Dagur - 09.03.1922, Blaðsíða 1

DAGUR
keraur út á hverjura fimtudejíi.
Kostar kr. 6.00 árg. Gjalddagi
fyrir 1. júlí. Innheimtuna annast
ritstjóri blaðsins.
AFOREIÐSLAN
er hjá Jóni Þ. -Þór,
Norðurgðtu 3. Talsíml 112/
Uppsðgn, bundin við áramdt,
sé komin til afgreiðslumanns
fyrir 1. des.
Akureyri, 9. marz 1922.
10. blað.
H
jartans þakkir fyrir auðsýnda samúö og vinar-
þel við fráfall og útför föður okkar og bróö-
ur, Péfurs Jónssonar frá Qautlöndum.
Systkini, börn og fengdabörn.
Bannlögin.
V. ár.
M-Ó-O-F-N-Á
mjðg góða, hentuga í baðstofur og sveita-
heimili, útvega ^eg. Peir, sem hafa reynt
ofnana, Ijúkaj lofsoröi á þá. Byrgðir fyrir-
liggjandi.
Jón Stefánsson.
Talsfmi 94. 2^ Akureyri.
Kosningasókn
Björns Líndal.
Mislagðar hendur.
Viö nýafstaðnar kosningar í Þing-
eyjarsýslu þótti Degi rétt, að fara
sínu tnáli hóflega fram. Hann jiekti
skaplyndi þingeyskra kjósenda og
vissi aö hóflegar rökræður mundi
vera pað eina, sem þeir tækju til
greina á þann hátt, sem ætlast væri
til og hann vildi ekki misbjóða
þeim með neinu yfirborðs-æsinga-
fleipri.
Bjðrn Lfndal lögmaður á Sval-
barði ókyrðist heldur en ekki, þegar
dró að þessum kosningum. Kom
það á daginn, nú sem fyr, að hann
á jafnan heldur bágt með sig, þegar
um eitthvað stórt í pólitíkinni er að
ræða. Hann skrifaði 18 dálka æsinga-
grein í íslending, — meðmæli með
Steingrími bæjarfógeta og var miklu
flóði af þeim ósköpum steypt yfir
Pingeyjarsýslu eða um. 300 auka
eintðkum að sögn. Má af þvf ráða
hversu Isl. er útbreiddur í Þingeyjar-
sýslu meðal fastra kaupenda.
í upphafi greinar sinnar, hefir
B. L. fariö mjög lofsamlegum orð
um um hinn failna foringja þing-
eyinga og það að verðugu. Hann
hefir sömuleiðis farið Iofsamlegum
oröum um þingeyska kjósendur
fyrir það, að bera gæfu til að senda
þann og aðra ágætismenn til þings.
Telur það vott þess, að Þingeyingar
séu hygnir menn og meníaðir.
Við þessa ályktun lögmannsins er
ekkert að athuga. Það er heldur
ekkert furðulegt, þó svo framgjarn
maður þættist þurfa að leggja orð
til þessara kosninga, ekki sízt þar
sem framhleypnin er honum ásköpuð
til viöbótar. En af því, sem að fram-
an er sagt, hefði mátt ætla, að hann
gerði sér Ijóst, við hverskonar menn
hann væri að tala. En af grein hans
verður ekki ráðiö, að hann hafi gert
það. Hún er ekki boðleg þingeyskum
kjósendum eða neinum kjósendum.
Það er mjög vafasamt, að til séu hér
á landi, svo óþroskaðar mannverur,
að slfk grein hafi á þær tilætluð á-
hrif. Ef leita ætti eftir hæfum hljóm-
grunni fyrir slikt mjóahljóð vitsmun-
anna, væri hann hekt að finna hjá
uppeldissonum og aðstoðarlýð kaup-
manna I bæjum landsins, sem er
notaður, til þess að stappa á sam-
komum og gera önnur pólitísk hrak-
verk. En af þesskonar lýð er ekki
margt í Þingeyjarsýslu — því betur.
Birni Líndal hafa áður mislagst
hendur í pólitík en líklega aldrei
jafnóskaplega eöa með þvílíkum
afleiðingum.. Hann byrjar á því að
skjalla Þingeyinga fyrir mentun
þeirra og hyggindi, en ber síðan á
borð fyrir þá æsingagrein af lakasta
tægi, andlegt óæti, ósamboðið hyggn-
um og mentuðum kjósendum. Hann
viðurkennir í orði, það sem hann
afneitar f verki og hann misbýður
Þingeyingum með því að skipa þeim
á bekk með minst þroskuðu kjós-
endum þessa lands eða jafnvel þar
fyrir neðan.
Hræðurnar.
Eins og áður er sagt hefir B. L,
ekki reynt að vinna þingeyska kjós-
endur á sitt mál með hóflegum rðk-
ræðum, heldur hefir hann meö
ærslum og æsingaglamri reynt að
ginna þá til fylgis við skjólstæðing
sinn, Steingr. bæjarfógeta, en til
mótstöðu gegn Ingólfi Bjarnarsyni.
Þetta hefir hann leitast við að gera
á þann hátt, að búa til ægilegar
hrœður úr Ingólfi Bjarnarsyni og
öllum þeim öflum, sem stutt hafa
að kosningu hans. Ægilegasta hræð-
an er auðvitað Jónas frá Hriflu, sem
hann kallar skaðlegan mann, Lenin
íslands og þar fram eftir götunum.
Samvinnublöðin eru önnur hræðan
og hin politíska samvinnusiefna sú
þriðja. En hræöilegast er þó það,
samkv. skýringum hans, að Ingólfur
Bjarnarson og allir fylgismenn hans
eru grímuklæddir rússneskir bolsé-
vikar og hin politíska samvinnu-
stefna grímuklæddur rússneskur bolsé•
vismi. Eins og síðar mun sýnt, hefir
B. L. ekki reynt að finna þessum
fullyrðingum stað. Hann hefir ekki
tekið þessar hræður til neinnar rann-
sóknar eða Ieitast við að sýna kjós-
endum hina bolsévisku innviði þeirra.
Enda er það ekki venja að gera
þeim, sem hræða á, Ijóst, með hverj-
um hætti hræöurnar eru gerðar.
Yfirborðið átti að nægja, til þess að
hafa ákjósanlegar verkanir á liygna
og mentaða kjósendur. Það verður
að telja ekki eingöngu móðgun við
þingeyska kjósendur heldur illa farið
vegna Steingr. bæjarfógeta, að reynt
hefir verið að afla honum fylgis meö
svo auvirðilegum hætti.
Frarah.
En gagnvart tali um brot á bann-
lögunura er vel vert að geta þess, að
um hreint bannlagabrot þarf ekki að
vera að ræða alstaðar, þar sem roenn
sjást undir áhrifum vfns. Það er brot
á móti þeim anda, sem lá til grund-
vallar fyrir þvf, að bannlögin komu
fram. En á móti þvf er ekki hægt að
mæla með rökum, að megnið af því
áfengi, sem drukkið er, getur verið
löglega fengið, eftir bókstaf Iaganna.
Og við verðum að sætta okkur við
það, að lifa hér f heimi, þar sem
andinn á erfitt uppdráttar gegn bók-
stafnum. Mikið af vfninu kemur gegn-
um læknana, — meðal annars dýra-
læknana og spurning um, hve margir
gætu heitið því nafni í þessu tiliiti,
Læknirinn gefur lyfseðil upp á áfengi.
Ekki er það lagabrot, því að þetta
er lyf handa sjúklingi. Og eftir þvf
sem eg hefi heyrt, stendur á flöskunni,
sem úr lyfjabúðinni kemur, hve oft
eigi að taka lyflð inn á dag og hve
mikið f senn. Ekkert af þessu er brot
á móti bókataf laganna. Og ekki hefir
það verið talið lagabrot, þótt sjúkl-
ingur noti ekki meðalið eins og læknir
fyrirskipar. Og fyrst dýralæknnrnir eru
svona örlátir við beljurnar, eins og
íslendingur lætur af, þá lítur það svo
út, að þeir álfti beljunum þess fulla
þörf og verður að öllura iíkindum ekki
á því haft. Og ekki get eg skilið, að
það heyri undir Iög, þótt kýreigendur
sumir séu svo lftilþægir að ieggjast
niður við kýrdallana og sötra úr þeim
sopann, sem kúnum er ætlaður.
Ennfremur má talca það tii greina,
að iðnaðarmönnum sumum virðist óþarf-
lega mikið ætlað af þessari vöru til
iðnar sinnar, eða þeir reka ekki iðn
sfna f svo stórum stfl og til er ætlast
Það er lýðum Ijóst, að iðnaðarmenn
nota allmikið til drykkjar af spiritus
þeim, sem þeim er ætlaður til iðnaðar.
Og sumir ef til vill eingöngu, þvf að
sveinsbréf muo látið nægja, til þess
að afhent sé áfengisbók. Og öllu þéssu
mun erfitt að hafa nokkuð á, út trá
bókstaf laganna séð. Ótalmargt fieira
mætti sjálfsagt telja af því tagi, sem
sýnir, að mikið af því áfengi, sem
notað er til drykkjar, er löglega inn-
flutt og komið til ncytenda á löglegan
hátt, eða á þann hátt, að erfitt er á
að hafa.
En hitt er ánnað mál, að anda
þeim, sem hratt lögunum af stað, er
herfilega misboðið með öllu þessu. Eg
vil ekki segja eins ákveðið, að anda
sjálfra bannlaganna sé með þessu mis-
boðið. Því að ýmsir þeir, sem áhrif
hafa haft á það, hvernig þau lög lfta
út, munu hafa til þess ætlast, að þessi
yrði ávöxturinn. Víð verðum að gæta
þess, að aðflutningsbannið sem 60%
greiddra atkvæða kjósenda landsins
báðu um 1908, eigum við ekki núna.
Við áttum þau aðeins öriítinn tíma.
Konsula- og Iæknavínið hefir hvort-
tveggja komið f bága við það. Fyrir
undanþáguna til konsúlanna hefir raunar
ekki mikið vfn flutst inn f landið. Það
var undirlægjuhátturinn og brot á
»principi« laganna, sem sveið bann-
mönnum og öðrum sómakærum íslend-
ingum sárast. Og sporið virðist ekki
stærra né hættulégra en svo, að það
þorðu að stfga þeir þingmenn, sem
voru f rauninni banninu andvfgir, þótt
ekki þyrðu þeir annað en að greiða
bannlögunum atkvæði sitt vegna kjós-
enda sinna. Þvf að hafi einstakir þing-
menn verið neyddir til að lúta þjóðar-
viljanum í nokkru máli, þá er það í
þessu. Eg get vel sagt ritstjóra ís-
lendings það f fréttaskyni í þessu
sambandi, að 1 Reykjavík hefir ekki
nokkur andbanningur boðið sig fram
til þings síðan ipn, þegar tveir
mætir menn buðu sig fram sem and-
banningar og fengu aðeins sárfá at-
kvæði. Sfðan hafa andbanningar ekki
boðið sig þar fram til þings, — þ. e.
a. s. engir hafa þótst vera andbann-
ingar meðan á kosningabaráttu stendur.
Jón Magnússon forsætisráðherra hefir
altaf verið bannmaður meðan kosninga-
barátta hefir staðið yfir f Reykjavfk,
þegar hann hefir verið þar f kjöri,
þótt hann nú hafi neitað að leggja
erindreka Stórstúkunnar Einari Kvaran
nokkurt liðsinni f utanferðum hans,
en sendi einn af ákveðnustu andbanu-
ingum landsins, til að semja við Spán-
verja. Af þessu má dálítið markt,
hvernig andinn muni vera f Reykvfk-
ingum gagnvárt bannlögunura.