Dagblaðið Vísir - DV - 31.05.1985, Blaðsíða 2

2
Fréttaljós — Fréttaljós — Fréttaljós
Kostnaður samninganef ndar um stórið ju:
HNEYKSU EDA EKKERT MAL?
„Eg tók þetta mál upp á ríkis-
stjómarfundi í morgun og óskaöi
eftir skýringum, jafnframt aö
samræmi gætti frá einni nefnd til
annarrar, aö það yrði einföld regla i
þessum málum,” sagöi Steingrímur
Hermannsson forsætisráöherra i
gær.
Hann var þá aö svara spumingu
DV um kostnaðinn vegna samninga-
nefndar um stóriöju sem greint hefur
veriö frá í fjölmiðlum og þá fyrst og
fremst hvort eölilegt væri að
nefndarmenn væru starfsmenn eigin
nefndar og þægju laun fyrir.
Steingrímur sagði aö á sínum tima
hefði hann veriö formaöur stóriöju-
nefndar. „Þaö kom fyrir aö einstaka
menn væru kannski beönir um aö
vinna ákveðin verkefni gegn sér-
þóknun, en slfkt var óvenjulegt. ”
Málið tekið aftur
fyrir i rikisstjórn
Ekki komst kostnaöur samninga-
Steingrimur Hermannsson. Krafðlst
skýringa 6 kostnaði samninga-
nefndarinnar 6 rikisstjórnarfundi i
gœr.
nefndar um stóriöju á mikinn
rekspöl á ríkisstjómarfundinum í
gærmorgun. Sverrir Hermannsson
iönaöarráðherra var ekki á
fundinum og því verður málið tekið
upp aftur.
En hvaö er hér eiginlega um aö
vera, hvaö er á seyði? Lögfræði-
kostnaður er upp á margar milljónir,
lögfræöingar eins og Ragnar
Aðalsteinsson, Eiríkur Tómasson og
Hjörtur Torfason meö milljónir
í tekjur.
Í vinnu hjá sjálfum sár
Og enn eitt spurningarmerkiö
vegna yfirlits iðnaöarráðherra um
kostnað samninganefndar um stór-
iöju, Jóhannes Nordal, Guömundur
G. Þórarinsson og Gunnar G.
Schram komnir í vinnu hjá sjálfum
sér, sjálfri nefndinni. Hver tekur
ákvöröun um að þeir séu ráðnir sem
starfsmenn nefndarinnar? Hér á
eftir munum viö heyra sjónarmiö
flestra þessara manna.
Byrjum á lögfræðikostnaðinum.
Ragnar Aðalsteinsson meö 1,1
milljón á síöasta ári og Eiríkur
Tómasson. meö um 1,1 milljón á
siöustu tveimur árum.
Hvað segir
Ragnar Aðalsteinsson?
„Eg varö mjög undrandi aö heyra
rætt um starf mitt sem ráðgjafi
samninganefndarinnar, það var það
alls ekki. Ég og Eirflcur vorum
málflutningsmenn, rákum gerðar-
dómsmáliö svokallaöa, íslenska ríkiö
gegn Alusuisse,” sagði Ragnar
Aöalsteinsson viö DV í gær.
Ragnar sagöi aö unniö heföi veriö
aö málinu í Reykjavík, London og
New York. Hvemig var greiðslum
háttað til ykkar Eiríks?
„Viö fengum greitt fyrir hvem
dag, dagtekjur. Ef viö unnum í
málinu tvo tíma einn daginn, þrjá
tima annan daginn og kannski þrjá
tima þriðja daginn lögðust tímarnir
saman og úr varð einn vinnudagur í
málinu.”
Hver ákvað kaup
lögfrœðinganna?
— Hver ákvað kaup ykkar?
„Þaö var gerður samningur fyrir-
fram og kaup mitt er útseld vinna
stofunnar, inni í því er reksturs-
kostnaður lögfræðistofu minnar,
starf ritara, ljós, hiti og fleira.”
— En hvað finnst þér, Ragnar,
þegar þú heyrir töluna 1,1 milljón
i tekjur á síöasta ári, finnst þér þetta
háeðalág upphæð?
Garðardómsmálið
flókið
„Eg get ekki litið á þetta þannig,
þetta var flókið mál, þaö tók langan
tíma, var erfitt og á meðan ég vann
viö það gat ég ekki sinnt öðrum
viöskiptavinum og kannski hef ég
misst einhverja. Þannig er í þessu
ákveðinn fómarkostnaöur líka.”
Kannski hafa ekki allir áttaö sig á
um hvað gerðardómsmálið snerist. I
stuttu máli; það var skattamál Isals,
hin svonefnda „hækkun í hafi”.
Málið endaöi meö samkomulagi,
dómsátt. Alusuisse samþykkti að
greiða okkur 3 milljónir dollara, um
120 milljónir á núverandi gengi, og
málið þar með úr sögunni.”
Hvað segir
Eirikur Tómasson?
— En hvað segir Eiríkur Tómas-
son lögfræðingur um kostnaðinn?
Hann sagði eins og Ragnar aö hann
teldi sig ekki hafa verið ráðgjafa
samninganefndarinnar um stóriöju
heldur málflutningsmann í ákveðnu
máli, geröardómsmálinu.
„Þetta var mjög vandasamt mál,
erfitt og tók mestan tíma minn á
siðasta ári. Það er erfiðasta mál sem
ég hef tekið að mér,” sagði Eiríkur
Tómasson.
Hann sagöi aö tölur sem hefðu
verið nefndar væru ekki laun til sín
heldur til lögfræðistofu sinnar,
þóknun sem hefði miöast við
ákveðnar dagtekjur.
Helmingur teknanna er
skrifstofukostnaður
„Inni í þóknuninni er allur út-
Eirfkur Tómasson. Fókk um 1,1 milljón
'83 og '84. „MAIflutningsmaður i
gorðardómsmálin u."
lagður kostnaöur lögfræðistofunnar.
Einföld þumalfingursregla er að um
helmingur af útseldri vinnu eins og
þessari sé skrifstofukostnaður.”
— En finnst honum þessi tæpa
milljón á síöasta ári til handa honum
há tala eöa lág?
„Mér finnst þetta ekki há upphæð
fyrir þetta mál, ég varö að afla mér
mikillar þekkingar, lesa mikiö og
miklir hagsmunir voru i húfi. Og ég
endurtek að um helmingur, um 5
hundruð þúsund, hefur komið í minn
hlut.”
8 þúsund A dag
En hver voru daglaun þeirra
Ragnars óg Eirflcs í gerðardóms-
málinu? Samkvæmt upplýsingum
frá iðnaöarráðuneytinu voru dag-
launin fundin út frá taxta lögmanna-
félagsins og voru um 8 þúsund
krónur á dag, eða um 800 kr. á
klukkustund, því miðað var við 10
tíma vinnudag.
Aðeins meira um þá Ragnar og
Eirík. Þeir eru sagðir hafa miklu
meira en nóg að gera á sínum lög-
fræðistofum, þannig að þeir hefðu
ekki þurft aö vera málflutningsmenn
í gerðardómsmálinu vegna laun-
anna.
Og samkvæmt upplýsingum í
iðnaöarráðuneytinu eru þeir sagöir
hafa veriö að kljást viö lögfræðinga
Alusuisse sem voru með um 275
dollara á tímann, eða næstum 10
þúsund krónur.
Att kappi vifi
Sherman ít Sterling
Alusuisse fékk eina af stærstu lög-
fræðistofum í New York til að flytja
Jóhannes Nordal. Sagður fð nœstum
400 þúsund sam starfsmaður nefndar
er hann sjálfur A sœti i.
mál sitt, Sherman & Sterling. Til
mun hafa staöið að islenska ríkiö
fengi stofu í Bandaríkjunum til að
flytja málið fyrir Islands hönd en
við það var hætt.
Rætt er um að ef bandarísk stofa
hefði tekið málflutninginn að sér
hefði lögfræðikostnaðurinn marg-
faldast. Einnig er rætt um að í
málum sem þessum fái lög-
fræðingamir oft greitt í prósentum
miðað við þá hagsmuni sem eru í
húfi.
Þeir Eiríkur og Ragnar segjast
ekki hafa verið ráðgjafar samninga-
nefndar um stóriðju heldur
málflutningsmenn i geröardómsmál-
inu. En hvaöa útlendu nöfn eru þetta
á lista iðnaðarráðherra um kostnað-
inn vegna samninganefndarinnar?
Cooper & Lybrand er reiknings-
haldsfyrirtæki. Það vann aðallega
fyrir samninganefndina. Þóknun
fyrirtækisins er að hluta til einnig
fyrir gerðardómsmálið. Einn af
starfsmönnum Coopers & Lybrand
var vitni.
Lipton, Fasken & Calvin,
Surrey, Winberg
Þeir Lipton og Fasken & Calvin
voru lögfræðiráðgjafar í gerðar-
dómsmálinu og aðstoðu þá Ragnar
og Eirík og reyndar Halldór J.
Kristjánsson þvi hann var þriðji mál-
flutningsmaöurinn, vinnur hjá
iðnaðarráðuneytinu.
Surrey mun hafa verið dómari til-
nefndur af Islands hönd i gerðar-
dómsmálinu, Tomas Kaufmann var
vitni, Winberg hjá Philips & Winberg
var forseti gerðardómsins, M.F.
Enginer var vitni,; sérfræðingur í ál-
málum og Doyle Reportin mun vera
hraðritunarfyrirtæki.
Texti: Jón G. Hauksson
Hvað segir
Guðmundur G. Þórarinsson?
Þá erum við komin að samninga-
nefndinni um stóriðju, sem og
mönnum er sátu fundi nefndarinnar.
Byrjum á Guðmundi G.
Þórarinssyni. Við spurðum hann í
gær hver hefði ákveöið það að hann
sem nefndarmaöur væri einnig
starfsmaöur nefndarinnar og þægi
laun fyrir sem slíkur.
„Eg lít alls ekki á mig sem starfs-
mann nefndarinnar. Eg sat í nefnd-
inni og fyrir það þáöi ég þóknun. Þar
fyrir utan fékk ég sérstaklega greitt
fyrir sjálfa samningafundina. En
starfsmaður nefndarinnar var ég
aldrei.”
Guðmundur sagði að iönaðar-
ráðuneytið hefði ákveðið hve mikið
hann fengi fyrir samninga-
viðræðumar. „Eg man ekki lengur
hvemig þetta var reiknaö út en ég
heyrði þetta þannig að við fengjum
ákveðið hlutfall af daglaunum ráö-
gjafa í gerðardómsmálinu.”
Get ekki veriö erlendis
i sjðlfboðavinnu
Guðmundur sagði ennfremur að
hann starfaði sem verkfræðingur á
sinni eigin verkfræðistofu sem hann
ætti hluta í. Og þar væri hann ekki á
kaupi þegar hann væri aö sinna
samninganefndinni.
„Þetta var gífurleg vinna og ég
endurtek að ég fékk laun fyrir
samningaviðræðumar þá daga sem
þær tóku, en þess fyrir utan eins og
öll sú lesning sem hafði veriö sam-
fara málinu, hefði verið óborguð.”
Og Guðmundur bætti við: „Ég get
ekki verið að eyða mörgum dögum
erlendis í samningaviðræður á eigin
vegum. Auk þess voru gerðar miklar
kröfur til okkar í nefndinni um
árangur í viðræðunum, fyrir þetta
hlýtur að þurfa að greiða.”
Þá bætti Guðmundur því við að
samninganefndin hefði líklegast
haldið um 120 fundi, á daginn,
kvöldin og um helgar, og fyrir þetta
heföi þóknunin svokallaða komiö, 24
þúsund krónur á síðasta ári.
Hvað segir
Jóhannes Nordai?
Við náðum einnig tali af formanni
Guðmundur G. Þórarinsson. Sagður
fá næstum 450 þúsund sam starfs-
maður nofndar ar hann á sjálfur sæti i.
samninganefndarinnar, Jóhannesi
Nordal, þar sem hann var staddur
vestur á Isafirði.
Hann var spurður beint út hvort
þaö væru eölileg vinnubrögð að
nefndarmenn væru einnig starfs-
menn nefndarinnar. Hann svaraöi:
„Eg sat í nefndinni en var alls
ekki starfsmaöur hennar. Þaö er al-
rangt að líta á okkur nefndarmenn-
ina sem starfsmenn nefndarinnar.
Og varðandi greiðslur þá fékk ég
þóknun fyrir að vera í nefndinni, en
aöalgreiöslurnar eru frá ráðuneytinu
fyrir að sitja samningafundina við
Alusuisse.”
Jóhannes sagði síðan að starfið í
nefndinni hefði verið gífurlegt, mikill
undirbúningur legið að baki fyrir
sjálfar viöræðumar við
Alusuissemenn.
Hvaö segir
Garðar Ingvarsson?
Næst höfðum við samband við
Garðar Ingvarsson, ritara samn-
inganefndarinnar, en Garðar vinnur
jafnframt hjá Seðlabankanum.
„Starfið í nefndinni er búið að
vera gríðarlegt og greiðslumar til
mín em í rauninni min yfirvinna og
ef eitthvað er tel ég meiri vinnu
liggja að baki en fengist hefur greitt
fyrir.”
Við spurðum Garðar næst hvort
hann hefði fengið tvígreitt, það að
hann hefði unnið fyrir nefndina í
vinnutíma Seölabankans.
„Að sjálfsögðu hefur það stundum
hist þannig á að verkefni fyrir samn-
inganefndina hafa komiö upp á í
vinnutímanum. En þá hefur það
komið niður á starfi minu hér því
iönaðarráðuneytið hefur ekki greitt á
Ragnar Aðalstainsson. Fákk 1,4 millj-
Anir '83 og '84. „Ekki ráðgjafi heldur
málflutningsmaður i garðardómsmál-
inu."
meðan.”
Hjörtur Torfason lögfræðingur
rekur sína eigin lögfræðistofu hér i
borg. Hann starfaði með samninga-
nefndinni sem lögfræðingur. Heyr-
um hvað hann hefur að segja vegna
greiðslnannatilsín.
Hvað segir
Hjörtur Torfason?
„Eg vil strax taka fram aö ég sat
ekki í nefndinni heldur var eingöngu
lögfræðilegur ráðunautur hennar. Og
laun mín voru ákveðin eftir sam-
komulagi við ráðuneytið, enda var
ég að vinna fyrir það eins og hvern
annan viðskiptamann. ’ ’
— I hverju var starf þitt fólgið,
Hjörtur?
„Ég vann að samningunum, tók
þátt í viðræðunum við Aluisussemenn,
gekk frá samningstexta. Auk þess
þurfti að ganga frá alls konar
skýrslugerðum er máliö var lagt
fyrir Alþingi.”
Hjörtur sagði ennfremur að hann
hefði aðstoöað í gerðardómsmálinu
svokallaða. En finnst honum lög-
fræðikostnaður sinn hár eða lágur?
„Þetta er útseld vinna stofunnar
minnar og mér finnst þetta ekki há
upphæð. Eg hef eytt geysilegum
tíma í þessi mál og þetta hafa verið
erfiðarlotur.”
Það má skjóta því hér inn í aö
Hjörtur fékk sams konar daglaun og
þeir Eirikur og Ragnar og minnst
var á hér á undan.
Hvaö sagir
Hjörleifur Guttormsson?
„Ég fékk oft ítrekaöar spurningar
um þessi mál og svaraði þeim skrif-
lega og ég minnist þess ekki aö svör-
in hafi þótt svo fréttnæm þá.
En varðandi álviðræðunefndina,
sem var á mínum tíma, þá var tvenns
konar starf unnið, setið i nefndinni og
sjálfstætt starf unniö fyrir ráðuneyt-
ið og í nokkrum tflvikum var það af
sömu mönnum og sátu í nefndinni.”
-JGH