Dagur - Tíminn - 15.11.1996, Blaðsíða 6

18 - Föstudagur 15. nóvember 1996
Jlítgur-'ðltttTmn
MENNING O G LISTIR
„í bróðemi vegur
þar hver annan“
Á morgun kemur út nýjasta hjáverkabók
Ólafs Jóhanns Ólafssonar: Lávarður
heims. Bækur Ólafs verða þó í framtíðinni
ekki unnar í hjáverkum enda maðurinn bú-
inn að slíta sig lausan úr „brjálæðinu“ og
er nú í 50% starfi á „nýjabrumssviði“
margmiðlunar og alnets á móti skriftum.
Mynd: Pjetur
„í bróðerni vegur þar hver
annan,“ reit Grímur Thomsen í
kvæði og greip Ólafur Jóhann
til orða hans þegar hann var
beðinn um að lýsa veruleikan-
um í Lávarði heimsins sem
kemur út á morgun.
í fréttatilkynningu segir að
nýja bókin sé nær höfundi sín-
um en hans fyrri sögur. „Það
segir nú svo margt í fréttatil-
kynningum. Ég held að allar
bækur séu persónulegar. Menn
hafa að vísu spurt mig af hverju
í fjandanum ég sé alltaf að
skrifa um gamla karla. En aðal-
persóna þessarar bókar er hins
vegar í fyrsta sinn maður á
mxnum aldri sem býr í New
York, kona hans er í doktors-
námi í Columbia, þau eiga ung-
an dreng og lifa venjiúegu lífi.
Síðan gerist ákveðinn hlutur
sem kollvarpar þessu venjulega
líil og hann er sviptur inn í
heim sem ég þekki ansi vel frá
mx'num störfum. Þetta er ekki
viðskiptaheimur heldur sá
heimur sem fólk þvælist í sem
þykist hafa klifrað í ákveðin
þrep á þjóðfélagsbríkinni."
- Svona úttekt á þotxúiðinu?
„Tja, þetta er saga manns
sem þeytist úr einum heimi í
annan sem lýtur öðrum lögmál-
um en hann er vanur. Þetta er
engin bisnessbók. Það er nóg að
hafa verið að svakka í bisness
síðustu ár þó maður fari ekki
að skrifa um hann líka. En það
er ýmislegt þarna úr þessum
bissnessheimi, skoðanir mínar
á honum og persónur sem mað-
ur hefur kynnst. Maður notar
svona augu úr einum, haus af
öðrum, hönd af þeim þriðja og
klessir þessu einhvem veginn
saman.“
- Talað hefur verið um upp-
gjör þarna við viðskiptaheim-
inn. Fær bransinn slæma útreið
hjá þér?
„Uppgjör er óskaplega þung-
lamalegt orð. Svona eins og
menn sitji í sálarháska við að
gera upp líf sitt. Ég myndi nú
ekki kvitta upp á þá lýsingu. En
þessi heimur er eins og skauta-
svell, það er hægt að detta á
hausinn þar ef menn kunna
ekki fótum sínum forráð. Sjálf-
ur skrifaði ég þetta ekki í nein-
um sálarháska og vona nú
heldur að það sé hægt að glotta
aðeins yfir lestrinum."
- Dettur aðalpersónan á
hausiim?
„Svellið reyxúst honum hált
en spurmngin er hvort hann
stendur upp að lokurn."
Útgefendur
óþreyjufullir
Ólafur var ekki búinn að leggja
lokahönd á þessa bók þegar út-
gefendur vestra og í Bretlandi
réðu þýðendur til að koma
henni á enska tungu. „Það eru
fimm ár síðan Fyrirgefning
syndanna kom út og þeir voru
orðrnr ansi óþreyjufullir. Þannig
að það var verið að nuða í mér
á meðan ég var að skrifa
hana.“
Reglxúega fréttist af mikilli
hrifningu erlendra gagnrýn-
enda á bókum Ólafs. Færri sög-
um fer af sölu þeirra en að
sögn Ólafs hefur hún verið
prýðileg og gengið m.a. mjög
vel í Bandaríkjunum, Bretlandi
og Frakklandi.
Til að bækur grípi athygli
erlendra forleggjara og lesanda
þarf núorðið oft einhverja
ímynd eða sögu á bak við rit-
höfundinn eða skáldskapinn til
að selja hann. Skandinavískir
höfundar hafa átt upp á pall-
borðið, höfundar eins og Peter
Hoeg og Jostein Gaarder, en Ól-
afur hefur ekki verið settur í
samhengi við skandinavísku
bylgjuna.
- Hvað þykir exótískast við
þig?
„Þessi kokteill; maður sem
skrifar bækur og er að stússa í
viðskiptum. Hann þykir skrýt-
inn. Það þótti mjög furðulegt
t.d. í Frakklandi að ég setti
skriftir framar viðskiptum. Og
svo kannski bækurnar sjálfar
sem þykja ekki bera þess merki
að höfundurinn hafi verið að
vesenast í viðskiptum."
Ólafur telur þó ekki þörf á
að halda öðrum fæti í viðskipt-
um til að halda athygli
forleggjara enda dugi slíkar
ímyndir vart nema í upphafi
höfundaferils.
Mikilúðlegir titlar
Titlar bóka Ölafs eru nokkuð
frábrugðnir titlum íslenskra
kollega hans - og mikilúðlegri,
sbr. Markaðstorg guðanna, Fyr-
irgefning syndanna og Lávarð-
ur heims. Þeir gefa jafnframt til
kynna að bækurnar séu ekki
ætlaðar fámennum hópi íslend-
inga enda segist Ólafur leggja
bækur sínar þannig upp að sem
flestir geti lesið þær.
„En þessi bók hét Lávarður
heims frá upphafi og það er
kannski svolítil íronía í því. Síð-
ustu tveir kaflariúr gerast nú
hér heima á jólum, „liggur í jöt-
unni lávarður heims“. Svo er
líka verið að gera svolítið grín
að hugarástandi aðalpersón-
unnar í hluta bókarinnar. Þegar
hann hættir að vera það sem
hann var og lyftist dálítið á
kreik.“
Nýjabrumssviðið
Það taldist til tíðinda fyrr á
þessu ári þegar Ólafur Jóhann
hætti hjá Sony þar sem hann
hafði komið sér ári vel fyrir. Ár-
ið 1991 var hann ráðinn fyrsti
starfsmaður margmiðlunarfyr-
irtækis Sonys sem hafði veltuna
0. Starfsmenn telja nú þúsundir
og veltan 130-40 múljarða.
„Þegar ég hætti hjá Sony ákvað
ég að koma mér í fyrirtæki á
þessu nýjabrumssviði sem ég
hef verið á, gagnvirkri marg-
miðlun og alnetinu." Ólafur
kom sér því upp eignarhalds-
fyrirtæki sem ijárfest hefur í
íjórum bandarískum fyrirtækj-
um í örum vexti og hann telur
að muni hafa mikil áhrif í fram-
tíðinni enda er hann sannfærð-
ur um að alnetið breyti ansi
mörgu á næstu árum. „Alnetið
núna er hið mesta klúður. En
það er mjög eðlilegt í upphafi
tæknibyltingar. Það mun taka
langan tíma að koma skikki á
það allt saman en ég held það
muni gerast.“
Ólafur sat ekki kjur hjá Sony
enda segir hann valdið eitt og
sér ekki höfða til hans. „Ég hef
ekki gaman af því að stjórna
fyrirtæki sem búið er að búa tú.
Mín ánægja felst í smíðinni.
Þegar fyrirtækin fara að rúlla
og vaxa um 10-20% á ári þá hef
ég lítið gaman af þessu. Það var
gert grín að því hjá Sony að ég
tolldi voðalega stutt á fundum
þegar þeir voru orðnir fyrirsjá-
anlegir. Það er galskapurinn við
að búa þetta til með kláru og
skemmtilegu fólki sem ætlar sér
að breyta heiminum með nýjum
leiðum sem er gaman.“
Annars fúll
íslenskum rithöfundum hefur
einmitt verið nokkuð legið á
hálsi fyrir að þeim liggi ekkert
á hjarta, séu ekki að reyna að
breyta heiminum. Eftir áratug í
bandarískum viðskiptum, liggur
þér eitthvað á hjarta?
„Ég hef þvælst ansi víða, séð
ansi margt og verið slöngvað
inn í heima sem ég bjóst aldrei
við að taka þátt í. Mér hefur
alltaf legið eitthvað á hjarta og
ég held menn skrifi ekki öðru-
vísi. Það má annaðhvort kalla
það blessun eða plágu. Það
væri kannski miklu þægilegra
að liggja á meltunni eða spúa
golf í stað þess að stússast í
þessum ijanda. En ef ég ekki
skrifa þá er ég fúll.“ LÓA