Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1990, Side 31

LÁUGARDAGUR 10. NÓVEMBER 1990.
43
dv___________________________________Vísnaþáttur
Frá elstu tímum Islandsbyggðar
í síöasta þætti mínum endurbirti
ég meinlausa vísu, sem ég eftir á
sá aö smekklegra heföi veriö aö
oröa aðeins öðruvísi, og lýsti því
nánar hvert tilefni hennar var. Ég
sagði frá orðaskiptum mínum við
erlendan þjón sem mér þótti tala
viðfelldnari íslensku en ætla mætti
að sjálfsagt væri í þeim málglund-
roða, sem nú er algengastur á viö-
skiptastöðum, en við gömul hjón
höföum fengið okkur kaffisopa í
nýrri stórverslun. Viö höfðum
komið inn í búðina í sólskini og
blíðu, eftir skamma vist þar var
mikil umbreyting að koma út, rign-
ing og moldarpollar á leiðinni í
Kópavogsvagninn. En vegna þéss
að þetta átti að vera smápistill lenti
ég í vandræðum með að stytta mál
mitt. Hér kemur því sá hlutinn sem
ég varð að fella niður, en mér
fannst aö ekki mætti fara í bréfa-
körfuna.
Þó að um íslenska stöku væri að
ræða og líkingamál hennar að
nokkru sótt í heldur hvumleiðan
þátt íslenskra umferðarmála fyrir
gangandi fólk í þéttbýlinu, voru
þessi orð til viðbótar því sem pláss-
ið leyfði mér að birta.
En fleira kemur hér við sögu: Líf
danska góðskáldsins H.C. Ander-
sens og ævintýri hans um egg
svansins, sem lenti ekki á réttum
stað, heldur í hreiður hversdags-
legrar andamömmu, og þaðan í
ungahóp hennar, og virtist af ann-
arlegum uppruna. Útkoman varð
samt einn af þeim fuglum sem
fæddur var til „ódauðlegra
söngva".
Kannski var þetta dulartákn hins
undarlega skálds af konungaætt-
um, sem fæddur var og uppalinn
meðal alþýðufólks, en sýndi ýmis
merki fyrirmennsku og hefðar.
Skáldum gefast óteljandi tækifæri
til sjálfshafningar, en jafnframt til
hins gagnstæða. Feluleikir eru hka
þeirra líf og yndi. Rétt er að geta
þess aö ekki munu til heimildir um
skoðun skáldsins á konunglegum
uppruna hans. Hann afneitaði aldr-
ei foreldri sínu.
Forn sjávarvísa
Ætlun mín var að birta sýnis-
homavísu frá elstu tímum íslands-
byggðar, og enn eldri, eins og þessa
eftir Óttarr svarta, sem uppi var á
fyrstu öld okkar, kannski fyrr, vís-
ur sem í eyrum nútímamanna eru
fyrst og fremst fagrar í hljómi. En
meiri lærdóm en ég á yfir að ráða
þarf til þess aö gera okkur fullvel
skiljanlega. Hún er svona skrifuð
nú:
Skáruð sköfnu stýri,
skaut, sylgháar bylgjur,
lék viö hún á hreini
hlunns, þat er drósir spunnu.
í tveimur síðari línunum er skips-
kenning og seglsins minnt á iðju
kvenna. - Þær ófu efni í seglin.
ÚrRímnavöku,
sem útkom 1959
Það er óþarfi að tala um aldur
Vísnaþáttur
Sveinbjörns Beinteinssonar frá
Draghálsi og kynna gráa skeggiö
hans. Frægust af þessu öllu, sem
hér ber að nefna, er kvæðarödd
hans. En henni ætla ég ekki að gefa
neina einkunn. Hvort tveggja er að
ég hef engan raddmæli né heldur
vit á kveðskaparhljóðum. En eitt
get ég sagt með töluverðri þekk-
ingu. Ég hef kynnst náið mörgum
mönnum sem örugglega verða að
teljast skemmtilegir og í senn yfir-
lætislausir og ljúfir. Hann er einn
þeirra. Og þó að þetta fari að nálg-
ast eftirmælahljóð hjá mér, ætla ég
ekki að strika út eitt orö.
Oft hef ég vitnað í vísur eftir
Sveinbjörn goða, og kannski geri
ég það síðar, en ég á ekki að þurfa
þess nú. Hér á borðinu fyrir framan
mig er miðlungsstór bók, og rúm-
lega það. Hún heitir Rímnavaka á
tuttugustu öld, eöa eitthvað nærri
því, og aftast er innlímd snyrtileg
hlífðarkápa með nöfnum 31 höf-
undar sem allir eru vel rímhæfir á
sínum bestu árum, einmitt þegar
skegg skáldsins og trúarhöfðingj-
ans var dekkst og girnilegast
heimasætum að vefja lögðum þess
og lokkum um fingur sér. Nú er
Sveinbjörn nokkru eldri. Bókin
kom út 1959 og óvenju smekkvís-
lega hönnuð af Herði Ágústssyni
listmálara. Ég gef lesendum mín-
um aðeins bragð aö þessu sinni.
En bókin á að liggja góðan tíma á
borðinu hjá mér, og mun ég grípa
til hennar öðru hvoru.
Jóhannes úr Kötlum, f. 1899, er
elstur þeirra sem hér átti efni. Þeg-
ar bókin kom út nutum við þeirrar
ánægju að hafa hann sprelllifandi
hjá okkur. Mörg skáld höfum við
vinir hans misst á liðnum árum,
en það eru fleiri en ég, sem kynnu
að segja: Hvern trega ég meir en
hann? En sum skáld getum við
aldrei misst. Kvæðin hans tryggja
okkur alltaf nokkuð af honum. Hér
er vitnað í Afmælisrímu, sem ort
var til Jóns Rafnssonar 1949. En
þeir voru jafnaldrar og lengi sam-
herjar í rauðustu fylkingu lands-
ins:
Rekkur heitir Rafnsson Jón,
rauðan skreytir bolsatrón.
íhaldssveitar svarin flón
segja’ann eitrað bölvað flón.
En við getum ekki haldið neinni
röð á vísunum. Grípum niður
næstum af handahófi. Við tökum
þessa úr mansöngnum:
Armi spenna gullhlaðsgrund,
garma brenna heitri lund,
barminn kenna á hringahrund,
harmi og penna fleygja um stund.
Löngum sá á landi og sjó
logum bláum um sig sló
og frá gráum hrammi hjó
hvergi smáa arðránskló.
Augu ljónsins urðu smeyk,
öfugsónsins hrygla veik,
mútuþjónsins þjótta bleik,
þegar Jónsi fór á kreik.
Fjallið gnata gerði bratt,
gífur rata tóku hratt,
margur kratinn fór þá flatt
feigur í matarpottinn datt.
Hreint var valiö hugarmiö:
hjartakalið þjófalið,
svart og galið fékk ei frið.
Félagi Stalín glotti við.
Þetta er aðeins sýnishorn úr rímu
Jóhannesar til Jóns Rafnssonar,
vísum ruglað og sleppt úr. Meira
verður ekki að þessu sinni tekið
úr sýnisbók rímna á okkar öld.
Seinna gæti svo komið bragð af
svari eða þakkarorðum Jóns
Rafnssonar, sem ekki var heldur
loppinn eða léku stílvopnin laust i
höndum.
Jón úr Vör
PRÓFKJÖR SJÁLFSTÆÐISMANNA í REYKJANESKJÖRDÆMI • PRÓFKJÖR SJÁLFSTÆÐISMANNA í REYKJA
W
W
<
r
</)
02
O
r
W
W
O
02
cu
Q
02
O
r
W
m
w
z
<
r
w
><
w
02
<
z
z
<
S
HH
Q
H
Cfl
w
w
<
r
C/3
02
O
'-j
W
w
O
02
Oh
Ég vil minna alla stuðningsmenn
Sjálfstæðisflokksins í Reykjanes-
kjördæmi á prófkjör flokksins sem
er í dag frá 9.00 til 20.00 á auglýst-
um stöðum í hverju sveitarfélagi.
Ég vek sérstaka athygli á því að
prófkjörið er opið öllum stuðnings-
mönnum Sjálfstæðisflokksins en
ekki aðeins flokksbundnu fólki.
Ég sækist eftir þriðja sæti á lista
flokksins í komandi kosningum og
bið um tilstyrk ykkar til þess.
Kosningaskrifstofa stuðningsmanna Sveins Hjartar Hjartarsonar er í Hamraborg 5,
Kópavogi. Opið í dag meðan á prófkjöri stendur. Símar 41290, 41244 og 42450.
M
<Z5
*
c-
O
73
D
PO
O'
«_
0:
?o
V)
r
*n
H
2
<75
2
>
z
2
>
73
r
7i
c-
>
2
cn
71
c_
O:
73
O
2
PRÓFKJÖR SJÁLFSTÆÐISMANNA í REYKJANESKJÖRDÆMI • PRÓFKJÖR SJÁLFSTÆÐISMANNA í REYKJA