Alþýðublaðið - 31.10.1968, Page 7

31. október 1968 ALÞÝÐUBLAÐIÐ 7
Launajöfnuður - launajafnrétti
Hver er skoðun þín á launa-
kerfi?
Það er ekki óvenjulegt að
á málþingum stjórnmála
flokka séu bornar fram til-
lögur, sem ekki eru gerhugs
aðar, og stundum gerðar sam
þykktir sem ekkj eru sam-
kvæmar því, sem nefnt er
stefna flokksins. Við skulum
ekki hrökkva við 'þó að slíkt
hendi, því að öll erum við
mannanna börn mistæk í
hugsun og athöfnum. En við
skulum þá ekki heldur verða
uppnæm þó að rætt verði um
sumt af samþykktunum af
fullri einurð frá öðrum sjón
arhólj, en virðist hafa verið
horft frá þegar tillögur voru
samdar.
,,32. þing Alþýðuflokksins
telur að skapazt hafi of mikill
launam'smunur á kjörum op
inberra starfsmanna og telur
þingið nauðsynlegt, að kjör
lægstu launaflokka verði
bætt.“ Þessar línur krefjast
nánari athygli, þegar ' þær
hafa verjð birtar sem álykt
un flokksþings, og það hjá
flokki, sem skipar helming
ríkjsstjórnar.
Vjð skulum fyrst veita at-
hyglj niðurlagssetningunnii.
Vakna munu ótal spurning
ar, ef málið er krufið til
mergjar. Setningjn er í al
geru samræmi við samþykkt
ir opinberra starfsmanna,
rökstuðning þeirra fyrir kröf
um sínum, og almenna skoð
un í landinu.
„Kjör lægstu launaf!okka“
er nauðsyn að bæta. Venju
legra er að sjá orðalag eins
og ,,að hækka þurfi laun
láglaunafólks“, það er mejra
svífandi, eitthvað skyldara
orðfæri stjórnmálamanna. En
verður ekki merkingin hin
sama þegar öllu er á botninn
hvolft? Laun í lægstu launa
flokkum opinberra starfs,
manna, eru ákveðin með:
„hliðsjón af“:
1. Kjörum launþega, er
vinna við sambærileg störf
hjá öðrum en ríkinu.
2. Kröfum, sem gerðar eru
til menntunar ábyrgðar og
sérhæfni starfsmanna.
3. Afkomuhorfum þjóðar
búsins. Sbr., 20. gr. laga um
kjarasamninga opinberra
starfsmanna.“
Ætla verður .að samþykkt
sú, sem að ofan getur hafi
ekki verið gerð án vitundar
þeirra manna, sem á þinginu
sátu og þekktu eða vissu a.
m. k. um tilvist þessara laga.
Og nú ryðjast fram spurning
arnar. Hvers vegna var orða
laginu hagað svona úr því
átt var við alla lágt launaða
launþega? Eða vissu höfund
ar tillögunnar um að ekki
hafði verið höfð hliðsjón af
kjörum annarra láglauna-
manna, þegar laun voru á-
kveðjn ríkisstarfsmönnum
t. d.?
Eru laun verkamanna hjá
ríkinu ákveðin lægri en hlið-
stætt er hjá einkafyrirtækj-
um, ef svo er hvað veldur?
Vantaði kannske sannanir
fyrir því hvert kaup verka-
manna væri raunverulega?
Eru birtir kjarasamningar
kannske ekkj auðskildir eða
ekki í samræmi við raun-
veruleikann? Hvers vegna
var ekki reynt af flokksins
hálfu að hafa áhrif á launaá
kvörðun í lægstu launaflokk
unum? Er það kannske sekt
armeðvitund, sem er undir-
staða þessarar tillögu? En
hvað sem um það er, þá er
igott til þess að vita að nú er
vís stuðningur flokksjns við
kröfur „lægstu launaflokka“
um mannsæmandi lífskjör.
Eitt þýðingarmikið atriði
eh þó nokkuð óljóst ennþá.
Hvað eru þeir margir þessir
„lægstu launaflokkar11, sem
átt er vjð?
Hver eru mörkin milli lág
launa og hærri launa, koma
kannske meðallaun þar á
milli, og hver eru þau?
Náttúrlega eru alltaf ein-
hverjir í þjóðfélaginu með
lægstu launin, en það verður
nokkuð þokukennt, þegar
hvert þingið á fætur öðru
'nefnir láglaunastéttjr, lág-
launahópa, lækstu launaflokka
o. s. frv., án þess að segja
hvað er átt við? Vantar ekki
tölulegan grundvöll, s. s. áð
ur hefir verið að vikið í þátt
um þessum, þegar minnzt var
á undirbúning kjarasamn-
inga?
Eigum við kannske að
ganga út frá því að taxtar
jðnaðarmanna séu meðal-
laun? Vill einhver taka til
máls um þetta þýðingar-
mjkla atriði, sem er stórt
lýðskrumsmál stjórnmála-
manna, en jafnframt þýðing
armikið hagsmunamál laun-
þega og þjóðfélagslegt úr
lausnarefni.
í þetta sinn aðeins nokkur
orð um fyrri hluta tillögunn
ar: En lofað skal framhaldi,
ef líf og heilsa endist. Gerði
þingið sér grein fyrir hver
launamunurinn er samkvæmt
launastiga kjarasamninga
opinberra starfsmanna? — Ég
leyfi mér að hugsa út frá því
að átt sé vjð launamismun-
inn einan. —Er kannske átt
við þann launamun, sem nú
er t. d. milli verkamannsins
á ríkistaxta —5. launaflokk-
ur — og launum verkfræð-
inga og lækna samkv. þeirra
kjarasamningum við ríkjð?
Launamunur samkv. gild-
andi launastiga ríkisstarfs-
manna, er tæplega þrefald-
ur miðað við hámarkslaun í
4. og 28. launaflokki. Er það
þessj munur, sem samþykkt
in á við? Hver er þessi mun
ur hjá nágrannaþjoðum okk
ar?
í Noregi er hann liðlega 5
faldur, Svíþjóð og Fjnnlandi
um 8 faldur og í Danmörku
tæplega 4 faldur, sem stafar
af því, að byrjunarlaun eru
þar hærri en hjá hinum Norð
urlöndunum.
Er sú skoðun ríkjandi að
allir eigi að hafa sömu laun?
Okkur er sagt að frumkomm
unjsminn hafi boðað þann
jöfnuð.
En er það jöfnuður þegar
allt kemur til alls? Og ef
svo væri, er þá ekki dauða-
dæmt að hafa ákvæðisvinnu
kerfi?
Athugum þetta betur í
næsta þætti, en hugsið vand
lega þetta mál, sem er ekki
smá mál.
mæli og hvernig fullkomin
tækni iskilar æskilegum árangrii.
Hverfa verður frá staðbundn
um, sveiflukenndum fram-
kvæmdum, sem í skyndi kalla
á mikið vinnuafl og fjármagn í
stuttan tíma, en magnar hættu
á atvinnuleysi og veldur margs
konar óþarfa kostnaði og erfið
leikum.
í stað starfshátta einyrkjans,
sem i dag einkennir um of stjórn
allrar okkar byggingamála,
komi jafnar og istöðugar fram-
kvæmdir, samkvæmt fyrirfram-
gerðum áætlunum.
En algjör forsemda þess, að
hægt sé að hverfa frá bappa og
glappastefnu í byggingariðnaði,
tiryggj^. cðlitega framþróun
hans ásamt abvinnu bygginga
manna, er að skipulagi, lóðarút
hlutun og undirbúning bygginga
svæða á vegum sveitarfélaga og
opinberu fjármagni sé ákveðið
ibeitt að þessu markmiðum.
Ektoert er íslenzkum iðnaði
ihættulegra en vanmat á getu
hans og hæfni og þekkingu og
dugnaði íslenzkra iðnaðar- og
tæknimanna. ,
Eitt naprasta dæmið um slíkt
vanmat ráðamanna, er sá inn- ’
flutnihgur ei-lendra húsp og ljús
’ 'gagná', 'og • öfdýMú‘n' 'á ''cÝléhdum
sérfræðingum, sem hefuir við
gengizt hér hin síðari ár.
Því vanmati og þeirri öfug-
þróun, sem aí íeiðir, mótmæiir
þingið mjög eindregið.
Ályktun um fræðslumál.
3ja þing Sambands bygginga
manna samþykkir að fela fram
kvæmdastjórn sambandsins að
hefja á næsta ári útgáfu blaðs.
Efni blaðsins skal bæði vera
faglegs- og félagslegs eðlis, auk
þess sem það skal flytja frétt
ir og tilkynningar frá sambands
félögunum. Stefnt skal að því,
að blaðið komi út að minnsta
kosti tvisvar á næsta ári.
Þingið leggur áherzlu á það,
að á næsta starfstímabili verði
komið á erindrekstri á vegum
samitandsins til að auka sam-
starfið við félögin úti á lands
byggðinnj, með fundarhöldum
og námskeiöshaldi urn félágs-
mál og efni er varðar bygging
ariðnaðinn, —
ÁlyktUn uih jffnfræðslumál.
3ja þing Sambands býgginga
manria tel'ur', að ’ í rétta átt ’ hafi
hafi verið' stefnt með sétningu
hinna nýju iðnfræðslulaga. Lög
'íih acrú' 1 ýihkcfih' ýéfga'mikilrm
atriðum til bóta og skal gerð
ihér nokkur grein fyrir þeim:
Þingið lítur svo á, að rétt hafi
verið og eðlilegt að samræma
yfirstjóm iðnskólakerfisins á
eina hendi, þ.e. menntamála-
ráðuneytisins. Jnfnframt ber
að líta á það sem eðlilegt að
fela sérstökum aðila að hafa á
hendi umsjón með iðnfræðslu
toerfinu, þ.e. iðnfræðsluráði.
Alveg sérstaklega ber að fagna
því, að Iðnnemasamband íslands
er falið að tilnefna mann í iðn
fræðsluráð og telur þingið, að
með því eigi ráðiff auðveldara
með að fá upplýsingar og ann
að þess háttar af þeim vinnu
markaði, sem nemarnir eru á,
Þingið lítur á það, sem brýnt
hagsmunamál Iþjóðarinnar að
láta ekki dragast úr hömlu að
hrinda hinum ýmsu nýmælum
laganna í framkvæmd, því lög
eru lítils virði, séu þau ekki
framkværn'd. Auðsætt er, að
ekki: er við 'því búizt, að veru
legt gagn verði af lögum þess
um, nérna því aðeins að til
komi verulegúr lcraftur í býgg
ingaframkvæmdir , iðnskólanna:
Kngín von er til þess, að gagn j
verði af lagaákvæðum um vérk
' námsskóla; é'f slík stofnun' hef i
:' ViÝ1 éírfei* ytié'éfr faðá "fullkomnum
húsakosti og vönduðum tækja-
búnaði. Því ber að leggja mjög
þunga áherzlu á, að byggingum
stærstu sikólanna verði hraðað
sem mest. Ástæða er til aff
benda sérstaklega á, að for-
senda þess, að fullt gagn geti
verið af iðnskóluim, er sú, að
þeir séu í eðligum tengslum
við h:ð almenna skólakerfi í
landinu og námsefni þeirra og
annarra skóla samræmt, að svo
miklu leyti, s®m það er mögu
legt.
Jafnframt þessu verður að
tryggja það, .að hinn verklegi
ihluti námsins, verði sem lífræn
astur og í samræmi við kröfur
tímans. Þingið bendir á, að eft
irlit með iðnnámi er svo til ekk
ert og hefur komið í ljós á und
anfömum árum, að á því er
verulegur misbr.estur, að iðn
nemar njótj réttar síns.
í reglugerð um iðnfræffelu er
heimildarákvæði fyrir iðnfull-
trúa að láta fara fram ekyndi
próf á vinnustnð, hvenær sem
ier á námstímanum. Þingið legg-
ur á Iþað áherzlu, að þessu á-
kvæði verðiiitoreittlí auknum mæli
og með því kannað, hvort gild
andi reglum sé fylgt. Þingið
tíendlr ‘ á’^þa ÍeiðT’ að ifínfuílírú
ar feli prófnefndum að annast
þetta verkefni.
Þingjð telur það með öllu ó-
hæft, að þnnnig er búið að iðn
fulltrúum í launamá'lum, að
þeir geta etoki sinnt starfi sínu,
svo sem lög og reglur mæla
fyrjr um.
Það er skoðun þingsins, að
ekki verði undan því komizt
öllu lengur, að samtök sveina
og nema taki höndum saman um
að koma launamálum iðnnema
á fastan og eðlilcgan gmdvöll,
eftir að valið til að ákveða þeim
laun hefur verið tekið úr hönd
um iðnfræðsluráðs.
Þingið felur sambandsstjórn
að hefja nú þegar viðræður v:ð
stjórn Iðnnemasambandsins og
miðstjórn ASÍ um isamræmd
kjarasamningaákvæði fyrir iðn
nerna. Þingið telur eðlilegt, að
fyrr nefndir aðilar, ásamt sér
samböndum iðnsveina, skipi mcð
sér nefnd til að undirbúa samn
ingsgrundvötl, sem félögunum
yrði fenginm í hendur og lagð
ur verðj .til grundvallar í næstp
kjarasamhingum iðnsveinafélag
anna við meistara.
Þó er rétt að benda á þá
mjög alvarlegu staðreynd, að
Framlíald á 12. síðú.