Dagur - Tíminn - 15.10.1996, Page 10

22 - Priðjudagur 15. október 1996
iDítgur-®ímmrt
R A D D I R FOLKSINS

eiðis...
Heimilisfangið er: Dagur-Tíminn, Strandgötu 31, pósthólf 58,602 Akureyri
Af því heimurinn þarf að vakna
Við leiðumst þögul, kunnum/
ekki að tala,
hlustum ein á þessa ógnarsögu,
var það svona, getur þetta verið,
hvar var ég og hvar voru allir hinir?
Prœðum þennan stíg á milli þeirra,
kaldar hendur ylja hvor í aðra....
Það er eins og skriða, eins
og snjóbolti sem veltur af
stað og hleður endalaust
utan á sig, eins og eldgos og
jarðskjálfti sem hrista jörðina
til meðvitundar. Það er eins og
háværir kveinstafir sem er þó
ekki hægt að merkja greinilega
hvaðan koma, eins og kraum-
andi tilfinningar í lokuðum
suðupotti. Það er eitthvað sem
ekki er auðvelt að skilgreina,
höndla eða henda reiður á, það
er skriða sem kemur einhvers
staðar frá og er toppur á ísjaka,
sem veltur inn hjá þér einn veð-
urdag, þar sem þú situr og
borðar hádegismatinn með íjöl-
skyldunni eða einn þíns liðs.
Það eru fréttir af börnum utan
úr heimi.
Að hugsa sér hversu miklum
árangri vestrænar þjóðir hafa
náð í heilaþvotti og yfirbreiðslu
ógnvænleikans, með því að
benda löngum, skrifstofuhvítum
vísifingrum að Austiu-löndum:
„Með austrænum þjóðum tíðk-
ast barnaklám, barnavændi.
Þangað fara Vesturlandabúar í
subbuferðir og það er allt í lagi
meðan þeir gera ekkert svoleið-
is heima hjá sér, enda eru Aust-
urlandabúar eins og þeir eru og
verða að beygja sig fyrir hinum.
í Austurlöndum er allur óþverr-
inn og ekki hjá öðrum, barna-
salan, barnamisnotkunin og öll
hin ljótu orðin, sem eru nær
óþekkt í orðaforða vestrænna
þjóða!“
Það er þægilegt fyrir vest-
rænan hluta heimsins að neta
þessar ótrúlegu staðhæfingar,
loka augunum, berja niður eina
og eina rödd, einhverja kvein-
stafi, taka jafnvel þátt, meðan
börn heimsins fela andlit sín
með horuðum handleggjmn og
reyna að yfirgefa líkamann
meðan þeim er misþyrmt af
stóra fólkinu sem þau treysta á.
Meðan börn heimsins eru
mynduð á sundbolum eða fata-
laus svo hægt sé að horfa á þau
í myrkum skúmaskotum, panta
kannski eitt eða tvö, henda
þeim svo hálfdauðum í ræsi
þegar búið er að nota þau að
vild. Meðan börn heimsins eru
jafnvel látin horfa upp á hvern-
ig þroskaheftum einstaklingum,
jafngömlum, er misþyrmt af
gæslufólki, foreldrum og vinum.
Hvað hafa börn eiginlega
gert af sér?
Og skriðan, snjóboltinn, sem
kom í hádegismat hjá þér einn
veðurdag með útvarpsfréttun-
um, um börnin í nágrannalönd-
um okkar, Finnlandi, Noregi,
Svíþjóð, og um börnin sem
kannski búa í Kanada eða
Bandaríkjunum, gerði hún eitt-
hvert gagn? Af hverju skyldu
allar þessar ógnarfréttir hafa
komið yfir okkur hver ofan í
aðra? Er ekki heimurinn búinn
að fá nóg, getur ekki innbyrt
eða þagað yfir meiri óþverra, er
hann ekki að biðja um hjálp?
Hjálp okkar allra, hjálp þína og
mína?
Hvenær verður óþverrinn
nógu mikill til þess að þú opnir
munninn? Biðjir um hjálp fyrir
barnið sem þig grunar að sé
óhamingjusamt, þó þú þekkir
kannski pabbann, mömmuna,
afann og eigir hagsmuna að
gæta, eða biðjir jafnvel mn
hjálp fyrir sjálfan þig. Segist
ekki geta meira, segist ekki
vilja þegja lengur eða hylma yf-
ir með öllu ógeðinu, sem þú ert
kannski löngu búinn að vita um
og fylgjast með í gegnum árin.
Hvenær hætta heilu samfé-
lögin, þorpin, sveitirnar að
þegja yfir ódæðismönnum sem
eyðileggja líf svo og svo margra
barna? Er kannski þægilegra
að trúa því að allt saman lagist
nú þetta á endanum? Einhver
annar gæti nú sagt frá, ef þess
þyrfti. Og af hverju er svona
miklu þægilegra að horfa upp á
svínaríið með lokuð augun en
segja frá því? Geturðu litið í
augu barnsins sem þú veist að
einhver misnotar, þegar það
biður þögult um hjálp með
augnaráði sem ekkert barn ætti
að hafa?
Eða trúirðu því kannski að
þrátt fyrir allt sem gerist í ná-
grannalöndunum og víðar í hin-
um vestræna heimi, þá sé ekk-
ert að gerast þessu líkt á ís-
landi? Hvernig var það í bað-
stofunum í gamla daga? Hvern-
ig er það í sumum ættum, er
barnamisnotkun ekki frekar
ávanabundin hegðun hér og
þar? Ofbeldi gegn börnum í
hinum ýmsu myndum: Klúrir
brandarar sem þau skilja ekki,
innræting foreldra og aðstand-
enda á hinum ýmsu málefnum,
allir strákarnir sem eru of ung-
ir til að ná sér í píur og hamast
þess vegna í smástelpunum, er
það ekki eitthvað sem allir
kannast við? „Æi, þetta eldist af
honum greyinu!“ Gamlir karlar
með þriðja stigs fiðringinn,
platandi unglingsstelpur til ým-
issa hluta, það heitir bara á fs-
landi „að ræna úr barnavögn-
um“ og þykir fyndið, jafnvel dá-
lítið karlmannlegt. Er það held-
ur ekki misnotkun á börnum?
Af hverju eiga þau sér svona
fáa málsvara?
Það kraumar og gýs úr jörð-
inni, það bergmálar frá íjöliun-
um og stjörnurnar blikna á
himninum. Heimurinn grætur
og biður okkur öll að taka á
vandanum, það er aðeins
mannfólkið sem sefur með opin
augun.
í „Spámanninum" segir:
„Og kona ein, sem hélt á
ungbarni á armi, sagði: Talaðu
við okkur um börn.
Og hann sagði: Börn ykkar
eru ekki börn ykkar.
Þau eru synir og dætur lífs-
ins og eiga sér sínar eigin lang-
anir.
Þið eruð farvegur þeirra, en
þau koma ekki frá ykkur. Og þó
að þau séu hjá ykkur, heyra
þau ykkur ekki tU. Þið megið
gefa þeim ást ykkar, en ekki
hugsanir ykkar, þau eiga sér
sínar eigin hugsanir. Þið megið
hýsa líkami þeirra, en ekki sálir
þeirra, því að sálir þeirra búa í
húsi framtíðarinnar, sem þið
getið ekki heimsótt, jafnvel ekki
í draumi. Þið megið reyna að
líkjast þeim, en ekki gera þau
lík ykkur. Því að lífið fer ekki
aftur á bak og verður ekki graf-
ið í gröf gærdagsins.
Þið eruð boginn sem börnum
ykkar er skotið af, eins og lif-
andi örvum. En mark bog-
mannsins er á vegi eilífðarinn-
ar, og hann beygir ykkur með
aíli sínu, svo að örvar hans
íljúgi hratt og langt.
Látið sveigjuna í hendi bog-
mannsins vera hamingju ykkar,
því að eins og hann elskar ör-
ina, sem ílýgur, eins elskar
hann bogann í hendi sér.“
Með einlægri von um að
mannfólkið vakni og heyri ákall
heimsins, ákallið þögula frá öll-
um börnum heimsins, sem
þurfa að fela sig frá vöggu til
grafar.
... og að lokum stöndum við/
þögul við leiðin,
tökum margar hnefafyliir af ást/
og dreifum yfir.
Hún dreifist um allt, lyftist/
svo til himins,
þar sem hún hverfur á milli /
stjarnanna.
Við látum lófa okkar snúa upp/
með straumnum,
þögul eins og aðrir í þessum garði....
(Brot úr „Ötl þessi börn “)
Jóhanna Halldórsdóttir.
jreyn til Reykjavíkur
i. Aætluð brottför eftir
Dl
stoppar í Staðarskála.
-i- 1/25 mínútur. Eftir 20 mínútur kemur gömul
/r kona út og ætlar aftur upp í rútuna en rútan er
farin. Gamla konan þarf að fara á puttanum til Reykjavíkur.
Rútubílstjórar: HVAÐ ERUÐ ÞIÐ EIGINLEGA AÐ HUGSA?!!
T Tvers eiga þeir sem ekki kjósa að drekka
I—I áfengi eiginlega að gjalda á skemmti- og
-I- JLveitingastöðum? Gosdrykkir eru seldir á
r himinháu verði. Eitt ræfilskókglas slagar upp í
hálfan bjór og kostar meira en 2 lítra flaska af kók í búð. Gjör-
samlega óþolandi, pirrandi.
T'V jörn, um björn, frá birni, til bjarnar =
|-£ bangsi. Björn, um Björn, frá Birni, til
I 3 Björns = Björn Bjarnason og aðrir sem bera
' þetta nafn. Er nema von að íslensku beygingar-
reglurnar vefjist fyrir fólki?
Jákvæöar
breytingar
Á Akureyri hefur orðið
mikil breyting á seinni ár-
um í veitinga-, skemmt-
ana- og kaffihúsamenn-
ingu. Hér ekki alls fyrir
löngu takmarkaðist
skemmtanafána bæjarbúa
nánast við Sjallann, Ilótel
Kea og H-100 á meðan það
var og hét og svo skruppu
menn í kaffi á teríuna eða
fengu sér krókseyrarborg-
ara í gegnum lúgu. Síðan
hefur margt gerst á stutt-
um tíma. Skyndibitastaðir
eru ótalmargir, pöbbar
hafa sprottið upp og kyn-
slóðabilið í afþreyingarlíf-
inu verið brúað á ýmsan
máta. Aukin samkeppni
hefur jafnframt lækkað
verð til neytandans. Kaffi
Karólína í Grófargilinu er
nýlegt kaffihús og lista-
smiðja sem hefur átt erindi
inn á markaðinn. Þangað
er hægt að skreppa í há-
deginu og fá sér matar-
miklar súpur með brauði
fyrir 350 kr. sem jafnast á
við albestu tilboð í höfuð-
borginni. Þetta hefði verið
óhugsandi fyrir 10 árum.
Auðvelt
reikningsdæmi
Brandarar taka breyting-
um í tímans rás og nú hef-
ur gamall hagfræðinga-
brandari tekið hamskiptum
og er orðinn að ljósku-
skrýtlu. Ljóskan var orðin
leið á að hlusta á alla
brandarana sem tengdust
háralit hennar og ákvað
því fyrir skemmstu að lita
hár sitt dökkt. Að því loknu
lá leiðin til félaga í öðrum
landshluta en Ijóskan hafði
ekki ekið lengi þegar hún
þurfti að stöðva bílinn
vegna ijárhóps sem aldrað-
ur bóndi rak yfir þjóðveg-
inn. Eitthvað varð til þess
að ljóskan spurði bóndann
hvort hún gæti fengið að
eiga eitt lamb ef hún gisk-
aði á rétta tölu á ijárhópn-
um og bóndinn sem taldi
sig í öruggu máli játti því.
Okkar manneskja nefndi
strax töluna 462 og viti
menn, það var rétt. Bónd-
inn stóð við samkomulagið
og bauð henni að velja sér
lamb. Eftir nokkra um-
hugsun valdi ljóskan h'tið
og fallegt lamb sem henni
fannst bera af öðrum
skepnum. Á meðan hún
var að koma lambinu fyrir
í skottinu spurði bóndinn
hvort hann mætti fá lambið
til baka ef hann giskaði á
réttan háralit. Því játaði
Ijóskan enda taldi hún ein-
sýnt að hann myndi ekki
telja hana vera ljósku eftir
frammistöðuna. En þar
skjátlaðist henni. Bóndinn
sagði strax að hún hlyti að
vera ljóska og áður en okk-
ar manneskja náði að
spyrja hvernig hann hefði
fundið það út, sagði sá
gamli: „Það var vegna þess
að þú valdir hundinn."
Umsjón:
Björn Þorláksson.