Alþýðublaðið - 24.12.1968, Qupperneq 7

Alþýðublaðið - 24.12.1968, Qupperneq 7
24. desember 1968 ALÞÝÐUBLAÐIÐ 7 íeimfararnir myndi á tunglinu. að ræða. í véla- og geymslu- rúminu, sem er 7 metra hátt eru aflvélar geimfarsins og geymslur fyrir birgðir. Þar fyr- ir ofan er stjórnrúmið, rúm- lega 3 metra hátt og tæpir 4 metrar í þvermál þar sem það er breiðast. í þessum hluta geim farsins dveljast geimfararnir þrír alla ferðina, þar vinna þeir, sofa og matast. B.iörgunarútbún- aðurinn skagar eins og turn upp lir stjórnrúminu og hefur að- eins eitt hlutverkr, að flytja stjórnrúmið með geímförunum innanborðs burt frá öðrum hlut um eldfíaugarinnar, ef eitthvað óvænt skyldi koma fvrir við flug ■ tak eða snemma á ferðinni. FerðalagiS. Samkvæmt áætlun skyfdi ferð_ in hejfjast kl. 12.45 efiir. íslenzk- um tíma laUgardaginn 21. des- ember, Þá fara hreyflar fyrsta þrepsins í gang og það á að lyfta eldflauginni í 61 kílómetra hæð ,og koma því upp í um 9.600 km. hraða á klukkustund. Þettá allt gérist á 2 1/2 mínútu. Fyrsta þrepið losnar síðan frá eldfláuginni og feliur til' jarðar, en annað þrepið tokur við. Það kemur geimfarinu upp í 189 km. hæð og á 22 þúsund kílómetra hraða á 6 1/2 mínútu. Síðan losnar það líka frá, en þriðja þrepið tekur við að knýja geim- , farið. áfram. Það eykur hraða geimfarsins í 28 þúsund km. á klukkustund og kemur því á braut umhverfis jörðina. Þetta ■ f- ■ - þrep losnar ekkj frá strax, held i ur fylgir geimfarinu kringum t jörðina. Eftir tvær eða þrjár umferðir umhverfjs jörð verður aftur kveikt á aflvélum þriðja þrepsins og nú verður. það not- að til'þess að knýja geimfarið áleiðis til tunglsíns. Um leið eykst hraði geimfarsins upp í 40 þúsund kílómetra á klukku- stund. Síðan losnar það frá, en geimfarið sjálft heldur á- fram upp á eigin spýtur, eftir að það hefur náð réttri stefnu og réttum hraða. Á leið sinni um geiminn í átt til tunglsins, verður geimfarinu sífellt snúið með jöfnum hraða til þess að sól skíni ekki stöð- ugt á aðra hlið þess, en hin sé í varanlegum skugga. Slíkt mundi orsaka svo gífurlegan hitamismun á hliðum geimfars ins að hætta stafaði af, en með snúningnum skín sólin jafnt á allt yfirborð þess. Förin frá jörðinni til tunglsins tekur 66 klukkustundir. og á leiðinni hafa geimfararnir aðstöðu' til þess að rétta stefnu geimfarsins, ef þörf krefur. Geimfarið á nú að vera á braut. sem tryggir að það snúi aftur til jarðar, þótt stjórn- tæki þess bili. Aðdráttarafl tunglsins dregur það til sín og í hálfhring umhverfis tunglið, þá á aðdráttarafl jarðar að verða yfirsterkara og ná geimfarinu aftur áleiðis til jarðar. Þetta er talið mikilvæfgt atriði í sam- bandi við öryggi geimferðarinn- ar. Á leiðínni til tunglsins mun smám saman draga úr hraða geimfarsins og þegar það verður í um 48 þúsund kílómetra frá tunglinu verður hraðinn orðinn 3.360 kílómetra á klukkustund en þá fer aðdráttarafl tungls- ins að verka á geimfarið, svo að hraði þess eykst á ný. í 9 þús- und kílómetra fjarlægð frá tungl inu verður hraðinn orðinn um 9.100 kílómetrar á klukkustund, en með beitingu . stjórntækja munu geimfararnir minnka' hrað ann niður í 5.950 kílómetra, og á þeim hraða fer geimfarið á braut umhverfis tunglið í 196 Saturnus-eldflaugin,, sem flyfur geimfarið á loft, á skotstaðnum á Kennedyhöfða. kílómetra mestri fjarlægð frá því, en 112 kílómetra fjarlægð minnstri. Tvær fyrstu umferðirnar um- hverfis tunglið verða notaðar til að fara yfir állan útbúnað, en síðan verður stefnu geimfars ins toreytt, þannig að braufc þess verði -hringlaga, - en ekki sporöskjulöguð og fjarfægðin frá tungli um 112 kílómetrar. Hver hrjiigur umhverfis tunglið verð- ur farinn á 2 klukkstundum og er ráðgert að fara 10 hringi. Geimförunum er ætlað að gera margháttaðar athuganir á yfir- borði tunglsins, mynda það bak og fyrir, og er sérstaklega haft í huga val á væntanlegum lend- ingarstað í síðari geimferð. Eftir að hringsóla umhverfis tunglið i 20 klukkustundir verð- ur stefnu geimfarsins aftur breytt og því haldið áleiðis til jarðar. Hraðínn þegar lagt verð ur af stað frá tungliriu verður um 8.800 kíiómetra á klukku- stund, en eftir því sem geim- farið .nálgasfc jörðina aftur, eykst hráði þess-vegna aðdrátt- arafls jarðar og verður orðinn um 40 þúsund kílómetrar er geimfarið nálgast gufuhjúpinn á ný; Geimförín á að taka 57 klukkustundir. Rétt áður en geimfarið fer inn í gufuhvolfið verðjir véla- og geymslurýmið losað frá, þann ig að þá verður ekkert eftir af hinni 110- metra háu eldflaug sem lagðj af stað, nema 3,3 metra hátt hýiki, sem geimfar- arnir þrír verða í. í 7.200 metra hæð yfir jörðu opnast fyrstu fallhlífarnar til að draga úr hraðanum, og í 3 þúsund metra hæð opnast fleiri fallhlífar til viðbótar. Þetta- minnkar hraðann úr um 280 kílómetra hraða niður í 35 kílómetra hraða á klukku. stund. Síðan Iendir geimfarið í Kyrrahafi, en þar verða þyrlur tilbúnar til að taka hylkið upp úr sjónum og flytja það um borð í skip, sem verður á' næstu grösum. ' Lengsta ferðalagj ver aldarsögunnar verður' þar með lokið. Myndin sýnir ráðgerða leið geimfarsins umhverfis jorð og turtgl.

x

Alþýðublaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.