Dagblaðið Vísir - DV - 10.05.1983, Blaðsíða 13

DV. ÞRIÐJUDAGUR 10. MAl 1983.
13
RAUNVERULEG ORSÖKINNRASARINNAR í AFGANISTAN - NIÐURSTÖÐUR
Nauðsynlegt fyrír
rússneskar geimferíur
Menn hafa tekið eftir því að geim-
ferjum Bandaríkjamanna er skotiö
upp frá Kennedyhöfða í Florida en
teknar niður til lendingar vestur í
eyðimörkum Kaliforníu, Edwards
Airforce Base og í Mojave eyðimörk-
inni nokkru austar. Því ekki aö búa
til lendingarbraut við hliðina á skot-
pöllunum á Kennedyhöfða og þurfa
ekki aö fljúga meö geimferjumar
Columbíu og Challenger og allar þær
sem á eftir koma, sem veröa ef til vill
mun stærri, alla leið vestast úr
Bandaríkjunum til austurstrand-
arinnar 4000 kílómetra leið á baki í
sérútbúinni „jumbó” flugvéla af
gerðinni Boeing 747!
Þegar málið er skoðaö kemur í ljós
eftirfarandi: geimferjumar eru svif-
flugur, mótorar em allt of þungir til
þess að skjóta á loft með eldflaugum.
Tími geimfer junnar úti í geimnum er
takmarkaöur. Eftir að búið er að
ákveða för aftur til jarðar verður
ekki aftur snúið. Þetta krefst 100%
veöurfræðilegs öryggis á lendingar-
staðnum. Jafnframt algjörs þurr-
viðris og heiöskírs lofts, því hita-
vamarhjúpurinn, er ver geimskutl-
una gegn hinum gífurlega hita, er
orsakast við mótstöðuna í gufuhvolf-
inu, er skutlan kemur inn í það úr
geimnum, brennir velflesta loft-
steina upp til agna, þolir ekki vatn
eða raka. Hitavarnarhjúpurinn er
samansettur úr 31.000 litlum flögum,
og er ef til vill búinn að vera mesta
tæknivandamálið í byggingu skutl-
unnar. Vegna þess að ekki reyndist
heiðskírt í Florida nú um daginn, er
flytja átti Challenger þangað, varð
að fresta flutningnum um 2 daga. Nú
fyrir nokkrum dögum tilkynnti
Reagan forseti um framtíðaráætl-
anir Bandaríkjanna um hemaðar-
kerfi í geimnum. Svar Andropovs
var, að ef Bandaríkjamenn fram-
kvæmdu áætlanir sínar, mundi það
raska því jafnvægi, er nú ríkti milli
risaveldanna í hemaðarmætti, fram-
kvæmdin þýddi í raun afvopnun
Sovétríkjanna. Hemaðarlegir hag-
fræðingar telja, að til uppbyggingar
geimhernaðarkerfa verði geim-
skutla aö koma til. Að reyna að
byggja slík kerfi án hennar er álika
og aö þurfa að flytja ákveöið tækja-
magn og áhafnir ákveðna vegalengd
með 10 hjóla trukk, og svo að reyna
að gera hið sama með klyfjahesti.
Klyfjahesturinn er dæmdur til þess
að dragast langt aftur úr.
Ekkert hæfilegt land-
svæði í Sovét-
ríkjunum
Án þess að hafa aðgang að
landsvæði er byði upp á sams konar
veðurfarsaðstæður og Bandaríkja-
menn eiga í suðvesturhorninu á landi
sinu til lendingar á geimskutlum,
veröur geimskutluáætlun ekki fram-
kvæmd svo eitthvert vit sé í. Því
vaknaöi sú spurning: Fyrirfinnst
landsvæði innan landamæra Sovét-
ríkjanna sem býöur upp á þessar
veðurfarslegu aðstæður? Hér á árum
áður safnaöi ég þó nokkrum
upplýsingum um veðurfar í
Sovétríkjunum er ég stóð fyrir rann-
sóknum á matvælaframleiðslu í
Sovétríkjunum til þess að öðlast
skilning á hvemig á því stóð, að
Sovétríkin urðu stærsta fiskveiðiþjóð
heimsins á litlu 10 ára tímabili, og
mikilvægi heimshafanna og aðgangi
sovézka fiskiskipaflotans að þeim
fyrir heildarmatvælaframleiðslu
þeirra. Þessi fyrri upplýsingasöfnun
sagði mér strax, að mjög litlar líkur
væru fyrir því, aö um slíkt svæði
væri að ræða. Upplýsingasöfnun nú
undanfarnar vikur hefur staðfest
þennan grun, slikt landsvæði er ekki
til innan Iandamæra Sovétríkjanna.
Svæðiö er helzt kemur til greina
eru steppurnar milli Kaspíahafs og
Pamír. En þó það úrkomulega séð
gæti gengið er yfir því mikið skýjafar
á vetrum, í hærri loftlögum vestlægir
vindar, ættaðir vestan úr Atlants-
hafi, yfirborðsvindar norðlægir, sem
bera með sér kulda og vetrarveður.
Svæði á suðvestur-
horni Afghanistan
En er þetta svæði þá að finna í
Afghanistan? Þarna lá fiskurinn
undir steininum. Þetta svæði er
einmitt að finna í suðvesturhominu í
Afghanistan. Komiö er nógu sunnar-
lega tU að vera kominn suður úr
vestanvindabeltinu, úrkoma, hita-
stig, skýjafar mjög áþekkt og er á
geimskutlulendingarstöðunum í
Bandaríkjunum.
Um einn galla er þama þó að ræða,
þama blása svokaUaðir Seistan
vindar er þyrla upp sandi, því landið
er mjög gróðursnautt og jarðvegur
saltur.
En þetta má bæta með áveitum og
nokkurri ræktun, eins og gert var tU
að hefta vikurfok í Vestmannaeyjum
og sandfok í Vík í Mýrdal. Á
Kjallarinn
Pétur Guðjónsson
stöðvum og skotpallastöðvum við
staöina Tyuratum, Píesetsk og
Kapustin Yar”.........Ný eldflauga-
skotpaUastöð er í byggingu viö
Tyuratum. Þessi stöð á aö notast
fyrir nýja kynslóð sovézkra risaeld-
flauga, sem verða komnar á notk-
unarstig á seinni helmingi þessa
áratugar. Meðal þessara risaeld-
flauga verður ein í sama flokki og sú
bandaríska, Satum V, önnur eitt-
hvað minni með einnar ferðar
rakettum en margferða flaug að
öðm leyti í líkingu við geimskutluna
bandarísku.” En í þessum kafla er
hvergi eitt orð að finna um geim-
skutlulendingarstaði, eingöngu
geimskutluskotpaUa. Telja verður
eðlilegt og víst að einnig hefði verið
sagt í þessum kafla frá væntanlegum
„Þetta svæði er einmitt að finna í suðvest-
urhominu á Afghanistan. .. ”
miööldum voru mikil áveitukerfi á
þessu landsvæði og miklar borgir.
Tamarlane fór um þetta svæði á
seinni hluta 14. aldar, eyðilagði borg-
imar og áveitukerfin, síðan hefur
landið verið hálfgerð eyðimörk,
eingöngu rústir borganna bera vitni
um blómlega fortíð. Um þetta svæöi
fellur önnur mesta áin í Afghan-
istan, Helmand-áin. Það er kald-
hæðni, að það voru Bandaríkjamenn,
Morrison-Knudsen, sem fjármögn-
uðu og byggðu stíflu í Helmandánni
til þess að hleypa lífi í landbúnaöar-
framleiðslu þessa landshluta með
stjórnun vatnsrennslis árinnar og
áveitukerfum. Það lítur út fyrir að
þetta bandaríska fjármagn og fram-
kvæmd bæti þann landfræðilega
galla sem á svæðinu er fyrir geim-
skutlulendingar Rússa, þessara
vinda gætir mun minna austantil á
svæðinu.
Það sem gefur tilgátunni um
ástæðuna fyrir innrás Rússa í
Afghanistan enn frekari rök er aö
finna í ritinu „Soviet Military
Power” önnur útgáfa, marz 1983,
gefiö út af ríkisstjóm Bandaríkj-
anna, með formála eftir varnar-
málaráðherrann Caspar W. Wein-
berger, en þar segir á bls. 66, 1.
dálkur, önnur greinarskil. „Sovét-
ríkin hafa fjárfest gífurlega í þrem
stómm eldflaugasamsetningar-
lendingarstöðvum rússnesku geim-
skutlanna, ef upplýsingar væru fyrir
hendiumþær.
Eftir nýjustu fregnum frá Afghan-
istan að dæma eru Rússar enn aö
auka herlið sitt í landinu og allt
bendir til þess að þeir séu að koma
sér fyrir til langrar hersetu. Þeir eru
búnir að hrekja 3 milljónir manna í
útlegð í flóttamannabúðir í Pakistan
og Iran, þeir eru búnir að drepa um 1
milljón manna, búið er að skjóta í
rúst hús á stórum svæðum, gífurleg
ræktarlönd hafa verið brennd, allt til
þess að brjóta niður sjálfstæði lands-
ins og mótstööuna er afghanska
þjóðin veitir. Umbjóðendurnir í
þessu voðaverki eru svo innlend
kommúnistaleppstjórn í Kabúl. Og
til hvers frá . hugmyndafræðilegu
sjónarmiði? Til þess að koma á
marx-leninisma, kerfi sem er í dag, á
atómöld, gjaldþrota bæði hugmynda-
fræðilega og efnahagslega? Hvergi
stendur valdagræðgin jafn allsnakin
og í Afghanistan í dag. Og hinn
frjálsi vestræni heimur gerir svo til
ekki neitt. I því riti er ég minntist á
hér fyrr, „Soviet Military Power”,
segir á bls. 49, 1. dálkur, 1. greinar-
skil: „Mujahideen-liðana (þá sem
berjast gegn rússneska innrásar-
hernum og kommúnistahernum í
Kabúl) skortir fé, vopn og nýtízku-
legri vopn og hernaðarþekkingu.”
Þaö er blátt áfram óskiljanlegt, að
ekki skuli alít vera gert til þess að
aðstoða þjóðfrelsisveitirnar í
Afghanistan. Skv. upplýsingum, e'r
fulltrúi frá baráttusamtökum
Afghanistan með aðsetri í Bonn, er
kom hingaö á sl. hausti, gaf, kemur
megnið af aðstoðinni er þeir fá frá
Rauöa-Kína. Eina svarið er vestræni
heimurinn gaf við innrás Rússa var
kornsölubann Carters forseta, sem
engin alvara var í; nokkrum mán-
uðum seinna juku Bandaríkjamenn
matvælasölu til rússneska heims-
veldisins meö auknum fiskveiði-
samningum, Reagan afnam korn-
sölubannið. Alþjóðakommúnisminn
getur haldið áfram ótruflaður af
Vesturlöndum að murka lífið úr
afghönsku þjóðinni. Til hvers var
farið í 2. heimsstyrjöldina er kostaði
50 millj. mannslífa í Evrópu?
Raunverulegar
ástæður
En nú liggur fyrir vísbending um
hina raunverulegu ástæðu fyrir inn-
rás rússneska heimsveldisins í
Afghanistan. Afghanistan tengist
orðið beint öryggismálum vestræna
heimsins í framtíðinni, jafnvel hægt
að koma í veg fyrir að alheims-
kommúnisminn verði fyrsta flokks
herveldi í geimnum með því að fyrir-
byggja að þeir nái yfirráðum yfir
landsvæðum með sérstökum
veðráttueiginleikum nauðsynlegum
fyrir geimferðir framtíðarinnar.
Eiga vestrænar þjóðir einn góðan
veðurdag eftir að vakna upp viö það,
að vegna sinnuleysis, galla í kerfinu,
fáfræði vegna þess að fyrirliggjandi
þekking kemst ekki upp á yfirborðið,
eða jafnvel vegna yfirhylmingar-
aðstöðu rússneska njósnakerfisins í
stjómarstofnunum á Vesturlcndum,
rússneskir njósnarar hafa jú komist
í æðstu stöður, meira að segja í
njósnastofnunum Vesturlanda,
Philby, sir Rodger Hollis, og oröið
einkaráðgjafar forsætisráðherra,
(Guillaume hjá Brandt)að það skeði
obæntanlegt söguslys í Afghanistan?
Er ekki skrítið hvemig tundur-
duflalagnir á Halanum, protein-
austur Rússa úr heimshöfunum,
landbúnaðaráætlunin í Khazakstan
og innrás rússneska heimsveldisins í
Afghanistan tengjast öll af svipuðum
ástæðum saman í sameiginlegu
skipbroti.
P.S. Á þessu augnabliki em eingöngu
á Reykjaneshrygg í gangi í Rússa-
flotanum 200.000 hestöfl vélarorku
við að ausa upp matvælum, þetta
jafngildir allri orkunni í Búrfells-
virkjun.
Pétur Guö jónsson.
/\
A
A
\
IFT-OFF WEIGHT (KGI
IFT-OFF THRUST (LBS)
AYIOAD TO 180 KllOMETERS (KG)
2J20.114
6.925.000
29.485
A
HEAVYLIFT
MEDIUM-LIFT LAUNCH VEHICLE*
LAUNCH VEHICLE •
m
400.000
1.300,000
13.000
n

1.600.000
4-6.000.000
60.000
A
ix!L
A
Kort yfír hitafar á umræddu svæði styður tiigátu Póturs Guðjónssonar.
Bandariska geimferjan með skotbúnaði (vinstra megin) og samsvar-
andi sovéskar geimferjur, samkvæmt áætlunum Sovétmanna (hægra
megin). Teikningarnar sýna stærðarhlutföll.