Dagur - Tíminn - 05.12.1996, Qupperneq 7

JDagur-®tmirat
Fimmtudagur 5. desember 1996 -19
íslenskir eskimóar
Fyrir nokkrum vikum kom
út seinni bók Böðvars
Guðmundssonar um ís-
lenska vesturfara. Híbýli vind-
anna kom út í fyrra en nú er
það Lífsins tré sem geymir
framhaldið og lokin á þessari
miklu frásögn. Böðvar sem hef-
ur verið búsettur í Danmörku
síðustu tíu ár er nú staddur á
íslandi til að fylgja sögu sinni á
jólamarkað.
Bækurnar íjaila um flutning-
ana vestur um haf á öldinni
sem leið og í byijun þessarar
aldar og í Tréi lífsins er fylgst
með fyrstu kynslóðinni vestan-
hafs og allt til Vestur-íslendinga
nútímans.
„Ég byrjaði að viða að mér
efni í þessar bækur fyrir sex ár-
um. Það var eins og hver önnur
tilviljun að ég fékk brennandi
áhuga á þessu efni. Ég var að
kenna á sumarnámskeiði vest-
ur við Kyrrahaf í borg sem heit-
ir Victoria í Kanada og þá fór
ég að hugleiða þetta með Vest-
ur-íslendingana. Langafi og
langamma fluttu vestur á sín-
um túna og þegar ég kom heim
fór ég að skoða og lesa mikið
bréfasafn sem er til og þannig
byrjaði þetta nú.“
Böðvar segist byggja söguna
að einhverju leyti á sögu lang-
ömmu sinnar og langafa. „Svona
söguleg skáldsaga fylgir þó ekki
persónum heldur skapar
kannski eina úr fleiri en einni
o.s.frv. En sögulegir atburðir
eru réttir í bókunum."
Og heimildavinnan
mikil...
„Ég las öll bréf sem
ég komst yfir, bæði úr
minni fjölskyldu og
önnur. Síðan hefur
heilmikið verið skrif-
að um þetta, m.a.
saga íslendinga í
Vesturheimi. Þá las
ég blöð og tímarit
sem Vestur-íslend-
ingar gáfu út og
fór vestur og tal-
aði við fólk.“
Menningin
okkar
merkilegri
Kannski halda
flestir sig
þekkja sög-
una bak við
flutningana
vestur en vita
minna um
dvölina í nýju
landi. Er eitt-
hvað sem þú
heldur að
komi fólki
verulega á
óvart í bókun-
um?
„Ég hugsa að almennt þekki
fólk ekki vel sögu Vestur-íslend-
inga. Það hefur eitthvað verið
skrifað og ort en það er allt
svona heldur í neikvæðum tón.
Vestur-íslendingar hafa þar
þótt skrítið fólk sem talar ekki
„rétta“ íslensku eins og hrein-
timguböðlarnir vilja láta tala
hana. En þetta er náttúrulega
sú íslenska sem var töluð fyrir
100 árum í landinu og besta ís-
lenska sem til er, miklu fallegri
en sú sem við tölum í dag. -
Eins vissu Kanadabúar, þeirra
,En þetta er náttúru-
lega sú íslenska
sem var töluð fyrir
100 árum í landinu
og besta íslenska
sem til er. “
ára þegar íslendingar fluttu
vestur, lítið mn ísland og sú
skoðun rótgróin að íslendingar
væru eskimóar. Þetta þótti ís-
lendingum mjög niðrandi. Þeim
hefur líklega fundist menning
sín miklu fremri en menning
eskimóanna.“
Var allt öðruvísi að skrifa
sögulega skáldsögu?
„Mér þótti
mjög gam-
an að vinna þetta verk. Það var
skemmtilegt að hafa raunveru-
legan ramma til að setja þessar
myndir mínar inn í. Það hafa
nú svo sem allir skáldsagnahöf-
undar að einhverju leyti, því
auðvitað skapar enginn persón-
ur eða atburði úr engu.“
Ekki bækur á
dönsku í bráð
Böðvar segist ekki
tilheyra bók-
menntaelítunni í
Danmörku og
býst ekki við
að breyting
verði á. „Ég
skrifa á ís-
lensku fyrir
það fyrsta
og hef ekki
hugsað mér
að breyta
því neitt.
Það hefur
tekið mig
nógu langan
tíma að læra
íslensku nógu
vel til að
skrifa
„Það hefur tekið mig
nógu langan tíma að
lœra íslensku nógu vel
til að skrifa hana
þannig að ég held ég
hafi engan tíma til að
lœra dönsku... “
hana þannig að ég held ég hafi
engan tíma til að læra dönsku...
Annars er gott að vera í Dan-
mörku en ástæðan fyrir því að
ég er þar er sú að konan mín er
dönsk og það er alveg sama
hvar ég skrifa mínar bækur.“
Hvað skrifarðu nœst?
„Mig langar að gefa út safn
af íslenskum Ameríkubréfum.
Flestar siðaðar þjóðir eiga shk
söfn og sum eru mjög vegleg og
skemmtileg. Hér liggur fjöldi
bréfa á söfnum og hjá fólki og
ég yrði afskaplega hamingju-
samur ef mér tækist að koma út
einni bók með úrvali úr Amer-
íkubréfum. Ég hef sjálfur safn-
að töluverðu og síðan er bara
að halda áfram að lesa og
grúska.“
Áhugi á
sogunm
Vesturfarasafnið á
Hofsósi var opnað í
sumar og Böðvar
er sammála því að
það sé mikill
áhugi fyrir sögu
Vestur-íslend-
inga í dag og
fagnar því að
viðtökurnar
sem bækurnar
fá séu angi af
stærri áhuga.
En er hann
sjálfur
ánægður með
árangurinn?
„Maður
rennur nú
sjálfur svo
blint í sjóinn.
Ég hugsa að ef
ég lesi þær
seinna þá sjái
ég áreiðanlega
margt sem ég
hefði getað gert
betur. Maður
verður aldrei
fullkomlega
ánægður, - lík-
lega er best að
ég lesi þær ekkert
aftur,“ segir Böðv-
ar og hlær. -mar