Dagur - Tíminn - 25.09.1996, Síða 6

18 - Miðvikúdagur 25. september 1996
jOagurAÍItnrám
MENNING O G LISTIR
Steingrími Hermannssyni og Sigurði G. Tómassyni líst nokkuð vel á Meg-
as sem leikritaskáld - Sigurður telur jafnvel kveða við nýjan tón í íslenskri
leikritun.
Beinskeytt og hrá
nálgun Megasar
s
tlifuð búkselja, ung
stúlka í sláturtíð, sveita-
stúlka og glansritstýra
eru meðal þeirra kvenna sem
Megas rissar upp í fyrsta leikriti
sínu, Gefín fyrir drama þessi
dama, sem frumsýnt var í síð-
ustu viku.
Frumsýningargestir tíndust
inn í hrá salarkynni í Hafnar-
húsinu við Tryggvagötu þegar
farið var að rökkva síðastliðið
fimmtudagskvöld. Hópurinn
virtist fámennur en þegar gestir
tóku að troða sér á bekkina í
sýningarsalnum kom í ljós að
einum afturenda í viðbót hefði
verið ofaukið.
Kolbrún Halldórsdóttir, leik-
stjóri, virtist að niðurlotum
komin að sýningu lokinni og
sagði eitthvað á þá leið að óþol-
andi væri að þurfa að smíða
leikhús í hvert sinn sem litlir
leihópar settu upp sýningu.
Hinu skal þó ekki neita að oft
verður sýningin nánast áþreif-
anleg þegar gestir skipta ekki
hundruðum og örfáir metrar
skilja að áhorfendapalla og
svið. Að ekki sé talað um þegar
áhorfendur sitja á hluta af leik-
myndinni því undir rössum
áhorfenda voru svampar bólstr-
aðir peysum, skyrtum, kjólum
og öðrum akrýl- og gaberdín-
flíkum.
Tauið sem flóði út úr skúff-
um og skápum á sviðinu gegndi
ekki eingöngu því hlutverki að
undirstrika kvensemi sýningar-
innar heldur nýttist það leik-
stjóranum til snjallra leikrænna
lausna. Þannig komst t.d. líf og
dauði foreldra bóndastúlkunnar
til skila frá uppásnúnum sæng-
urverahornum.
Segja má að íslensk leikritun
hafi verið nokkuð einlit undan-
farin misseri. Aðallega hefur
verið hringsólað um norðurpól-
inn. Þorpsdílemmurnar, ein-
angrun og skondnar sögur úr
hversdeginum hafa komist á
svið. En suðurpólinn hefur
vantað. Spenna andstæðra póla
í íslenskri leikritun hefur vart
verið til staðar. Standi Megas í
ritun fleiri leikstykkja gæti póll-
inn orðið jarðfastur, og spennan
viðvarandi. Ekki svo að skilja
að Megas hafi verið á óvæntum
miðum miðað við hans höfund-
arverk, það er pilluátið og
perraskapurinn sem heillar,
reyndar í bland við óvænta og
blíða mannúð, en sveigjur hans
á íslenskunni og áhugasvið
hans sem rithöfundur gætu haft
skapandi áhrif á íslenska leik-
ritun.
Gagnrýnendur voru býsna
ánægðir. Bankastjórinn og dag-
skrárstjórinn á frumsýningunni
voru það líka:
Steingrímur Hermannsson,
Seðlabankastjóri:
„Ég held ég megi segja fyrir
okkur bæði hjónin að okkur
fannst reglulega gaman að leik-
ritinu og margt vel gert. Hún
Sigrún Sól stóð sig mjög vel og
frábært hvernig hún gat leikið
allar þessar persónur. Sumar
persónurnar slógu þó betur í
gegn en aðrar. Mér fannst
bóndadóttirin og Snót (útlifaði
pillufíkillinn innsk. blm.) tvær
bestu persónurnar en mynda-
sýningin frá Sláturhúsinu, og
því öllu, síðri. Frúin í Reykjavík
fannst mér heldur ekki alveg
falla inn í myndina.
Mér fannst boðskapurinn
sem Megas flytur um tómleika
stórborgara lífsins eiga við um
ansi marga í dag, því miður.“
Sigurður G. Tómasson,
dagskrárstjóri Rásar 2:
„Þetta er mjög skemmtilegt
verk og orðkynngi Megasar og
magnaður texti nýttist mjög vel.
Þó fannst mér það fulllangt og
ofurlítið langdregið, sérstaklega
eftir hlé. Textinn hefði mátt
vinnast ofurlítið betur, þó skilst
mér að það hafi mikil vinna
verið lögð í textann og það svo
sem leyndi sér ekkert. Þetta
varð of mikið eins og frásögn í
seinni hlutanum en ekki raun-
verulegt eintal.
' Hins vegar þótti mér sýning-
in afskaplega skemmtilega
gerð. Leikmynd og búningar
voru hugvitssamlegir og
skemmtilegt hvernig það tengd-
ist sætum áhorfenda. Leikkon-
an, Sigrún Sól Ólafsdóttir, lék
þetta afar vel. Það er mjög erf-
itt að standa svona lengi á svið-
inu og skipta um hlutverk. Hún
gerði það býsna sannfærandi í
flestum tilvikum, var misgóð,
en rullurnar voru líka misjafn-
lega skýrar frá höfundarins
hendi. Kannski átti þetta heldur
ekki að skiljast þannig að per-
sónurnar væru mjög ólíkar
heldur hrærast dálítið saman.“
- Kveður Megas þarna nýjan
tón í íslenskri leikritun?
„Já, mér fannst það nú. Meg-
as hefur allt frá því hann sendi
fyrst frá sér ljóð og plötur haft
afskaplega beinskeytta og hráa
nálgun á veruleikann. Eg hef
nú fylgst með honum í um 30
ár, hann vakti athygli mfna
strax og hefur haldið sínu
striki." LÓA
Sakari, Bengtsson
og Sinfónían
Sigurður
Steinþórsson
skrifar um tónlist
Fyrstu reglulegu tónleikar
Sinfóníuhljómsveitar ís-
lands í vetur, flmmtudag-
inn 19. september, voru sérlega
glæsilegir og kraftmiklir, og Há-
skólabíó fullsetið áheyrendum.
Á efnisskrá voru þrjú verk: for-
leikur að Meistarasöngvurun-
um frá Núrnberg eftir Wagner,
knéfiðlukonsert eftir Jón Nor-
dal, og 8. sinfónía Dvoráks. Ein-
leikari var Erling Blöndal
Bengtsson, en stjórnandi Petri
Sakari, sem nú er aftur orðinn
aðalstjórnandi hljómsveitarinn-
ar.
Richard Wagner (1813-83)
var ekki einasta gríðarlegt
óperuskáld, heldur var hann
merkilegt Ijóðskáld og mikil-
virkur rithöfundur um margvís-
leg efni, auk þess að vera fjöl-
lyndur í ástarmálum og pen-
ingamálum, enda ævi hans æði
stormasöm. Meistarasöngvar-
ana, Siegfried og mikinn hluta
Ragnaraka samdi Wagner í sex
ára útlegð í Sviss, en hafði ann-
ars lokið við texta Hringsins ár-
ið 1852. Meistarasöngvararnir
voru frumfluttir í Múnchen
1868. í óperunni takast á háleit
og framsækin sjónarmið skó-
smiðsins Hans Sachs (Wagner
sjálfur) og borgaralegt aftur-
hald bæjarritarans Beckmess-
ers, sem er skopstæling tónlist-
argagnrýnandans Hanslicks,
sem var andsnúinn Wagner.
Með Tristan og Isolde (1865)
hafði Wagner risið til nýrra
hæða í tónsköpun sinni, með
„krómatík“ sem jaðrar við að
brjóta bönd tóntegunda, risa-
vaxinni hljómsveit og notkun
blásturshljóðfæra. Það sem Sin-
fóníuhljómsveit fslands kann að
skorta í stærðinni, náði hún
með kröftugri en fágaðri spila-
mennsku, og skilaði þannig
mjög fínum forleik að Meistara-
söngvurunum frá Núrnberg.
Jón Nordal samdi knéfiðlu-
konsertinn fyrir Erling Blöndal
Bengtsson að ósk hins síðar-
nefnda og hér var hann fyrst
fluttur árið 1983. Nú er Bengts-
son að halda upp á hálfrar ald-
ar vináttu við móðurlanda sína
íslendinga, því 50 ár eru liðin
síðan hann sté hér á tónleika-
pall í fyrsta sinn, þá 14 ára.
Þessi konsert, sem Bengtsson
flutti með miklum glæsibrag, er
áreiðanlega mjög vel samið tón-
verk, sem gefur einleikaranum
og hljóðfæri hans mörg tækifæri
til að sýna getu sína og hæfi-
leika bæði í syngjandi hending-
um og í tæknikúnstum, auk
þess sem hljómsveitin kemur
víða við - þar eru t.d. athyglis-
verðir hlutir í slagverkinu. Ein-
leikara og tónskáldi var inni-
Jón Nordal.
lega fagnað, og þá flutti Bengts-
son aukalag, Svaninn eftir
Saint-Saéns, við undirleik
Moniku Abendroth, hörpuleik-
ara hljómsveitarinnar.
Tónleikunum lauk með 8.
sinfóníu Antoníns Dvorák, sem
eins og fyrri verk var mjög vel
og kröftuglega flutt undir stjórn
Sakaris. Sinfóníur Dvoráks eru
fullar af fallegum og sérkenni-
legum steíjum undir áhrifum
þjóðlegrar tónlistar Tékka.
Þarna eru að sjálfsögðu ýmsar
fallegar einleiksstrófur, því
Dvorák kunni vel til verka, og
sérstaka viðurkenningu stjórn-
anda í lokin fengu Guðný Guð-
mundsdóttir konsertmeistari,
Bernharður Wilkinson flautari,
Einar Jóhannesson klarinettisti,
fimm horn undir forsæti Jósefs
Ognibene, og trompetleikararn-
ir Ásgeir Steingrímsson og Lár-
us Sveinsson.
Þessir fyrstu tónleikar lofa
góðu um framhaldið í vetur, og
ekki síst skal Petri Sakari boð-
inn velkominn til starfa aftur -
hans hlutur í góðu gengi SÍ
undanfarin ár er ósmár.