Dagblaðið Vísir - DV - 23.01.1993, Síða 14

14
LAUGARDAGUR 23. JANÚAR 1993.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JONAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVÍK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aörar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð I lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Þrenns konar siðgæði
Aö undirlagi vesturveldanna hefur Öryggisráö Sam-
einuðu þjóöanna ýtt heildarsamtökum ríkja heims út á
hála braut siöleysis í meöferð herskárra ríkja, sem hafa
hrifsað land og framið stríðsglæpi. Sameinuöu þjóöirnar
hafa orðið berar að þrenns konar siðgæði í vetur.
Stjórn Saddams Hussein í írak hefur verið með marg-
vísleg undanbrögð og gert lítils háttar tilraunir til að
brjóta skilmála Öryggisráðsins. Einkum felst þetta í til-
raunum til að hefta ferðir alþjóðlegra eftirlitsmanna og
í ögrandi flugi hervéla á bönnuðum loftsvæðum íraks.
Stjóm Bush Bandaríkjaforseta stendur fyrir loftárás-
um á írak til að refsa fyrir þessi undanbrögð. Loftárás-
imar hafa lítið hernaðargildi, en hafa þjappað írökum
saman til fylgis við Saddam Hussein og glæpaflokk hans.
Er hann nú traustari í sessi en nokkru sinni fyrr.
Á sama tíma stendur Bandaríkjastjórn í vegi fyrir,
að Sameinuðu þjóðimar grípi til aðgerða gegn ríki, sem
stundar daglega stríðsglæpi. Það er ísrael, sem hefur
þverbrotið alþjóðasamninga um meðferð fólks á her-
numdum svæðum og á frekar skihð loftárásir en írak.
Annan hvem dag skjóta hermenn og borgarar ísra-
els einhvem til bana á hemumdu svæðunum og viku-
lega em framin morð af hermönnum, sem dulbúa sig
sem Palestínumenn. AUt Ísraelsríki, stofnanir þess og
þjóðfélag er gegnsýrt af stríðsglæpum herraþjóðar.
Því miður er kominn til valda í Bandaríkjunum for-
seti, sem er ákafari í stuðningi við það ríki, sem mestum
vandræðum hefur valdið í Miðausturlöndum og sem
mestum vandræðum á eftir að valda þar. Bill Clinton
er einn af aðdáendum hryðjuverkaríkisins ísraels.
Bandaríkin, Bretland og Frakkland beita svo þriðju
tegund siðgæðis í svokallaðri málamiðlun í Bosníu, sem
felst í að verðlauna herraþjóðina Serba fyrir innrás í
Bosníu og svívirðilegustu stríðsglæpi í Evrópu í nærri
hálfa öld. Þessi afstaða er gersamlega óskiljanleg.
Margsinnis hafa verið leidd rök að því, að verðlauna-
veitingar Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna til handa
Serbíu munu hafa hættuleg áhrif á aha þá aðila í Aust-
ur-Evrópu og fyrrum Sovétríkjunum, sem bíða eftir
tækifæri til að heija þjóðahreinsanir og landvinninga.
Þar á ofan sker 1 augu, að Bandaríkin, Bretland og
Frakkland skuh af minnsta tilefni efna til loftárása á
írak, en láta undir höfuð leggjast að hefja loftárásir á
hemaðarlega mikilvæga staði í Serbíu, sem er mesti
árásar- og stríðsglæpaaðih heims um þessar mundir.
Með þessu em Bandaríkin, Bretland og Frakkland
að eyðileggja Sameinuðu þjóðimar. Með því að ráðast
á írak, láta ísrael í friði og verðlauna Serbíu eru þessi
fomsturíki Vesturlanda að rústa siðferðilegan grund-
vöh Sameinuðu þjóðanna og einkum Öryggisráðs þeirra.
Erfitt er að taka mark á þessum alþjóðastofnunum
eftir að umboðsmenn þeirra, Cyms Vance og David
Owen, hafa knúið fram niðurstöðu, sem í fyrsta lagi
þverbrýtur gmndvaharatriði í stofnskrá og sáttmála
Sameinuðu þjóðanna og í öðru lagi heldur ekki vatni.
Vont var, að kalda stríðið skyldi gera Sameinuðu
þjóðimar að leikvelh vanheilags bandalags harðstjóra
kommúnismans, íslams og þriðja heimsins. Verra er,
að eftir lok kalda stríðsins skuh stofnunin verða að leik-
velh þrenns konar siðgæðis af hálfu vesturveldanna.
Hér eftir verður ekki hægt að treysta Öryggisráðinu
eða Sameinuðu þjóðunum til að standa vörð um helztu
grundvaharatriði, sem varða framtíð mannkyns.
Jónas Kristjánsson
Vandi Clintons
meiri en
áður var talið
Sama dag og Bill Clinton tók viö
forsetaembætti Bandaríkjanna og
hvatti í embættistökuræðunni til
endurnýjunar og aleflingar í land-
inu, undir forustu nýrrar kynslóð-
ar, kunngerði einn af máttarstólp-
um bandarísks atvinnulífs, tölvu-
risinn International Business Ma-
chines (IBM) árstap sem hnekkir
fyrri metum, tæpa flmm milljarða
dollara eða um 320 milljarða ís-
lenskra króna.
Ekki er ýkja langt síðan IBM
drottnaöi yflr tölvumarkaði heims-
ins undir kjörorðinu „Hugsaðu"
sem víðfrægur stjómandi, Thomas
Watson, hafði sett því. Hann stærði
sig af að IBM hefði vaxið svo mark-
visst að þar hafði aldrei þurft að
segja upp starfsmanni. Nú er
stærsti þátturinn í tapinu uppsagn-
arbætur til 40.000 starfsmanna sem
stjómendur fyrirtækisins töldu
rétt að losa sig við. Hugsuðirnir hjá
IBM höfðu misreiknað tækniþróun
og markaðsframvindu svo hrapal-
lega að þeir telja sér nauðugan einn
kost að halda uppsögnum áfram.
Tapmetið, sem IBM hnekkti, átti
General Motors, stærsta fyrirtæki
Bandaríkjanna, árið 1991, 4,45
milljarða dollara. Síðan var boðuð
fækkun starfsmanna, allt að 70.000,
og í fyrra var framkvæmdastjóm
General Motors látin víkja fyrir
yngri mönnum. Á stjómarárum
Reagans og Bush var 76.000 manns
í bflaiðnaöi Michigan sagt upp störf-
um, og þar vann Clinton snarpan
kosningabardaga í nóvember.
Harður samdráttur í vel launuö-
um störfum um Bandaríkin þver
og endilöng, sérstaklega á kjör-
tímabili Bush, er meginástæða til
aö kjósendur ákváöu að binda enda
á tólf ára valdaferil repúblikana og
fela demókratanum Clinton for-
setastólinn. Honum tókst að höfða
til bandarísks almennings, gefa til
kynna að hann þekkti vonir og
skildi áhyggjuefni alþýðu manna.
„Það er atvinnulífið, fíflið þitt,“
sagði á því veggspjaldi sem mest
bar á í aðalstöðvum kosningabar-
áttu Clintons í Little Rock þar sem
kosningastjóm fylkisstjórans í
Arkansas lagði á ráöin. í samræmi
við það var meginboðskapur for-
setaefnis í efnahagsmálum tvíþætt-
ur: Annars vegar að koma halla á
ríkissjóði Bandaríkjanna niður um
145 milljarða dollara eða um það
bil helming á fjögurra ára kjör-
tímabili, sem yrði til að lækka vexti
á langtímalánum og þar með ýta
undir fjárfestingu. Hins vegar að
verja allt að 60 milljörðum dollara
á ári til að færa bæði vinnuafl og
verktækni á hærra stig með bættu
menntakerfi, starfsþjálfun, skatt-
afslætti til nýframkvæmda og
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
rannsókna og þróunarstarfsemi.
Komið er á daginn að þessi verk-
efni verða enn torveldari en þau
virtust í haust. Fjármálaráðherra
Bush tilkynnti rétt fyrir forseta-
skiptin að ríkissjóðshalli á líðandi
fjárhagsári stefndi í 327 milljarða
dollara, færi 50 milljarða fram úr
fyrri áætlunum. Þetta þrengir enn
svigrúm nýja forsetans, bæði til
niðurskurðar og skattahækkana.
Mestöll aukning ríkissjóðshall-
ans stafar af auknum kostnaöi við
heilbrigöisþjónustu, en hann hefur
farið gersamlega úr böndum á síð-
ustu árum, og eru þó 35 milljón
Bandaríkjamenn taldir búa við alls
engar sjúkratryggingar. Clinton
leggur áherslu á þörfina á ger-
breyttu fyrirkomulagi þátttöku
ríkisins í sjúkrakostnaði til að hefta
þá sóun sem þar hefur fengið að
ágerast, en slíkt gerist ekki í einu
vetfangi.
Þá hyggst nýi forsetinn lækka
herútgjöld verulega umfram það
sem Bush ráðgerði en reynslan
sýnir að þar er þingið stirt í taumi
þegar kemur að kjördæmahags-
munum.
Skýrt hefur verið frá því að stjórn
Clintons miði að því að birta boð-
skap um efnahagsstefnu sína í fe-
brúar og leggja fram beinar tillögur
um niðurskurð í fjárlagafrumvarpi
um miðjan mars.
Upp úr þvi mun koma í ljós
hvernig atvinnulífið bregst við
nýrri stjórnarstefnu. Clinton dreg-
ur ekki dul á að hans skoðun er
að leið bandarísks atvinnulífs út
úr kröggunum sé að ýta undir
áræði manna með nýjar hugmynd-
ir að gera þær að veruleika í at-
vinnurekstri. Smáu fyrirtækin eru
vaxtarbroddur atvinnulífsins og
það er í þeim sem ný störf mynd-
ast, segir nýi forsetinn.
Bill Clinton forseti leikur á saxófón sinn á dansleik Arkansasbúa í Was-
hington aó kvöldi embættistökudags. Meðleikari er Joe Henderson.
Símamynd Reuter
Skoðanir annarra
Samnefnari vestrænnar hræsni
Raunverulega hættan af sprengjuárásum Banda-
ríkjamanna (á Irak) er sú að þær muni grafa undan
valdi Sameinuðu þjóðanna fremur en styrkja það
þegar allt kemur tfi alls. Þegar heimurinn fer að líta
á SÞ eingöngu sem tæki í þágu vestrænna hagsmuna
verða áhrif þeirra í nýrri skipan heimsmála að engu
gerð. SÞ eru hættulega nærri því að vera taldar sam-
nefnari fyrir hræsni og tvöfalt siögæði Vesturlanda.
Úr forystugrein Independent on Sunday 17. janúar.
Listaverkaþjófar vaða uppi
Ferðamenn voru ekki þeir einu sem högnuðust
á því þegar lönd Austur-Evrópu, með öllum sínum
listaverkafjársjóðum, opnuöu landamæri sín. Gráð-
ugir listaverkaþjófar og smyglarar komu líka með.
Fyrrum Tékkóslóvakía hefur orðið einna verst úti.
Kirkna, klaustra, safna og kastala er ekki nógu vel
gætt. Það, ásamt óreiðu í stjómsýslu og tollgæslu
og of litlum fjárveitingum, hefur leitt af sér menning-
arlegt stórslys.
Úr forystugrein Washington Post 20. janúar
Nýtt Barentssvæði
Frumkvæði Stoltenbergs (utanríkisráðherra
Noregs) myndar ramma um samvinnuna milh Norð-
urlanda og Rússlands á norðurslóðum. Á sama tíma
er það dæmi um að umbúðimar séu til staðar fyrir
imúhaldið. Það er nú mikilvægt að samvinna Noregs
og Rússlands nái fram á þremur sviðum, um skipt-
ingu eins auðugasta svæðis norðurhjarans, um fisk-
veiðar og um orkumál.
Úr forystugrein Aftenposten 14. janúar