Dagur - Tíminn - 20.09.1996, Qupperneq 3

4Dagur-®mmm
Föstudagur 20. september 1996 -15
LÍFIÐ í LANDINU
Jákvæð sjálfs-
forræðissvipting
Hér eru brúðkaupsgestir, brúðhjónin og Pétur Þorsteinsson komin í hring og búa sig undir að syngja Þá var kátt í
höllinni. Brúðhjónin eru Katrín Heiðar og Steinar Guðmundsson.
Pétur Þorsteinsson er safn-
aðarprestur Óháða safn-
aðarins í Reykjavík, sem
er lúthersk fríkirkja með sömu
sálmabók og helgisiðum eins og
ríkiskirkjan. Athafnir kirkjunn-
ar eru því svipaðar og þjóð-
kirkjumenn eiga að venjast en
eitt er öðruvísi en það eru
brúðkaupin. Rétt í lok hjóna-
vígslunnar fær Pétur gesti tO
þess að slá hring um brúðhjón-
in og syngja hárri raustu Þá var
kátt í höllinni. Eins hefur Pétur
aðallega gefið vini sína og
kunningja saman til þessa sem
gefur brúðkaupunum vissvilega
persónulegri blæ. Rúmlega
1300 manns eru í söfnuðinum
og í fyrra voru þar flmm brúð-
kaup en hafa verið átta það
sem af er þessu ári.
„Þetta eru hefðbundin brúð-
kaup að öllu leyti nema þarna
rétt í lokin. Við biðjum fyrir við-
komandi og að alltaf verði kátt
hjá þeim, ekki aðeins þetta
kvöldið heldur alla ævina. Við
höfðum til þess að þau sofni nú
ekki á verðinum eins og Þyrni-
rós og syngjum síðan Þá var
kátt í höllinni.“ Pétur segir að
þessu fylgi stundum hopp og
kátína og að þeir alglöðustu fari
langt frá gólfinu.
Hefur vantað dans og líf í
kirkjuna?
„Já, því ég held að upplifun
fólks á kirkjunni sé eilíf jarðar-
för, en ætti frekar að vera jarð-
arfjör, í þ.m. þegar gleðiathafn-
ir eru annars vegar. Það má
alveg gefa fólki innisýn í að
þarna er gleði á ferðinni og
dansinn og söngurinn í lok
brúðkaupanna hefur mælst já-
kvætt fyrir. Nú er ríkiskirkjan
búin að fá sér markaðsfulltrúa
en ímyndin sem menn hafa
innra með sér af kirkjunni
mætti vera jákvæðari áður en
ytri búnaði hennar er breytt."
Þið œtlið ekkert að fá ykkur
markaðsfulltrúa?
„Nei nei við höfum bara einn
markaðsfulltrúa og það er Jes-
ús, það er sú fyrirmynd sem við
horfum tU, við þurfum enga
jarðneska karla eða kerlingar tU
að setja það niður fyrir okkur."
Þú ert þekktur fyrir orða-
smíð, notar þú ekki eitthvað
annað orð yfir brúðkaup?
„Jú, sjálfsforræðissvipting
svona í jákvæðum skilningi. Það
að gifta sig er að helminga for-
réttindin og tvöfalda ábyrgðina,
þannig að þetta er viss forræð-
issvipting sem ég held að menn
gangi undir með glatt hjarta.
mgh
Landvemd eða sandvemd?
s
rskurður skipulagsstjóra
ríkisins um uppgræðslu
Hólasands kom mönnum
á óvart ef marka má viðbrögð
samtakanna Húsgulls og land-
græðslufólks, því úrskurðurinn
hefur verið kærður til umhverf-
isráðherra.
í úrskurðinum segir að falhst
sé á uppgræðslu með íjórum
skilyrðum þó. Fyrstu tvö skil-
yrðin bera vott um hræðslu við
notkun lúpínu við uppgræðslu,
leyfð án skilyrða. í greinargerð
sem kærunni fylgir kemur fram
að reynsla manna af notkun
lúpínu við landgræðslu t.d. á
Húsavík og við Sandvatn sýni
að hræðsla sé óþörf, í ljós hafi
komið að grös og blómjurtir
komi fyrst upp við hop lúpín-
imnar. Þá er á það bent að
lúpína hafi verið til staðar í Mý-
vatnssveit um langt árabil. Skil-
yrðið um erlendu jurtirnar sem
ekki má nota segir í greinar-
son, ráðuneytisstjóri í landbún-
aðarráðuneytinu, Þorsteinn
Tómasson, forstöðumaður
RALA og Óskar Magnússon, for-
stjóri Hagkaups, en Hagkaup
hefur verið stór stuðningsaðili
að uppgræðsuframkvæmdum á
Hólasandi. Þennan dag var 3-4
þúsund birkiplöntum komið fyr-
ir í skjóli lúpínunnar sem hefur
myndað gróðurbelti á auðninni
hvar sem henni hefur verið sáð.
Landgræðslustjóri sagðist miklu
Óskar Magnússon, forstjóri Hagkaups, var mættur á Hólasand ásamt fjölskyldu sinni og tóku þau þátt í gróður-
setningu birkiplantna í lúpínubreiðunni frá 1994. Hagkaup hefur hingað til verið dyggur stuðningsaðili verkefnis-
ins um uppgræðslu á Hólasandi. MyndGKj
200 metra grasbelti skuli vera
meðfram öllum roljöðrum til að
hindra að lúpína fari út í mó-
lendi, og séð verði til þess að
lúpínan berist ekki með vatni til
annarra svæða. Þriðja skilyrði
íjallar um notkun erlendra
jurta við uppgræðsluna, að
tryggja beri að slíkar plöntur
berist ekki burt af sandinum
telji menn sig verða að að nota
slíkar jurtir. Að síðustu er skylt
að kortleggja gamlar kolagrafir
og vegi og samráð um það skuli
haft við Þjóðminjasafn Islands.
Nú hafa samtökin Húsgull
kært þennan úrskurð og fara
fram á að uppgræðsla verði
gerðinni að upprunavottorð
plantna verði þá að liggja fyrir
og spyrja í framhaldinu hver
gefi út slík vottorð. Að lokum
kemur það fram að gamlar
kolagrafir séu allar horfnar og
burtu foknar svo erfitt geti
reynst að kortleggja þær nú.
Um síðustu helgi var svokall-
aður Ilólasandsdagur og kom
þá áhugafólk. á Sandinn og
gróðursetti birki í stórri lúpínu-
breiðu sem sáð var 1994. Auk
áhugafólksins kom á staðinn
margt framámanna til að kynna
sér aðstæðurnar. Þar á meðal
voru landgræðslustjóri, Sveinn
Runólfsson, Björn Sigurbjörns-
fremur óttast þessa miklu land-
eyðingu á Ilólasandi heldur en
útbreiðslu lúpínunnar og undir
þau orð tóku margir sem á
Hólasandi voru þennan dag. Þá
sagðist Björn Sigurbjörnsson
ráðuneytisstjóri óttast að
áhugafólk um uppgræðslu
missti áhugann á verkefninu
þegar svona væri haldið á mál-
um. Kærufrestur á úrskurði
skipulagsstjóra rennur út 23.
september og hefur þá um-
hverfisráðherra íjórar vikur til
að kveða upp endanlegan úr-
skurð.
GKJ
Dagur
flogaveikra
Guðlaug María Bjarnadóttir.
Dágur flogaveikra á íslandi
er haldinn í fyrsta sinn í dag en
í septembermánuði halda öll
Norðurlöndin slíkan dag. Ætl-
unin er að kynna stöðu floga-
veikra og félagið Lauf sem er
nafn landssamtaka áhuga-
fólks um flogaveiki.
Guðlaug María Bjarna-
dóttir er fráfarandi for
maður Laufsins, en fé-
lagið telur milli 4-500
manns. Að sögn
Guðlaugar er
talið að um 1
prósent þjóð-
arinnar sé
með flogaveiki
sem er sjúkdóm-
ur sem einkennist
af endurteknum
flogaköstum. Orsakir
flogaveiki eru yfirleitt
óþekktar en þó er vit-
að að höfuðmeiðsl,
fæðingaráverkar og
heilasjúkdómar geta
flogaveiki. Guðlaug kallar sjúk-
dóminn felusjúkdóm því margir
kjósi að þegja um einkennin,
um 80 prósent af flogaveikum
vinna fullan vinnudag án þess
að nokkur viti um sjúkdóminn.
Ilvað ætlið þið að gera í til-
efhi dagsins?
„Þetta er fyrst og fremst
ýmsir
leitt til
hugsað til að koma fram upp-
lýsingum um flogaveika og um
félagið okkar. Við erum með
alls konar þjónustu sem fólk
veit ekki endilega um. Við rek-
um t.d. bóka- og myndbanda-
safn og einnig er hér starfandi
félagsráðgjafi sem hefur sér-
hæft sig í málefnum floga-
veikra. Lauf hefur oft komið til
hjálpar í málum þar sem t.d.
fólki hefur verið sagt upp vegna
flogakasta og við aðstoðum hka
við skipulagningu náms ef við-
komandi þarf einhverja sér-
staka aðstoð. Á veturna erum
við líka með fræðslukvöld einu
sinni í mánuði sem eru floga-
veikum og aðstandendum mjög
gagnleg."
Hefur eitthvað nýtt komið
fratn um lœkningar eða lyf?
„Já núna lifum við á
spennandi tímum því það
er áratugur heilans í
Bandaríkjunum. f
gegnum þetta átak
hafa komið fram ný lyf
sem eru á
leið inn á
markað-
inn. Rann-
sóknir og
nýr tækja-
kostur hefur
einnig gert það
að verkum að það
er búið að skera
flogaveikina úr
nokkrum fslending-
um. Greiningatækin
eru orðin svo ná-
kvæm að það er hægt að finna
upptökin hjá sumum en alls
ekki öllum.“
Guðlaug og aðrir í samtökum
áhugafólks um flogaveiki verða
í Kringlunni í Reykjavík og eins
mun norðandeildin svokallaða
dreifa bæklingum og kynna
starfsemi félagsins á Akureyri.
mgh