veiðarnar
auk þess sem búið er að friða
miðhálendið. Veiðimenn lýsa
áhyggjum vegna ástandsins og
samkvæmt orðum veiðistjóra
hefur átakið gegn tófunni upp
úr 1960 hugsanlega orsakað
nokkurs konar vítahring.
Skutu 32 dýr
Kári Gunnarsson, grenjaskytta í
Skagaílrði, segir að vegna kuld-
anna að undanförnu sé lítil
reynsla komin á hvort mikið sé
af tófu í ár, en hann telur að svo
sé. Veiðisvæði Kára og félaga
hans, Birgis Haukssonar, nær
yfir Blönduhlíð, Austurdalinn,
Öxnadalsheiðina, Vatnsskarðið
og hluta Lýtingsstaðahrepps,
auk þess sem Birgir skýtur
töluvert á Skaga. „Við skutum í
vetur 32 fullorðin dýr sem er
met og það verður fróðlegt að
sjá eftir svona tvær vikur
hvernig framhaldið verður. Mér
hefur almennt skilist að tölu-
vert sé af tófu á landinu," segir
Kári.
Milljóna kr. tjón
Ríkissjóður borgar ekki lengur
tímakaup eins og var hjá tófu-
skyttum og greiðir heldur ekki
fyrir akstur. Fyrir hvert dýr er
þó borgað heldur meira en áð-
ur, en líklegt er að skipulags-
breytingin hafi einhver áhrif.
Hreppar standa mismunandi að
stuðningi við tófuveiðar, sums
staðar er aðeins borguð ákveð-
in upphæð á greni, en annars
staðar, t.d. í Skútustaðahreppi í
S-Þingeyjarsýslu, er mjög vel
séð um grenja- og minkabana,
enda náttúran þar um margt
sérstæð. „Það er alveg ljóst að
veiðarnar eru ekki jafnmark-
vissar og var og það verður
ekkert að marka veiðitölur frá
árinu í ár fyrir vikið. Það virðist
nánast alls staðar niðurskurð-
| HKÍSALUNDUR
- fyrir þig!
Tilboð
KEA eplakaka 500 g kr. 31 8,- stk.
Húsavíkurjógúrt bl. teg. 500 g kr. 89,-
2 stk. barnapizzur+franskar kr. 398,-
Svínasneiðar hunangslegnar kr. 998 kg
lcebergsalat kr. 75,- stk.
Tómatar kr. 89 kg
Bláber 550 g kr. 175,
Heimaís 1 L kr. 159,-
I kjallara:
Mikið úrvai af sumarfatnaði
Kodakfilmur á tilboði
Hrísalundur sér um sína
en núna er þetta þó held-
ur meira en í fyrra. Þetta
er samt ekki jafnmikið og
t.d. sumarið 1993,“ sagði
Kristinn.
Óvissustaða
Ásbjörn Dagbjartsson
veiðistjóri staðfestir að
tófu hafi íjölgað verulega
síðustu ár, hafi þrefaldast
á síðustu 20 árum miðað
við landið allt. Toppnum
hafi sennilega verið náð
árið 1994 og lítil teikn
séu um undanhald. „Það
er athyglisvert að stofn-
inn virðist nú kominn í
svipað horf og var um
1960, áður en átak ríkis-
valdsins í tófuveiðum
hófst fyrir alvöru. Það
veit enginn skýringarnar
fyrir því nákvæmlega en
á hinn bóginn er líka erf-
itt að segja til um áhrif
þess þegar ríkisvaldið
dregur nú að sér hend-
ina,“ segir Ásbjörn.
Hann er sammála
Kára Gunnarssyni að
veiðitölur muni framveg-
is ekki reynast jafn áreið-
anlegar og verið hefur.
Mynstrið breytist og veið-
ar beinist í auknum mæli
aðeins að fullorðnum
dýrum frekar en grenja-
vinnslu. „Það koma allt
öðruvísi upplýsingar
fram en áður en hvort
hægt er vinna sig út úr
þeim gögnum til að fá
rökrétta niðurstöðu er
hugsanlegt. En það eru
verulegar breytingar að
eiga sér stað og enginn
veit til hvers þær leiða.
Það er frumskilyrði að
fylgjast mjög vel með
Á seinni hluta veiöiátaksins sem hófst um 1960 náði tófan að vinna upp þau skörð framhaldinu," segir Ás-
sem höggvin voru í stofninn á fyrri helmingi tímabilsins. Sumir segja með því að björn.
flýta goti og auka frjósemi. Hvað gerist með minnkandi veiðiálagi? Mun tófunni þá
stórfjölga? Á myndinni er refaskytta með bráð sína.
ur,“ segir Kári.
Ekki er þó sýnt hve mikil
áhrif veiðar hafa en að því
gefnu að þær skipti einhverju
máli mun tófu sennilega ijölga
enn frekar. Kári segir afar mik-
ilvægt að halda rebba niðri, t.d.
nálægt æðarvarpi. Honum sé
kunnugt um milljóna króna tjón
sem refur hafi valdið hjá æðar-
fugli, síðast hafi orðið stórtjón
vegna tófu á Skaganum í vor.
Ekki sé síður milcilvægt þegar
beitarlönd séu annars vegar að
reyna að koma í veg fyrir tjón
með veiði. „Það er nánast á
hverju einasta ári sem ég sé
dæmi um dýrbít," segir Kári.
Mikil áhrif á
mófuglinn
Sigurjón Stefánsson á Steiná 3 í
Húnavatnssýslu er lítið farinn
að ganga til tófu en hjá honum
varð einnig metveiði í vetur, eða
28 dýr. Sigurjón segir of
snemmt að segja til um ástand-
ið á hans veiðislóðum, en segist
þegar sjá mikil áhrif af friðun
miðhálendisins. „Henni hefur
fjölgað stórlega þar og ég veit
að hún er nánast í hverju ein-
asta greni á Eyvindarstaðaheið-
inni innan Haugakvíslar. Ég hef
áhyggjur af þessari þróun og
horfi þá meðal annars til
ástands mófugla. Á Vestijörðum
er tófan svo að segja friðuð og
þar hefur mófugli stórlega
fækkað."
Ásbjörn Dagbjartsson, veiðistjóri.
Og Sigurjón bendir á atriði
sem hann segir þverstæðu-
kennt: „Á sama tíma ætla menn
svo að fara að moka ofan í
skurði til að verja heimkynni
mó- og vaðfugla og hlú að
stofnunum. Þetta hljómar dálít-
ið skrýtilega allt saman."
Meira en í fyrra
Kristinn Ingvarsson, bóndi og
refaskytta í Austurhlíð í Bisk-
upstungum, hefur skotið ref í
rúma þrjá áratugi. Hann er
þegar búinn að vinna tvö greni
og býst við að þau verði a.m.k.
ijögur alls. „Það er ekki mikill
merkjanlegur munur á milli ára
Tófan fann eigin
leiðir...
Hann segir það álitaefni hvort
nokkurt samhengi sé milli veiða
og stofnstærðar tófunnar. „Það
er alveg útiokað að veiðar geti
útrýmt rófunni og stór spurning
hvaða áhrif þær hafa. A seinni
hluta veiðiátaksins sem hófst
um 1960 náði tófan að vinna
upp þau skörð sem höggvin
voru í stofninn á fyrri helmingi
tímabilsins og það hefur m.a.
verið reifað að náttúruleg við-
brögð tófunnar liafi flýtt goti
hjá læðum og frjósemin aukist.
Þannig hafi tófan brugðist við
miklu veiðiálagi og margir hafa
áhyggjur af því að úr því að við
brugðumst við með veiðiátaki
fyrrum, þá verði að halda því
áfram. Ef álaginu sé aflétt muni
henni fjölga. Á hinn bóginn er
það þó ekkert víst,“ segir veiði-
stjóri.
Ásbjörn vildi einnig benda á
eitt atriði varðandi óvenju
mikla vetrarveiði á Norðurlandi
vestra nú. Haustið 1995 hafi
gert aftakaveður í október og fé
fennt í stórum stíl. í kjölfarið
hafi tófan haft nóg að borða og
ekki þurft að sækja í það æti
sein refaskyttur notuðu til að
egna fyrir. Þess vegna hafi vetr-
arveiðin gengið illa í fyrravetur
sem skili sér í aukinni veiði nú.
Dagur-Tíminn náði ekki í
formann Ilins íslenska tófuvina-
félags.