Dagur - 12.03.1921, Síða 3

11. tbl.
DAGUR
43
arlaust 50 — 60 þús. kr., sem
eru eftirstöðvar af gjaldi fyrir
aukaseðla, samkv. reiknings-
skekkju, sem Jón Dúason fann
í fyrra. — Bandalag kvenna hef-
ir haldið tvær skemtanir vegna
Berklaveikrahælis Norðurlands.
— Nýkeyptu togarnir margir
mjög tæpt staddir efnalega;
liggja aðgerðalausir. Útgerðar-
menn heimta innflutningshöft
afnumin, veltufé frá bönkunum
og helzt ríkisábyrgð á erlendu
láni. Þingið hefir engu svarað
enn.—Fjárhagsnefnd neðri deild-
ar flylur frumvarp Bjarkans um
fasteignabanka.
11. marz.
Korneinkasalan afgreidd til
sýslunefnda í dag með rökstuddri
dagskrá.
‘Bjarní Jónsson Jlytur
í neðri deild vantrausfs-
yjirlýsingu til stjórnarinnar.
Fréttaritari Dags.
Sterling kom í gærkveldi. Með
skipinu voru allmlirgir farþegar, þar
á meðal Jón Sveinsson, bæjarstjóri
með frú, frú Unnur Bjarklind frá Húsa-
vtk o. fl. Skipið fer aftur ( dag.
Opið bréf
til hr. Björns Líndal, lögmanns.
Herra lögmaður.
Út af opnu bréfi yðar til m(n í 13.
tölublaði ísl. vil eg leyía mér að taka
þetta fram. Yður hefir auðsæilega svið-
ið greypilega undan högginu a( yðar
eigin svipu, þegar henni var stefnt á
yður sjálfan. Eg var neyddur til að
beita þessu ómannúðlega vopni gegn
yður, til þess að koma yður ( skilning
um, hvað þér eruð sjálfir að gera,
þegar þér að órannsökuðu og ( órök-
studdu máli berið Hallgr. Kristinssyni
og öðrum foringjum samvinnumanna
á brýn, að stefna þeirra ( þjóðmálum
sé komin fram móti betri vitund og i
eigin hagsmunaskyni. Þessi grimmilegi
árekstur okkar gæti, ef rétt er á haldið,
orðið til þess að gera ýmsum ljósara
en áður, að byggilegt muni vera, að
fara gætilegar, en þér fóruð ( fyrir-
lestri yðar. Smátt og smátt ættu þá
umræðurnar að geta snúist að þeim
miklu málum, sem hér eru ( baksýn,
þar sem okkur ber á ýmsum stöðum
mjög á milli.
Eg vil enníremur taka það fram,
að eg er ekki undir neinu húsbönda
valdi sem ritstjóri Dsgs. Eg hefi al-
gerlega frjálsar hendur, meðan stefna
mín brýtur ekki bág við samvinnu-
stefnuna. Eg er frjáls, vegna þess að
md/efnið er mitt um leið og það er mál-
efni þúsunda manna um alt land. Pess
vegna þarf þv( ekki að sýna mér hiíf-
semi. Mig er að sækja til sektar og
ábirgðar, þar sem þess þykir við þurfa.
Boði yðar um að þér skuluð fara í
mál við mig ef eg vilji, vil eg hafna.
Vegna þess íyrst, að mig langar ekki
eins mikið, til þess að standa í ill-
deilum við yður eins þér virðist halda,
eftir þessu boði að dæma. í öðru lagi
vegna þess, að það mundi ekki leiða
til neinnar niðurstöðu 1 málum þeim,
sem hér eru til umræðu. En sýnist
yður að fara þá leið, mun eg taka því
með jafnaðargeði, eins og eg tek
persónlegum aðköstum yðar í áður
nefndu opnu bréfi.
Yðar einlægur
Jónas Porbergsson.
Um kjötverkun
og kjötvöndun
eftir
J. J. Gauta.
m.
Enginn mun neita því, að slátur-
húsa hrefingin, sé þýðiugarmesta og
stærsta breytingin er sne.rtir okkar
búnaðarhætti síðan um aldamót. —En
það hygg eg, að mörgum, sem ættu
að bera skyn á þá hluti, finnist fremur
fátt um þá framför, sem með þeim
hefur enn unnist, á verkun og útflutn-
ingi saltkjöts, — álíti að hún sé eigi
svo gagngerð sem skyldi, og standi
því enn til bóta. — Aðalmunurinn sé
fólginn ( ytra frágangi, meira hreinlæti,
flokkun kjötsins etc — Með söltun
kjötsins áður var eigi fylgt föstum
reglum, sennil. hefur hún verið nokkru
meiri en nú, en pæklunin er sú sama
og var bæði að styrk'.eika og máli,—
kjötmagnið í hverri tunnu hið sama
og áður.—Ennfremur er eins og áður
var skift um þennan sterka pækil
seinni part vetrar ef 'íjötið á að
geymast til sumars. — Má þá eigi
búast við, að minnsta kosti það rýra
af kjötinu, muni lfkjast töluvert þv(
sem var í gamla daga, þegar geymslan
er orðin eins löng og þá var tíðastf —
Til þess, að hægt væri að segja,
að breytingin væri gagnger, þurfti að
fara saman, til muna breyttari aðferðirí
minni söltun og greiðari sala —
Það sem gjörir verul. breytingu frá
hinni gömlu aðferð enn nauðsynlegri
er það, að útfluningskjötið hefur breyat
á mjög stuttum tíma.—Áður, og fram
yfir aldamót síðustu, var það að mestu
kjöt af eldra fé og veturg. sem út
var flutt, töiuvert af því fremur feitt,
og af algeldu fé. — Þar átti þessi
sterka pækilsöltun við, ef hún á það
nokkurstaðar. — Nú er eins og áður
sagt aðallega flutt út lambakjöt, —
mikill hluti þess er af lömbum, með
S —14 kílo skrokkþyngd. — Að þetta
lambakjöt sé ekki’ vel hæfilegt til
missiris geymslu eða meira, í sterkum
saltpækli, þarf ekki að segja þeim,
sem um lengri tíma hafa saltað kjöt
til heimanotkunar. — Sama má segja
um mylkærkjötið, sem út er flutt.—
Eins og kunnugt er, vaknaði hér í
Þingeyjarsýslu, og sennil. vfðar á land-
inu, — veruleg umbótaviðleitni, til að
breyta algjörlega saltkjötsverkuninni
og útflutningnum, — nokkru áður en
Sláturhúsin risu upp.—Rétt eftir 1890
sendi Kaupfél. Þingeyjinga fyrst út
saltkjöt frá Svalbarðseyri, og árin
næstu þar á eftir frá Húsavik.— K-.tta
var aðeins tilraun og í smáum stíl,
því kaupfélagið sendi þá út flest fé
sitt lifandi, og mörg ár þar á eftir. —
En þess minnist eg vel — af þvf eg
hafði töluverð afskifti af þessum mál-
um —að það sem fyrir mönnum vakti,
var gagngjörð breyting á hinni gömlu
aðferð: —
i) að senda út aðeins jafnt og gott
ket, af algeldu fé. 2) að salta kjötið
allmikið minna, og yfirgefa að mestu
eða öllu pækilsöltunina, þetta er að
byggja sem mest á okkar heimasölt-
unar-aðferð, eins og hún var bezt
framkvæmd. — Aðeins höggið á ket-
inu nokkuð stærra, en þá var títt á
heimaketi.—í hverja tunnu var pressað
svo mikið niður sem komst, og lítill
sem enginn pækdl, sem þurfti að bæta
á kjötið. — Þessar tilraunir vöktu að
v(su ekki mikla athygli. Var það hvort-
tveggja, að það vantaði hús og önnur
tæki til að framkvæma þetta, og þá
þekkingu og verklægni, sem mtð slátur-
húsunum hefur unnist á þessu sviði. —
Ennfremur voru engir fil að útbreiða
þetta kjöt á erlendum markaði.—Hin-
um gömlu kjötkaupmönnum fanst
fátt um þessa nýbreytni. — Það voru
því eigi kaupsýslumenn, er tóku þetta
að sér—Enda vantaði nú sláturhúsin,
til að koma henni á framfæri, á mark-
aðinum. — En engu að síður líkaði
kjötið vel, og seldist eitthvað hærra
en aímennt útfl. kjöt. — Man eg ekki
til að á þessum útflutningi reyndist
nein þau vandkvæði, sem málið hefði
þurft að stranda á. —
Þingfréttir.
Vantraustsyfirlýsing sögð á næstu
grösum. Þriggja daga rimma hefir
staðið í þinginu út af .fyrirspurn um
landhelgisgæzluna.Leiddi ekki til neinn-
ar niðurstöðu. — Nefndin ( Efrideild,
sem (jallar um kornvöru einkasölu
frumvarp’ð leggur til að málinu sé
vísað til sýslunefnda. — Gert ráð fyrir
að álit milliþinganefndarinnar í berkla-
veikismálinu verði afgreitt með rök-
studdri dagskrá. — Frumvarp til laga
um samvinnufélög lagt fyrir Efrideild.
Fiutningsmenn Sigurjón, Eínar Árna-
son og Hjörtur Snorrason. — Frum-
varp til laga um fasteignabanka iagt
fyrir Neðrideild. Fjárveiting til Akur-
eyrar spftalans á erfitt uppdráttar.
Gert ráð fyrir 20 þús. á fjáraukalögum.
Molar.
Ný sfjarna er runnin upp á vonleys-
ishimininn yfir herbúðum andstæðing-
anna og lætur Ijós sitt skína á blað-
síður íslendings. Stjarna þessi, sem
merkir sig B K , virðist hafa fullmikið
álit á birtu sinni, og Htil von um, að
vistin þar breyti því áliti, því að jafn-
vel auðvirðilegt mýrarljÓ3 getur fengið
um sig háa hugmynd ( þv( kolsvarta
hugsanamyrkri.
Þegar um hægist, verður B. K dreg-
inn fyrir dómstól heilbrigðrar skynsemi.
Ritstjóri; JÓNAS ÞORBERGSSON~S
K Prentari: OPDUR BjÖRNSSON ^
Aðalfund
heldur
Heimilisiðnaðarfélag
Norðurlands
þriðjudaginn 22. marz, kl. 8 síðdegis,
í Samkomuhúsi Akureyrarkaupstaöar.
Dagskrá samkvæmt félagslögunum.
Stjórnin.
Dagur vill, lesendanna vegna, hlíf-
ast við að fylla blaðið af deilugreinum.
Hann mun þvf meðan á viðureigninni
við hr. B. L. stendur, svara litlu eða
engu aðköstum úr öðrum áttum.
Enda óþarft að svara mestu af því,
vegna þess, að nafnlausu höfundarnir
eru nú svo »imponeraðir« af hr. B. L.,
að þeir geta ekki annað en staglast á
því sama og hann. Þessi draugadans
nafnlausra skúmaskotsmanna verkar
ekki hið minsta á skapsmuni blaðsins.
Tekjur Og gjöld rfkssjóð árið 1920
var hvort um sig áætlað um 5 milljónir
kr. en fór hvorutveggja langt fram úr
áætlun, eða varð um 15—16 millj.
hvort um sig. Reikningum ríkissjóð
var ekki lokað þegar fjármálaráðherr-
ann gaf skýrslu s(na. Öll kurl ekki
komin til grafar. Búist við V2 mill-
jónar kr. tapi á árinu.
Tíðarfari hefir nú brugðið til hins
lakara. Nokkurt snjóföl komið en væg
frost. Enn þá nægar sauðjarðir.
Bréfkafli
úr Fljótsdal.
24. jan. 1921.
— — — Hvað tíðarfarið snertir á
sfðast liðnu ári, getum við Fljótsdæiir
tæplega kvartað til muna. Vor batinn
kom að v(su seint en þó komust lang-
flestir af með hey; mjög fáir gáfu
skepnum sínum mat. Nokkrir Jökul-
dælir ráku hingað ( dalirni full 600
fjár á Þorra sem komið var hér
fram. Þar féll miklu ver. Eins var hér
á Út Héraði, þó held eg, að mjög fáir
hafi orðið fyrir tjóni á skepnum sínum
svo verulegu næmi. En margir gáfu
þar mat og hafa því orðið fyrir kostn-
aði af þeim sökum, sem er alt af
tilfinnanlegur og ekki sízt nú.
Sumarið var heldur gott. Kuldakast
kom þó seinni hluta júní, sem kipti
til muna úr grasvexti. Töðufengur var
þó v(st víðast í meðallagi hér ( daln-
um. Enn engjar voru með lélegra móti,
svo að yfirleitt varð heyfengur hér með
minsta móti. Nýung sæmileg; þó ekki
sem bezt.
Annarsstaðar en hér f Fljótsdal varð
heyskapur fremur góður hér á Fljóts-
dalshéraði.
Haustið var einmunagott; veturinn
góður, það sem af er, Kartöfluuppskera
góð. Rófnaspretta í betra lagi, þar
sem þær voru ræktaðar, en það er
fremur óvíða.
Með fádæmum má telja það, að
kartöflur voru að spretta fram á jóla-
föstu. Krakkar á Valþjófsstað settu
niður nokkrar kartöflur ( gamlar bæjar-
rústir. í haust, þegar tekið var upp