Dagblaðið Vísir - DV - 11.08.1993, Page 4

4
MIÐVIKUDAGUR 11. ÁGÚST 1993
Fréttir
Stuðningur neytenda við íslenskan landbúnað vanmetinn í skýrslu Hagfræðistofnunar:
ASÍ áhugalaust um helstu
hagsmuni umbjóðenda sinna
- stefnir í hörð átök milli stjómarflokkanna 1 haust
Sighvatur Björgvinsson, samstarfsráðherra Norðurlanda, kynnir skýrslu
Hagfræðistofnunar Háskólans um landbúnaðarstefnu Norðurlanda. Fyrir
svörum sátu, f.v.: Jóhannes Gunnarsson, formaður Neytendasamtakanna,
Guðmundur Magnússon, forstöðumaður Hagfræðistofnunar, ráðherra,
Kristján Jóhannsson, lektor i hagfræði, annar höfunda, og Björn Friðfinns-
son ráðuneytisstjóri. DV-mynd JAK
„Það þarf uppskurð í landbúnaðar-
kerílnu," voru fyrstu viðbrögð Jó-
hannesar Gunnarssonar, formanns
Neytendasamtakanna, við landbún-
aðarskýrslu Hagfræöistofnunar Há-
skólans. Niðurstöður hennar hafa
verið teknar til rækilegrar umflöll-
unar á síðum DV að undanfömu.
Sighvatur Björgvinsson, samstarfs-
ráðherra Norðurlanda, kynnti
skýrsluna. Hann var orðvar og sagði
róttækar breytingar ekki verða á
einni nóttu. Undir bjó þó hörð stefna
uppstokkunar í landbúnaðarkerfinu.
Landbúnaðarráðherra hefur hins
vegar verið ómyrkur í máh. Halldór
hefur fundið skýrslu Hagfræðistofn-
unar og niðurstöðum hennar flest til
foráttu. Harður tónn er í sendingum
landbúnaðarráðherra í garð krata
þessa dagana. Kemur þar margt til.
Frumvarp til breytinga á búvörulög-
um er enn ósamþykkt og „uppíloft"
síðan í vor. Sagðist þungavigtarmað-
ur í þingflokki Alþýðuflokksins í
samtali við DV „ekki sjá flokkinn
hleypa málinu gegnum þingið að
óbreyttu". Stuðningsmenn frum-
varpsins em ekki síður fastir á sínu.
Viðbúið er einnig að hart veröi tekist
á um hvort hrófla eigi við landbúnað-
inum og gildandi búvömsamningi í
fjárlagavinnu komandi vikna. Það
virðist því flest stefna í átök um land-
búnaðarmáhn milh stjómarflokk-
anna í haust. Þá mun reyna á hvort
ást Alþýöuflokksins á mannkindinni
umfram sauðkindina sé heitari en
hugur hans til ráðherrastólanna.
Hvort flokkurinn láti sverfa til stáls.
Innflutningsbannið kostar allt
að 12 milljarða
Margt bendir til að vanmetinn sé
hagnaður neytenda af niðurfellingu
innflutningshafta á landbúnaðarvör-
ur í landbúnaðarskýrslu Hagfræði-
stofnunar. Samkvæmt henni gætu
íslenskir neytendur sparaö sér tæpa
6 mihjarða íslenskra króna á verö-
lagi ársins 1993 með því að fá land-
búnaðarvörur á heimsmarkaðsverði.
Eins og fram kom í laugardags-
pisth og fréttum DV reiknaðist
Markúsi Möller hagfræðingi th að
innflutningsbannið kostaði lands-
menn um 9 mihjaröa í úttekt um
landbúnaðarmál sem hann vann árið
1989. Þar mat hann kostnaðarverð
Fréttaljós
Dagur B. Eggertsson
hefðbundinna búvara á nálægt 14
mhljarða en samsvarandi innflutn-
ingsvirði á um 5 mhljarða. Þannig
komst hann að þeirri niðurstöðu að
spara mætti ríkissjóði og neytendum
aht að 9 mhljarða króna með afnámi
innflutningsbanns á heföbundnar
landbúnaðarvörur.
Bent hefur verið á í fréttum DV aö
í mhljarðana sex í skýrslu Hagfræði-
stofnunar vanti tölur sem samsvari
innflutningi grænmetis og afskor-
inna blóma. Guðmundur Ólafsson
hagfræðingur sagði að sér virtist sem
ofan á 6 mihjarða skýrslunnar mætti
því bæta um 15%, eða tæpum millj-
arði, vegna þessa. Aðrir hafa haldið
því fram áð skýrslan vantelji a.m.k.
tvo mhljarða af þessum sökum eins
og fram kom í leiðara DV um helgina.
Þar sagði jafnframt um innflutn-
ingsbann á búvörur: „Ýmsir hag-
fræðingar hafa reynt að meta þennan
þátt th fuhs og komizt að niöurstöð-
lun, sem nema nálægt tólf milljarða
króna árlegu tjóni neytenda."
Skýrsluhöfundar hafa þó einnig
verið gagnrýndir fyrir að ofmeta
kostnaö við innflutningsbannið.
Hafa þau spjót einkum beinst gegn
því að notað sé heimsmarkaðsverð
sem viðmiðunarverð. Hákon Sigur-
grímsson, framkvæmdastjóri Stétt-
arsambands bænda, sagði í samtali
við DV að neytendur hefðu hvergi
aðgang að vörum á heimsmarkaðs-
verði, auk þess sem flutningur, pökk-
un og sölukostnaður ætti þar eftir
að leggjast ofan á. Sagði hann spam-
að neytandans því aldrei verða nema
brot af því sem haldið væri fram.
Sigurður Ólafsson, hagfræðingur
og annar aðalhöfundur landbúnaö-
arskýrslunnar, snerist henni th
vamar í sömu frétt. Sagði hann þar
borið saman heimsmarkaðsverð og
hehdsöluverð á íslandi sem væra
sambærhegir þættir.
Heildarstuðningur á bilinu 17
og 21 milljarður
Hagfræðistofnun metur að hehd-
arstuðningur neytenda við íslenskan
landbúnað sé um 16,7 mhljarðar á
ári. Eins og DV hefur sagt frá vantar
þó talsvert í þá tölu. Hún er síst of
lág. Þar ber hæst að skýrsla stofnun-
arinnar tekur ekki th stuðnings við
blóma- og grænmetisræktendur.
Auk þess er ekkert mat lagt á áhrif
landbúnaðarstefnunnar á verð ann-
arra vöruflokka en hreinna búvara,
s.s. smjörlíkis. Það eykur svo jafn-
framt á ónákvæmni skýrslunnar að
gögnin, sem hún byggir á, em frá
árinu 1988. Það er fyrir daga núghd-
andi búvörusamnings. Frá þeim tíma
hafa beinir styrkir ríkisins th land-
búnaðar lækkað á föstu verðlagi úr.
11,2 mhljörðum í 7,4 mhljarða eða
um 34%. Skattaívhnanir th bænda
hafa þó að nokkm vegið þar á móti.
Að teknu tilliti th allra þessara
þátta hafa viðmælendur DV úr hópi
hagfræðinga reynt að metá hehd-
arstuðning neytenda við landbúnað-
inn. Áætlaði Guðmundur Ólafsson
hagfræöingur þannig aö hann væri
um 18 mhljarðar. Ofan á þá tölu sagði
hann að mætti svo bæta áhrifum
búvara á annað vöruverð. Þar taldi
hann liggja aðra tvo mhljarða.
„Kostnaður neytenda er því að mínu
mati ahs um 20 mhljarðar,“ sagði
Guðmundur í frétt DV fyrir skömmu.
Fleiri hafa komist aö svipaðri niður-
stöðu eins og sagði í leiðara DV um
síðustu helgi. „Ut úr dæminu koma
upphæðir, sem nema frá sautján
milljöröum upp í tuttugu og einn
mhljarð á ári.“
Alþýðusambandið áhuga-
laust
í fréttum DV hefur komið fram að
ASÍ mælir ahs ekki með óheftum
innflutningi landbúnaðarvara nú.
Þessi viðbrögð verkalýðshreyfingar-
innar við landbúnaöarskýrslunni
hafa vakið athygli. Afstaða hennar
er th vitnis um þá skjaldborg sem
slegin hefur veriö um landbúnaðar-
kerfiö af samtökum bænda og hinna
svoköhuðu aðha vinnumarkaðarms
sem Guðmundur hagfræðingur Ól-
afsson kahaði reyndar „áhugalausar
risaeðlur" í sambandi við landbún-
aðarmál. Hann sagði enn fremur með
ólíkindum að þessir aðhar sinntu
ekki brýnustu hagsmunamálum
umbjóðenda sinna - landbúnaðar-
málunum.
Þessir hagsmunir em augljósir af
sumum niðurstöðutölum landbún-
aðarskýrslunnar. Þar segir m.a. að
útgjöld hverrar fjögurra manna fjöl-
skyldu gætu lækkað um 90 þús. með
afnámi innflutningsbanns á búvör-
ur. Ekki ætti síður að vekja áhuga
talsmanna launafólks að ef öll höft
og styrkir th landbúnöar yrðu afn-
umdir þýddi það sparnað sem svar-
aöi 40% lækkun á matarreikningi
meðalfjölskyldu, skv. skýrslunni.
Leiðarar DV hafa hnykkt á þessu,
t.d. á laugardag, en þar sagði:
„Þaö ætti th dæmis að vera ábyrgð-
arhluti fyrir verkalýösrekendur að
standa að endurtekinni lífskjara-
skerðingu án þess að nefna nokkru
sinni einu orði, að spara umbjóðend-
um þeirra alla lífskjaraskerðinguna
með því að byija að höggva í styrkja-
og haftakerfið."
I dag mælir Dagfari
Það er líflegt í SUS. Þar höggva
þeir mann og annan og berast á
banaspjótum, ungliðarnir í Sjálf-
stæðisflokknum, svo ætla mætti að
flokkurinn standi eða falli með
formannskosningum í Sambandi
ungra sjálfstæðismanna. Er þetta
þeim mun merkhegra að hvorki
SUS né aðrar stofnanir Sjálfstæðis-
flokksins hafa haft uppi mikla th-
burði í flokksstarfl að undanfömu
ef dæma má af fréttum og frásögn-
um af innra starfi flokksins. En
kannske skýringin sé sú að ungir
menn og gamlir hafi ekki mátt vera
að því að sinna flokksstarfi vegna
ákafra innbyrðis dehna um það
hveija skuh höggva í spað.
Tveir frambjóðendur era um for-
mannssætið í SUS. Annar heitir
Guðlaugur og hinn Jónas. Annað
er ekki vitað um þessa tvo ungu
menn, en sjálfsagt em þeir efnheg-
ir unglingar sem munu sóma sér
vel á þingi og í ráðherrastólum
þegar þar að kemur. Flokkurinn
þarf á slíkum mönnum að halda,
hvað sem líöur cdlri stefnu og öhu
fylgi. Enda hefur minna farið fyrir
dehum um skoðanaágreining eða
póUtík og fæstum er kunnugt lun
hvaða hugsjónir þessir tveir fram-
bjóðendur hafa í þjóðmálum eða
Banaspjótin í SUS
hvort þeim hefur yfirleitt dottið í
hug að Sjálfstæðisflokkurinn
þeirra þurfi á einhverri andUtslyft-
ingu að halda. Aðalatriðið er að
þeir komist að sjálfir og hafa þeir
þá sjálfan aðalformanninn í
flokknum sér th fyrirmyndar, en
núverandi formaður fehdi einmitt
fyrrverandi formann, án þess að
nokkur póUtísk skýring væri á
þeim formannsslag.
En málið snýst ahs ekki um þá
Guðlaug eða Jónas. Dehan snýst
um fulltrúana sem eiga að kjósa
annaðhvort Guðlaug eða Jónas.
Svo er að skhja á býsna áköfum
orðaskiptum HeimdelUnga um
þessar mundir að ahir skráðir fé-
lagar í HeimdalU séu eymamerktir
stuðningsmenn Guðlaugs eða Jón-
asar og þó einkum Jónasar. Stjóm
Heimdallar tók þá ákvörðun um
daginn að velja 144 fuUtrúa á SUS-
þmg af þeim 270 sem sóttu um að
komast á SUS-þing. Þetta hefur
orðið th þess að flhltrúar þeirra
sem ekki komast á SUS-þing em
vonsviknir og beygöir Heimdeh-
ingar sem telja að flokkurinn vilji
ekkert með þá hafa. Sem er rétt.
Þeir skilja ekki að Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur mótað sér þá stefnu
að í Sjálfstæðisflokknum eiga þeir
einir að vera sem styðja rétt fólk
og þeir sem em svo óheppnir að
styðja ekki rétt fólk em ekki vel
séðir í flokki sem stendur eingöngu
með réttu fólki. Svo einfalt er það,
enda hafa skoðanakannanir ein-
dregið og endurtekið sýnt fram á
að þessi stefna flokksins er að bera
árangur. Fylgismönnum flokksins
fer hraðfækkandi.
Fehlinn við þessa uppákomu
núna er sá að ungir flokksmenn,
sem hafa ekki skhið þessa stefnu
flokksins, hafa ekki sætt sig við
hana og hafa hlaupið með hana í
blöðin, eftir að stjórn Heimdallar
hafði gert við þá samkomulag um
að fjölmiðlamir fengju ekki að vita
hver stefnan er. Það sem klikkaði
var sem sagt einfaldlega vanþekk-
ing hinna útskúfuðu á þeirri þörf
í flokknum að flokksmenn þegðu
um stefnu flokksins og vinnu-
brögðin í flokknum. Þeir kjöftuðu
frá þótt tekið heföi verið loforð af
þeim um að kjafta ekki frá og segja
ekki frá þvi að þeir mættu ekki
mæta á SUS-þingi þegar sfjórnin
var búin að finna út að þeir styddu
ekki réttan mann.
Sú staðreynd að þeir kjöftuðu frá
er hins vegar sönnun á því að þeir
sem kjöftuðu frá og styðja rangan
formannskandídat eiga ekkert er-
indi inn í þennan flokk eða á sam-
kundur hjá þessum flokki. Það var
sem sagt ekki nóg með aö þeir fyrir-
fram væru ákveðnir í aö styðja
rangan mann, heldur kvarta þeir
undan því opinberlega að þeir hafi
ekki fengið að styðja rangan mann
og ekki fengið að mæta á þing th
aö styðja rangan mann. Stjóm
Heimdahar hefur þess vegna tekið
rétta ákvöröun þegar hún ákvað
að velja ekki þá sem hún vhdi ekki
velja. Sjálfstæðisflokkurinn má
þakka fyrir að stjóm Heimdahar
skuh hafa réttan skhning á því
grundvallarviðhorfí flokksins aö
fækka þannig fólki í flokknum sem
leyfir sér að styðja ranga menn í
staðinn fyrir rétta menn á þeim
tíma þegar Sjálfstæðisflokkurinn
þarf á réttum mönnum að halda th
að framfylgja þeirri stefnu sinni aö
bægja röngu fólki frá flokknum.
Dagfari