Dagblaðið Vísir - DV - 11.09.1986, Qupperneq 14

14
FIMMTUDAGUR 11. SEPTEMBER 1986.
Frjálst.óháð dagblaö
Otgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÖSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 500 kr.
Verð í lausasölu virka daga 50 kr. - Helgarblað 60 kr.
Þenslan hefnir sín
Við erum komin á fremsta hlunn með að eyðileggja
utanaðkomandi góðæri í þjóðfelaginu með of mikilli
þenslu innanlands. Þenslan lýsir sér á ýmsum sviðum
og boðar endurnýjuð vandamál á næsta ári, þegar olía
er hætt að lækka og útflutningsverð hætt að hækka.
Þjóðhagsstofnun telur, að störf, sem fólk vantar til
að sinna, nemi um eða yfir 2% af mannafla þjóðarinn-
ar, meðan skráð atvinnuleysi er innan við 1%. Þessa
umframeftirspurn vinnuafls má einnig sjá greinilega í
smáauglýsingum og öðrum auglýsingadálkum dagblaða.
Við slíkar aðstæður er tiltölulega þægilegt fyrir ríkið
að draga saman seglin, því að það veldur ekki atvinnu-
leysi eins og í mörgum öðrum löndum, þar sem skráð
atvinnuleysi er um 10% af mannafla. Þar þarf ríkið að
búa til atvinnu, en hér getur það losað um hana.
Ríkið getur þetta með því að draga úr umsvifum sín-
um og framkvæmdum, - með því að fresta þeim til þeirra
ára, er atvinna minnkar á öðrum sviðum. Ennfremur
með því að draga úr stuðningi við dulið atvinnuleysi í
úreltum atvinnuvegi, - hinum hefðbundna landbúnaði.
Ríkisstjórnin gerir hvorugt, heldur tekur þátt í að
magna spennuna. Það sést bezt af, að hallinn á ríkis-
búskapnum mun nema 2,2 milljörðum króna á þessu
ári. Þar á ofan er vitað, að mikill halli verður á fjárlaga-
frumvarpi ríkisstjórnarinnar fyrir næsta ár.
Til þess að fjármagna þessa skaðlegu iðju hefur ríkið
boðið upp vexti á innlendum markaði til að keppa við
aðra aðila um fjármagnið. Þetta hefur stuðlað að háum
vöxtum í landinu í ár og mun áfram gera það á næsta
ári, þrátt fyrir sjónhverfingar á síðustu vikum.
Þetta hefur ekki dugað ríkinu. Það hefur tekið mikið
af lánum í útlöndum á þessu ári. Skuldabyrði þjóðarinn-
ar mun því ekki lækka, þrátt fyrir góðærið. Er það
mjög miður, að tækifærið skuli ekki vera notað til að
létta hættulega stöðu þjóðfélagsins gagnvart útlöndum.
Launaskrið ársins stafar að verulegu leyti af þátttöku
ríkisins í þenslunni, sem hefur aukið samkeppnina um
það vinnuafl, sem beztar tekjur hafði fyrir. Hins vegar
hafa hinir verst settu ekki haft eins góða aðstöðu til
að lyfta sér upp úr hinu nakta taxtakaupi.
Þetta hefur aukið ójöfnuð í þjóðfélaginu. Annars
vegar hefur aukizt sala á dýrum ferðalögum, dýrum
bílum, dýrum rafmagnstækjum og dýrum íbúðum. Hins
vegar hefur fjölgað þeim, sem leita ásjár félagsmála-
stofnana. Þetta er versta hliðin á góðærinu.
Þenslan, sem hér hefur verið lýst, mun á næsta ári
verða hættulegur verðbólguhvati. Þá munum við ekki
getað notað nýjar verðlækkanir á olíu og nýjar vaxta-
lækkanir í útlöndum til að minnka heimatilbúnu
verðbólguna. Við eigum á hættu, að hún vaxi að nýju.
Fyrsta verðbólgukveikjan verður fj árlagafrumvarp,
sem gerir ráð fyrir óbreyttri samkeppni ríkisins við af-
ganginn af þjóðfélaginu um vinnuafl og peninga. Næsta
verðbólgukveikja verður vinnustaðasamningar, sem
gera hina ríku ríkari og hina fátæku fátækari.
Þá verður farið að líða að kosningum að vori. Þá
verða óhagstæðu þenslumerkin byrjuð að koma í ljós,
þar á meðal vaxandi verðbólga. Þá verður ríkisstjórnin
ekki eins viljug að veifa þjóðhagsspám og hún hefur
nú verið. Og þá er hætt við rýrðum vinsældum hennar.
Ríkisstjórnin baðar sig ekki lengi í góðærinu, ef hún
hefur ekki kjark til að hefja baráttu gegn þenslunni,
sem annars mun leiða til vandræða á næsta ári.
Jónas Kristjánsson
„Hjá þeim erum við ekki til margra hluta nýtilegir. Nema leggja þeim til land undir herstöð. Varðtum i fremstu
víglínu. Skotgröf."
Kjósum um
varnar
samninginn
Margir íslendingar telja að Banda-
ríki Norður-Ameríku séu okkar
besta vinaþjóð. Það er ofinat á stöðu
íslands í fjölskyldu þjóðanna. Stór-
veldi eignast aldrei vini heldur bara
lagsmenn. Fylgismenn í skjóli burða
sinna.
En lengst af hefur farið vel á með
þessum tveim ólíku þjóðum. Að svo
miklu leyti sem herveldi láta sér
dælt við dvergríki. Samskipti þjóð-
arrna tveggja hafa þó einkum verið
fólgin í því að íslendingar hirða
molana sem hrökkva af borðum
Ameríkana í skiptum fyrir land und-
ir herstöð. En að öllu samanlögðu
er gott að muna að keypt vinátta
kólnar fyrst.
Betl eða samningar
Engum manni þarf að koma í opna
skjöldu hvemig Bandaríkjamenn
haga sér við aðrar þjóðir. Þá gildir
einu hvort þeir hafa skrifað undir
margvíslega sáttmála út um allar
trissur um stríð og fiið. Bandaríkja-
menn em stórir menn í sniðum. Þeir
eru auðugir menn og vel menntaðir
en þó fyrst og fremst em þeir stríðs-
menn. Stutt er síðan landið var
nýlenda undir mörgum þjóðum.
Þrátt fyrir það em Bandaríkjamenn
mestu nýlenduherrar okkar tíma.
Miklu voldugri en bolsévíkamir í
Kreml.
Fjöldi Bandaríkjamanna veit ekki
að ísland er til á landakortinu. í
augum hinna er landið fábrotin ný-
lenda fiskimanna, langt utan við
helstu landamæri heimsins. Valda-
menn í Washington hafa mesta
reynslu af samskiptum við íslend-
inga. Þeir kalla okkur stundum
ölmusufólk með betlistaf í hendi. Hjá
þeim erum við ekki til margra hluta
Kjallarinn
ÁSGEIR HANNES
EIRÍKSSON
VERSLUNARMAÐUR
nýtilegir. Nema leggja þeim til land
undir herstöð. Varðtum í fremstu
víglínu. Skotgröf.
Það er kominn tími til að breyta
þessari ímynd í augum Ameríkana.
Setjá upp annan svip. Hætta að betla
af þessum körlum í skjóli vináttu og
byija að semja við þá í skjóli að-
stöðu. Þannig gerast kaupin á
eyrinni úti í hinum stóra heimi.
Hvort sem okkur líkar betur eða
verr.
Varnarsamninginn í prófkjör-
ið
íslendingar skrifuðu undir
NATÓ-sáttmálann um vamir á sín-
um tíma. Bandaríkjamenn hafa
staðið vörð hér á landi síðan og lönd-
in tvö gerðu með sér svokallaðan
vamarsamning. Ég hef stundum
bent á að þessi vamarsamningur sé
ekki upp á marga fiska fyrir íslend-
inga þegar kemur að vömum lands
og þjóðar. Þess vegna þurfi að end-
urskoða hann. Eða breyta gagns-
lausum vamarsamningi í öflugan
viðskiptasamning. Fjöldinn allur á
íslandi er á sama máli. Það var þó
ekki fyrr en röðin kom að hvalkjöti
4 og ærkjöti að helstu valdamenn
þjóðarinnar risu upp við dogg. Þá
fundu þeir loks að hnífurinn stóð í
kúnni.
En nú ber vel í veiði fyrir okkur
endurskoðunarmenn og aðra efa-
semdarmenn um gildi vamarsamn-
ingsins fyrir vamir. Alþingiskosn-
ingar fara í hönd og verða ekki síðar
en á næsta sumri. Víða er farið að
huga að framboðsmálum flokkanna.
Sjálfstæðisflokkurinn verður með
prófkjör víðast hvar á landinu. í
Reykjavík dagana 18. og 19. október
næstkomandi. Þetta gullna tækifæri
má ekki úr greipum ganga. Það gefet
ekki annað í bráð.
Það er hægt að láta kjósa um vam-
arsamninginn í prófkjörum Sjálf-
stæðisflokksins. í öllum kjördæmum
em galvaskir menn og konur sem
vilja skoða hann og endurskoða.
Þessi fjöldi þarf að velja sér góða
fulltrúa í hveiju héraði og tryggja
þeim viðunandi fylgi í prófkjörinu.
Láta raddir endurskoðunar heyrast
á Alþingi næsta kjörtímabil. Það er
vel hægt.
í fallegum þönkum
Fram undan er vonandi fallegt
haust. Ef liljur vallarins og fuglar
himinsins halda mönnum ekki
bundnum við fallega þanka næstu
vikur getur vel farið svo að þessu
greinarkomi fylgi ónnur í svipuðum
dúr.
Enda er allt of margt ósagt um
ástæðuna fyrir þvi að við lútum stöð-
ugt í lægra haldi fyrir Bandaríkja-
mönnum á öllum sviðum. Ástæðtma
fyrir því að við horfúm aldrei upp-
réttir í augun á þessari ágætu
kunningjaþjóð okkar fyrir vestan.
Það er heila málið.
Ásgeir Hannes Eiriksson
„...íslendingar hirða molana sem hrökkva
af borðum Ameríkana í skiptum fyrir land
undir herstöð.“