Alþýðublaðið - 27.01.1968, Blaðsíða 1

Vélbáturinn VER KE 45 sökk kl. 14.45 í gær eftir að hafa orðið fyrir*
brotsjó á sunnanvcrðum Paterksfjarðarflóa. Áhöfninni tókst að komast
í gúmmibjörgunarbát og var bjargað heilu og höldnu af varðskipinu Al-
bert skömmu seinna.
Ver var gerður út frá Bíldudal
og var farið að óttast um liann
er líða tók á daginn, þar sem
ekkert hafði heyrzt til hans, en
en ofsaveður með miklu frosti
geisaði á' Patreksfirði. Varð-
skipið Albert var statt á
Bíldudal og fór það út kl. 39.20
til að svipast um eftir bátnum.
Komu þeir auga á neyðarblys
gegnum sortann og fundu
stuttu síðar gúmmíbátinn með
mönnunum innan borðs Leið
þeim öllum vel eftir atvikum.
Þegar brotsjórinn skall yfir
Ver, voru tveir menn staddir
í brú, en þrír voru niðri í
hásetaklefa. Tókst þeim að
brjótast út og ná gúmmíbjörg-
unarbátnum. Mátti varla tæp-
ara standa að Albert fyndi
bátinn, því hann var korninn -í
skyggiiega nærri ströndinni,
sem var öll brimi sollin.
Ver KE 45 var 36 tonn að
stærð og smíðaður í Stykkis-
hólmi 1966. Skipstjóri og eig-
andi bátsins er Snæbjöm
Árnason.
Eins og fyrr segir, var mjög
vont veður þar vestra í gær,
31 vindstig og auk þess mikið
frost. Er einsýnt nver afdrif
skipbrotsmannanna hefði orð-
ið, ef björgun hefði ekki bor-
izt svo fljótt, sem raun varð á.
Alþýðublaðið ræddi við Þór-
odd Th. Sigurðsson, vatnsveitu-
stjóra, og ræddi við hann um þær
rannsóknir sem gerðar eru á vatni
úr Gvendarbrunnum, en úr því
vatnsbóli fær megin hluti lands-
manna neyzluvatn sitt.
Þóroddur sagði, að rannsóknir
hefðu leitt í ljós, að ekki þyrfti
að óttast áhrif nitrats í vatninu
að svo komnu máli, en hins vegar
gætu slík áhrif myndast, m. a.
ef miklu magni köfnunarefnisá-
burðar væri dreift í nágrenni
vatnsbólsins.
Rannsóknir þær er gerðar eru
regluiega á' Gvendarbrunnavatn-
inu eru steinefnarannsóknir og
eru niðurstöður þeirra .rtokkrum
breytingum undirorpnar og gætir
þar aðallega áhrifa af viðkomu
álfta og anda á vatninu, aðallega
á haustin, en eins og kunnugt er,
eru Gvendarbrunnar opnir og vatn-
ið tekið úr tjörnum.
! Þá valda og miklar rigningar
eftir þurrviðri nokkrum breyting-
um á vatninu, en þá' kemst oft
yfirborðsvatn í vatnsbólið.
Næsta umhverfi vatnsbólsins
hefur nýlega verið friðað og- hef-
Frh. á 10. siðu.
Laugardagur 27. janúar 1968 — 49. árg. 21. tbl. — Verð kr. S
Ofnotkun köfnunarefnis-
áburbar getur oroið
hættuleg lífi á jörðinni
Engin hætta á slíku hérlendis
í brezka blaðinu THE OBSERVER 21. þ. m.
er grein eftir John Davy, vísindafréttamann
blaðsins, þar sem hann vitnar í bandarískan
prófessor í jarðefnafræði sem heldur því fram
að ofnotkun köfnunarefnisáburðar geti leitt til
eyðingar lífs á jörðinni. Er hér um að ræða Ni-
tratáhrif sem getur orðið vart í matvælum og
segir prófessorinn að mikil nauðsyn sé á að tak
marka notkun köfnunarefnisáburðar. Nitratið
sjálft er skaðlaust, en er það er komið x melting
arfæri manns eða skepnu breytist það í Nitrit,
sem hefur áhrif á gerlagróður meltingarfær-
aana og veldur snöggum dauða.
Þá segir einnig í greininni,
að nýlega hafi verið gerð at-
hugun á nitrati í spínatbarna-
mat og fór rannsóknin fram í
tilraunastöð í jarðefnafræði í
Missouri. Kom í ljós, að í einni
dós af matnum fundust 40
milligrömm af nitrati. Þá var
einnig gerð sams konar athug-
un í Bretlandi, en þar var
magnið í sams konar mat
nokkuð minna.
Prófessor Commoner telur ni-
trata-hættuna aðeins eina af
hættum þeim, er heimurinn
horfist í augu við, vegna auk-
innar tækoi og mikillar fram-
leiðslu náttúruefna sem ’.nenn-
irnir viti lítið um. „Án þess
að við förum að nota tækni-
þekkingu okkar með meiri
skilningi,” segir prófessor
Commoner, „eigum við á hættu
að gera plánetu okkar óbyggi-
lega mönnum.
í tilefni greinarinnar í THE
OBSERVER, hafði Alþýðublað-
ið samband við dr. Bjarna
Helgason jarðefnafræðing, og
innti hann eftir notkun köfn-
unarefnisáburðar hérlendis og
möguleika á þeirri hættu sem
prófessof Commoner skýrir
frá.
Dr. Bjarni sagði að notkun
köfnunarefnisáburðar hérlend-
is væri það lítil, að engin hætta
væri á þessum áhrifum. Til
að nitrat-áhrif kæmu fram
þyrfti að nota mjög mikið
magn af áburðinum, meira
magn en mögulegt væri frá
fjárhagslegu sjónarmiði. Við
þetta bættist að veðurfarsskil-
yrði væru slík hér, t. d. mik-
il úrkoma, að það drægi úr
hættunni á nitrata-áhrifum.
Þá sagði dr. Bjarni að árið
Frh. á 10. síðu.
Köfnunarefnisáburður, sem hér er mest notaður.
Nitrathætta í vatnsbólum
erlendis, en ekki hérna
Albert hjargaði áhöfninni
í sömu grein í THE OBSERVER er vikið að
þeirri hættu er stöðuvötnum stafar af Nitrati.
Með auknum úrgangi frá stórborgum, sem inni-
heldur mikið af Nitrati, ásamt því að mikið af
köfnunarefnisáburði berst í vötnin, er hætta á
því að allur lífrænn gróður í vötnunum rotni.
Sem dæmi tekur prófessor Commoner vatnið
Erie í N-Ameríku sem er 9.930 ferkílómetrar að
stærð. Vatn þetta telur prófessorinn að standi á
barmi lífræðilegrar glötimar.