Dagblaðið Vísir - DV - 24.06.1992, Síða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 24. JÚNÍ 1992.
Fréttir
Einar Valur Ingimundarson efnaverkfræðingur:
Hvarf akútarnir eru í
besta falli skaðlausir
aukning á eldsneytisþörf er frá 10 prósent og allt upp í 30 til 40 prósent
Það er verið að gera kröfur um mjög flókinn búnað sem áreiðanlega kost-
ar 50 þúsund krónur á hvern bil. Það er öruggt að þessi búnaður virkar
ekki eins vel í köldum löndum og þeim heitari. Það er tika klárt að elds-
neytiseyðsla eykst, segir Einar Valur Ingimundarson.
„Þróunin á þessum tækjum átti sér
stað við allt önnur veðurskilyrði en
eru hér á landi. Meðalhitastigið í
Califomíu er um 20 gráður á ári. Hér
er meðalhitastigið kannski fjórar
gráður,“ segir Einar Valur Ingi-
mundarson verkfræðingur. Um
næstu mánaöamót taka nýjar reglur
gildi þar sem kveðið er á um að allir
nýir bílar verði búnir hvarfakútum.
Einar Valur, en hann hefur kynnt sér
hvarfakúta, er mjög gagnrýninn á
reglugerðina.
„Hér á landi tekur kútinn lengri
tíma að hitna en í Califomíu. í Bret-
landi hafa þeir lent í því að hvarfa-
kútamir virka ekki eins og þeir eiga
að virka, þeir hafa því komið með
enn eina gervilausnina, það er rafhit-
ara inn í hvarfakútinn. Þetta er að
verða flókinn útbúnaður," segir Ein-
ar Valur. „Fyrst verður að setja
hvarfakútinn í samband, láta hann
hitna upp í 300 gráður, svo er hægt
aö fara af stað. Það fer eftir aðstæð-
um hvað hann er lengi að hitna en
það getur eflaust tekið tvær til þijár
mínútur. Á meðan kúturinn er ekki
heitur virkar hann ekki eins og hann
á að virka. Þá spýr hann út alls kyns
öðrum efnum. Það er stóra spuming-
in hvort við séum nokkm bættari
með þau efni.“
10til40prósent
meira eldsneyti
„Að meðaltali er bíllinn tvær til
þijár mínútur aö hitna upp í rétt
hitastig. Á vetuma tekur það fimm
til átta mínútur en það ræðst að sjálf-
sögöu af hversu kalt er úti, við getum
sagt að að meðaltali yfir árið taki
þetta fimm mínútur. Flestir ökutúrar
hér á landi taka ekki lengri tíma en
þetta. Þessu fylgir heilmikill auka-
búnaður og til að þetta virki rétt
þarf ekki bara hvarafakútinn, helst
þarf að hafa beina innspýtingu, hún
kostar sitt, samt dugar hún ekki til
að vega upp á móti viðnáminu sem
hvarfakúturinn veldur því hann er í
raun sía sem veldur viðnámi og tek-
ur til sín orku. Aukning á eldsneytis-
þörf er frá 10 prósentum og allt upp
í 30 til 40 prósent. Mest veröur aukn-
ingin ef sjálfvirkur skynjari er í út-
blæstrinum."
Vafasamur ávinningur
„Það er verið að gera kröfur um
mjög flókinn búnað sem áreiðanlega
kostar 50 þúsund krónur á hvem
bíl. Þaö er ömggt að þessi búnaður
virkar ekki eins vel í köldum löndum
eins og þeim heitari. Það er líka klárt
að eldsneytiseyðsla eykst. Þetta
skilja allir. Það sem ég hef aðallega
verið að gagnrýna er að á sama tíma
og ríkisstjómin hefur ekki sett neitt
að ráði í umhverfismál er verið aö
skikka eigendur allra nýrra bíla til
að taka á sig 50 þúsund króna auka-
toll, kannski meira, til að fá mjög
vafasaman ávinning. Förum rólega í
þetta og segjum að það séu fjögur
þúsund nýir bOar á ári, en það hefur
oft verið meira, en samt er verið að
tala um 250 milljónir á ári. Þá verð-
um við að spyija hvaða aukna ávinn-
ing í umhverfismálum fáum við fyrir
250 milljónir króna á ári, eða það sem
réttara er, hvaða aukna ávinning fær
náttúran fyrir þessa peninga. Svarið
er kannski engan og kannski minni
en engan. Á sama tíma var beðið um
100 milljónir til að taka á í sorpmál-
unum. Það fengust 4,9 milljónir
króna. Og á sama tímar er Náttúru-
vemdarráð skorið niöur um 25 pró-
sent og Hollustuvemd ríkisins um
eitthvað álíka. Svo slá menn öllu upp
í kæruleysi og fara til Rió. Til hvers?
Nákvæmlega til einskis nema til að
auglýsa sig.“
Höfundurinn er
skordýrafræðingur
„Ríkið fær skatttekjur af hvarfa-
kútunum. Júlíus Sólnes, þegar hann
var umhverfisráðherra, reyndi að fá
skattinn felldan niður. Eiður Guðna-
son reyndi þetta líka en komst ekk-
ert áfram. Þetta þýöir að ríkið fær
tekjur, bílakaupendur þurfa að borga
en ávinningur umhverfisins er vafa-
samur. Til hvers erum við að þessu?
Það em kannski tíu manneskjur á
landinu sem hafa vit á umhverfis-
málum og engin þeirra vinnur í ráðu-
neytinu. Sá sem hannaði reglugerö-
ina um hvarfakútana og er aöalbar-
áttumaðurinn er skordýrafræðing-
ur. Svona er þetta. Sem dæmi má
nefna að það er ekki sniðugt fyrir
ráðherrann aö bakka með aö láta
loka sorpbrennslunni á Skarfaskeri
í Hnífsdal. Eftir það fór hann beint
til Ríó og undirritaöi þar yfirlýsingu
um hreint andrúmsloft,“ segir Einar
Valur Ingimundarson verkfræðing-
ur.
-sme
áróður fyrir fiokkun heimiliss-
orps ákveður Sorpa aö loka
gámastöð sinni á Sléttuvegi.
Oánægðir íbúar í austurbænum,
sem notað hafa gámastöðina,
hóta nú að fleygja öllu rusii sínu
í venjulegar sorptunnur við
heimili sín.
„Leigusamningur okkar á
Sléttuyeginum var runninn út,“
segir Ásmundur Reykdal, stöðv-
arstjóri Sorpu. „Við áttum kost á
landi í nágrenninu en í stað þess
að byggja þar var tekin ákvörðun
af stjóm fyrirtækisins að auka
þjónustu á öðrum gámastöðvum.
Það þótfi hagkvæmari kostur."
„Þróunin er auðvitað í þá átt
að flokkun úrgangs veröí aukin.
Spurningin er hversu fljótt við
tileinkum okkurþað sem verið
er aö gera í nágrannalöndunum
og hvort það er hagkvæmt,“ segir
Ásmundur. -IBS
Markaðsdagar
í Kringlunni
Fyrirtækin í Kringlunni hafa
ákveðið að efna til sérstakra
markaðsdaga sem nefndir eru
Kringlukast. Þeir verða í fyrsta
sinn á miövikudaginn og fimmtu-
daginn í þessari viku.
Verslanir og flest þjónustufyr-
irtæki í Kringlunni veröa þann
24. og 25. júní með sérstök tilboð
á nýjum vörum. Fyrirtækin bjóða
ýmist eina vörutegund, vöru-
flokk eða allar vörur í víðkom-
andin verslun. Á meðan á
Kringlukastinu stendur er veitt-
ur 20 til 40 prósent afsláttur á
þeim vörum sem tilboðin ná til.
Ekki er um útsölu eða rýmingar-
sölu að ræöa og við undirbúníng
er lögð áhersla á að í boði séu
einungis nýjar vörur.
Samtals verða fyrirtækin í
Kringlunni með rúmlega 140 til-
boð og auk einstakra tilboða
verða nokkrar verslanir með 20
til 25 prósent afslátt af öllum vör-
um sínum. Þær vörur, sem eru á
tílboði hjá hverju fyrirtæki, verða
auðkenndar með sérstöku
Kringlukastsmerki.
-GHK
í dag mælir Dagfari
Skatturinn kálar kálinu
Langur er armur laganna og enn
lengri er armur skattalaganna. Nú
hefur komið í ljós að skattaálögur
starsfmanna Jámblendifélagsins á
Grundartanga eru lagðar á með til-
liti til blóðfltu starfsmanna. Fram
til þessa hafa einstaklingar sem og
fyrirtæki borgað skatta samkvæmt
tekjum en ekki blóðfitu þeirra er
stjóma heimili eða kompaníum.
Því er það svo að maður les þrisvar
sinnum frétt þess efnis að blóðfita
starfsmanna Jámblendifélagsins
nýtist þeim til skattafrádráttar.
Aðaltrúnaðarmaður starfs-
manna Jámblendifélagsins segir í
DV í gær að fram til þessa hafi
þeir sloppið við að borga skatt af
matnum sem þeir slafra í sig í
vinnutímanum. Skyndilega kemur
upp sú staða að þessum starfs-
mönnum er gert að gera grein fyrir
matarvenjum sínum tvö ár aftur í
tímann. Trúnaöarmaður starfs-
manna Jámblendisins á hins vegar
erfitt með að rifja upp hvaö hann
hafi boröað síðastliðin tvö ár og lái
honum hver sem vill. En trúnaöar-
maðurinn segir skattstjóra Vestur-
lands vera mann sanngjaman og
sijóri álíti ekki að menn hafi verið
í fullu fæði hjá Jámblendinu, jafn-
vel þótt þeir hafir étið þar. í kjölfar
rannsóknar hins sanngjama skatt-
stjóra hefur Jámblendið tekið þá
ákvörðun að fóðra starfsfólk á kál-
meti til aö koma í veg fyrir of mikla
blóðfitu. En ekki er kálið sopið þó
í ausuna sé komiö. Nú skulu starfs-
menn greiða sérstakan skatt fyrir
þau mistök fyrirtækisins að hafa
ekki frá upphafi gefið liðinu kál þá
hungrið svarf að. Er það nema von
að mönnum sámi þrátt fyrir sann-
gimi skattstjóra?
Nú er það komið á daginn að
starfsmenn Jámblendifabrikk-
unnar skulda samtals 10 milljónir
í matarskatt og hefðu þeir betur
komiö með nesti að heiman. En
hvemig á hinn almenni borgari að
átta sig á því að hann geti étið skatt-
frjálst á kostnað Grundartanga?
Og hvemig á hinn almenni starfs-
maður fabrikunnnar að átta sig á
að hann þurfi að gera skriflega
grein fyrir matarvenjum sínum tvö
ár aftur í tímann? Ekki skal sann-
gimi skattstjóra Vesturlands dreg-
in i efa enda fer hann bara eftir
lögum. Þá vaknar hins vegar sú
spuming hvort þeir sem settu lögin
hafi gert sér grein fyrir þvi að
skattlaus maður fær ekki að borða
annað en kálmeti. Eftir aö þeir á
Grundartanga hafa riflað upp mat-
arvenjur sínar síöustu tvö ár og
borgað síðan þessar 10 milljónir í
skatt fyrir það að éta fer hagur
Jámblendiverskmiðjunnar vænt-
anlega upp á við.
Jón Sigurðsson, forstjóri verk-
smiðjunnar, var á sínuni tíma
ráðuneytisstjóri í fjármálaráðu-
neytinu. Hann skrifaði þá fræga
grein í dagblað sem fjallaði um
skarfa og var um tíma kallaður Jón
skarfur eftir það. Má af því ráða
hversu hættulegt það getur reynst
mönnum að skrifa í blöðin. Ef rétt
er munað var Jón í umræddri
blaðagrein að skammast út í ríkis-
starfsmenn sem gengu á svig við
getu ríkisins til að standa undir
kröfum um launahækkun auk ann-
ars. Hins vegar láðist honum að
geta þess aö ríkisstarfsmenn hafa
til þessa og geta enn étið svo til
ókeypis í þar til gerðum mötuneyt-
um. Ekki hafa heyrst raddir um að
þeir sem em á rikisjötunni þurfi
að gera grein fyrir matarvenjum
sínum tvö ár aftur í tímann og skuli
svo skattlagðir í samræmi við blóð-
fitu. Nú leitar ríkisstjómin með
logandi Ijósi að peningum til að
rétta hallann á ríkiskassanum.
Frikki Sóf hlýtur að taka nótis af
því sem er að gerast á Grundart-
anga og skattleggja sérstaklega þá
sem éta á kostnað rikisins upp á
hvem dag, jafnvel þótt þeir séu
ekki ríkisstarfsmenn. Ef 180 menn
hjá Jámblendinu skulda 10 miflj-
ónir í skatt samkvæmt matarvenj-
um síðustu tveggja ára hvað munu
þær þúsundir manna sem em á
launaskrá hjá ríkinu skulda mikið?
Það hlýtur að vera möguleiki til
þess að ná þama inn nokkur
hundmð milljónum og síðan getur
ríkisliðið bara étið sitt kál. Ráð-
herra þarf ekki annað en að fara í
smiðju til fyrrum ráðuneytisstjóra
til að bæta lausafjárstöðu ríkis-
sjóðs með álagningu matarskatts á
ríkisfólkið. Skattstjórinn á Vestur-
landi lét hjá líða að innheimta mat-
arskatt á Gmndartanga í íjögur ár.
Það væri hins vegar fróölegt að fá
upplýst hversu margir éta í ríkis-
mötimeytum í Reykjavík fyrir skít
og ekki neitt, burtséð frá því hvort
þeir eru á launaskrá hjá ríkinu eða
ekki. Dagfari er sannfærður um að
það yrði uppi fótur og fit í ríkis-
reknum mötuneytum ef kúnnamir
væra beönir um að gera grein fyrir
matarvenjum sínum síðastliðin tvö
ár. Það skyldi þó ekki fara svo að
kjötiðbreyttistíkál? Dagfari