Dagur - Tíminn - 15.11.1996, Blaðsíða 1

Föstudagur 15. nóvember 1996 - 79. og 80. árgangur - 219. tölublað
ÞAR SEM LÍFIÐ ER SÍLD
Austur á fjörðum snýst h'fið þessar vikurnar
um sfld. Það er stutt á miðin og bátarnir eru
fljótir að fylla sig. Stundum tekur túrinn ekki
nema 6 til 7 tíma. Við hafnirnar er ys og þys og dag
hvern er landað þúsundum tonna af „silfri hafsins“,
sem malar gull í þjóðarbúið.
Sfldin fer nánast öll til manneldis. Það er saltað
flakað og fryst í hverju plássi norðan frá Vopnafirði
suður til Hornafjarðar. Sfldarvertíðin kallar á marg-
ar vinnufúsar hendur. Fólk í atvinnuleit, flest imgt
að árum, er komið víðs vegar að af landinu til að
taka þátt í ævintýrinu og um helgar leggja skóla-
krakkarnir skruddunum og bregða sér í sfld.
Þrátt fyrir mikla vinnu finnst flestum gaman að
vinna í sfldinni, segja að það fylgi henni sérstök
stemmning. Þeir sem eldri eru og muna fyrri tíma,
þegar saltað var undir beru lofti, á stundum um
bjartar sumarnætur, finnst þó h'tið til koma og segja
að rómantíkin sé með öllu horfin. Vosbúðin, stritið
og slorið, sem oft og tíðum fylgdi sfldarvinnunni fyrr
á tíð, virðist vera löngu gleymt. Eftir lifa minningar
um sólríka daga og líflegar landlegur þar sem síkát-
ar sfldarstúlkur og sjóarar áttu sín ævintýri. En
hvernig gerst ævintýrin í sfldinni, nú þegar tæknin er
allsráðandi?
Tekið var á púlsinum hjá Sfldarvinnslunni í Nes-
kaupstað þar sem sfldarvinna fór í gang þegar í byrj-
un vertíðar. Þar fer öll vinna fram innan dyra í stór-
um vinnslusal. Ilmur af kryddi kitlar vitin þegar
komið er inn. Á gólfi standa ker með sfldarflökum í
kryddlegi sem eiga eftir að kitla bragðlauka frænda
okkar á Norðurlöndum. í öðrum enda salarins er
verið að heilsalta sfld fyrir Rússlandsmarkað.
Hávaðinn er ærandi því vélar og færibönd sjá um
stóran hluta vinnslunnar, mannshöndin er þó aldrei
langt undan, því þrátt fyrir vélvæðinguna eru þau
mörg handtökin sem vinna þarf. Það þarf að hræra í
flakakerum með reglulegu millibili, lyftarar eru á
fleygiferð fram og aftur og eixuú og einni tunnu er
ekið með gamla laginu á trillubörum. Gömiu tré-
tunnurnar heyra sögunni til, plastið hefur tekið yfir-
höndina þar eins og svo víða annars staðar. Miklu
skiptir, að sem minnstar tafir verði við vélavinnuna.
Eftir því sem afköstin verða meiri hækkar í budd-
unni og fólkið við færiböndin lítur ekki upp. Allir eru
með eyrnahlífar, sem flestar eru með innbyggðu út-
varpi. Notendurnir minna svolítið á geimverur með
loftnet beint upp úr höfðinu. Þrátt fyrir annríki og
uppsafnaða þreytu eftir langa vinnutörn er létt yfir
mannskapnum og flestir eru með gamanyrði á vör-
um.
Já, það er ekki um að villast, það er enn „sjarmi“
yfir sfldinni.
Myndir og textv Arndís Þorvaldsdóttir.
í„denn“ voru það síldarstúlkurnar sem söltuðu. Nú er öldin önnur og tœknin komin til skjalanna. Síldin kemur
krydduð á fœribandi og er síðan lögð niður í tunnur. Piltarnir heita Elvar Grettisson og Friðrik Pétursson.
Tvö á tali. Reynir Hrafn Stefánsson af Jökuldalnum og Berglind Þyrí
Guðmundsdóttir sem kemur úr Reykjavík.
Jón Egill Sveinsson frá Egilsstöðum
er kryddblöndunarmeistari í dag.
Þegar forvitnast er um uppskriftina
er svarið: „Svona eins og kíló pipar, “
sem sagt að hœtti bakarasveinsins.
Jón Egill er íflugnámi og verður því
tœpast í vandrœðum með að koma
síldargróðanum í lóg.
Þrátt fyrir annríkið er slegið á léttari strengi.
„Nú er þetta allt unnið í vélum.
Engin hrópar lengur: „vantar
tunnu, vantar salt“, og svo
vantar alveg rómantíkina.
í gamla daga var ég oft beðinn
um að taka með mér harmonik■
una og svo var spilað og dans-
að ef hlé varð á söltun", segir
Karl Hjelm, sem man tímana
tvenna í síldinni. Hún Sigurrós
Jakobsdóttir er hins vegar
nýliði sem kom að sunnan í
haust til að taka þátt í síldar-
œvintýrinu. Henni líkar vinnan
vel en slefnir á að fara í
Fjölbrautaskólann í Breiðholti
eftir áramót.