Dagur - 23.10.1924, Blaðsíða 2

Ig4
DAOUR
43. tbl.

Fiskimjöl
*
*p
á\
Bezta kraft og afurðafóður sem hægt
er að fá.
Bændur birgið ykkur meðan birgð-
irnar endast.
Kaupfélag Eyfirðinga
hefir útsölu á mjölinu.
Bræðurnir Espholin.
4>

Morgunn, (yrrft hefti yflrstand-
andi árs. Skýrslur um tilraunir þær,
sem gerflar voru með miðilinn Einer
Nielsen f Rvfk á sfðastliðnuœ vetri,
fylla helming beftisins eða 56 bls.
Er það mjög ftarleg og nákvæm skýrsla,
að þvf er virðist, vafalaust kærkomin
mörgum þeim, sem eru þesai m&l
hugleikin og þörf, vegna þess að hún
gefur betra ag samfeldara yfirlit yfir
þessa rannsóknasögu, heidur en frássgn-
ir þær og deilur, aem orðið bafa f
blöðuaum, og mörgum hafa verið ó-
geðfeldar. Er öllum þeim, sem vilja
fá rétta hugmynd um þá atburði,
nauðsýnlegt að lesa þessa öfgalausu
og nákvæmu skýrslu Kvarans. Auk
þessa eru f leftinu: Ágrip af sögu
sálrænna rannsókna eftir Sm&ra,
Annað alþjóðaþing sálarrannsókna-
manna, eítir Har. Nfelsson, Dulrænar
smásögnr, Dísamleg miðílsgáfa, eftir
ritstjórann og bókin um Einer N eheD,
sömuleiðis eftir ritstjórann. Ritið er,
eins og vesjs er til, vaudað að öllum
frágangi.
Lfkams og heilsufræði, eftír
Ásgeir Blöndal iækni. Það er talin
meiri vandi að semja ágrip heldnr en
heiisteypta bók. Það er lika mjög
skiijanlegt. Það þarf aiveg sérstaklega
hæfiieiks, til þess að láta fromdrætti
f mynd fá svip fullgerðs iistaverks.
Nokkuð svipað er háttað með bækur.
Það er vandi að ganga svo frá megin-
dráttum einhvers fræðikeifis, að það
verði heilsteýpt og Ijós mynd af öllu
kerfinu. Ásgeir Btöndal hefir ráðist f
að semja mjög stutta kenslubók f
likams- og heiisufræðum, fyrir barna
og unglingaskóla og tekist, að dómi
fróðs manns, Steingrfms Matthíassonar,
mjög vel. Nægir að vfsa til umsagna
hans um bókina í 32. tbl. Dsgs. Ás-
geir iæknir var um langt skeið læknir
Þingeyinga og var frábærlega ástsæll
læknir vegna skyldurækni sinnar og
Ijúfmensku.
Hlifl 1924 Ritstj. Halldóra Bjarna-
dóttir. Þetta er VIII, árgangur ritsins.
Eins og jafnan er efnið fjölbreytt og
valið. Ritstjórinn, Halldóra Bjarnadóttir,
er bæði gáfuð og smekkvfs. Hón
starfar og f þágu ákveðinnar hugsjón-
ar: Efling heimilisiðnaðar og þjóðlegra
starfshátta ísiendinga. Ritið hefir alt
af verið mótað af þessu. Að þessu
sinni er efnisyfirlit ritsins sem hér
seglr:
Jakobfna Johnson: Móðurljóð, Fund-
argerð Samb. norðl. kvenna, Ávarpið
tii iæknafundarins (viðkomsndi Hsilsu-
hæli Norðurlandr>), Skýrala um starf-
semi S N K. 1923, Kvennabandið f
Veslur Húnavatnssýslu, Hjúkrunarfélag
Grýtcbskkahrepps, Cristophine Bjarn-
héðinsson: Hjálparstöðvar, Gnnnlaugur
Ciaessen: Hveitiát íslendinga, Hail-
dóra Bjarnadóttir: Markaðsþörf —
Markaðsieit, Jón G Sigurðsson: Skýrsla
um kecslu f hraðskyttuvefnaði o. fl,
Haraidnr Björnsson: L’stigarðnrinn á
Akureyri, Halldóra B jarnadóttir: Fræðsla
f heimilisstörfum, Björk: Ljósið, K. P :
Konurnar og fjárhagsörðugleikarnir,
Stgr. Matthfasson: Frá heimilisháttum
Vestur íslendlnga, Bjarni Ásgeirsson:
Vöxtur bæjanna, Ingibjörg Jónsdóttir:
Systurnar þrjár, og Sitt af hverju, en þar
eru biéí til ritstjóians og helztu fram-
faranýungar vtðsvegar að af landinu.
Ritið er vandað, að frágangi. meira
og minna vel skrifað, fjallar um þjóð-
nýt mál og er auk þess ódýrast ailra
rita.
Ársrlt Hins fsienzka garðyrkju-
félags, 1924 Einar Helgason er mest-
ur áhugamaður og fremstur um at-
hafnir f öliu, er iýtur að garðrækt f
landinu. í þeasu árstiti Garðyrkjufé-
lsgs íslands er fyrst Smábrot úr sögu
kartöfiunnar eftir Hannes Thorsteins-
son. Þá er ritgerð, er nefnist Félags-
garðar, eftir Einar Helgason. Er þar
greint frá þeirri tiihögun f garðrækt
er fleiri mönnum eru úthlutaðir reitir
til ræktunar f sameigintegri spildu, gegn
árlegri leigu. Þetta hefir verið reynt
bér f svonefndum Aldaœótagarði f
Reyjavfk og hófust þær tilraunir árið
1909 Gefast þær dálftið misjafn-
lega, en þó svo vel, að ástæða er til
að vona áframhaids. Veikamannafélagið
Dagsbrún kom sér og upp félags-
garði árið 1913 Aðalkostir þessa
fyrirkomuiags koma f ljós, þar sem
eru mikii landþrengsli. Þar verður
hægast, að fá sér land f félagi, girða
það f féiagi og skifta því f smáreiti,
sem leigjandutnir hirða um f fríatund"
um afnum. Þá er f ritinu ímislegt er
snertir fræ, eftir Hannes Thorsteins-
son. Er það einkar fróðleg grein um
val fræs til útsæðis, studd af sögu-
legum fróðleik og innleadri og er-
lendri reynslu. Þá er ritgerð um Ræktun
gulrófnafræs, eftir ritstjórann og loks
ýmislegt smávegts. Rítið er mjög
þarft og fróðlegt.
Tímarit islenzkra sam-
vinnufélaga, 1* árg., 1. hefti.
Fyrst ( þessu heiti er venjuleg yfir-
litsgrein ritstjórans Heima og erlendis.
Er þar vfða gripið niðrf skarplega og
viturlega. Þi er grein eftir Halldór
Stefánsson aiþm.: Atvinnulffshorfur,
mjög fróðleg grein og vel frá gengin.
Þá er ræða J. J. alþm, við umræðu
um tiilögu til þingsályktunar um tak-
mörkun á tölu nemenda f iærdóms-
deild hins almenna raentaskóla. Hefir
aiþingismaðurinn gert þar grein fyrir
skoðunum sfnnm ura hvernig akadem-
iskri mentun þjóðarinnar skuli f heiztu
dráttum hagað framvegis Þá er áfram-
hald af útdrætti úr bókinni »Kanp-
félögin* eftir ritstjórann. Upphaf þessa
útdráttar birtist f sfðasta hefti, en
bókin er eftir einn merkasta og elzta
samvinnufræðara, franskan mann, profes-
sor Ciarles Gide. Þá er grein, sem
nefnist Búauðgiskenningin eftir Frið-
geir Björnsson. Er það áframhald af
fróðieiksgreinum nm helxtu hagfræðis-
legar kenníngar, sem cppi hafa verið
í heiminum. Loks koma 4 greinar
eftir ritstjórann. Er þar fyrst, Um
raunspeki Aug. Comtes, framhald.
Trúnaðarmenn Simbandsina, með mynd,
Samvinnumötuneytið og Samvinnuskól-
inn 1923—1924 Rtið er prýðilega
skrifað eins og jafnan og stórtróðlegt.
Símskeyti.
Rvik 17. Okt.
Zeppelinsloftfarið stóra kom til
Bostan á Miðvikudaginn, eftir 75*h
stunda flug. Vegalengd fiugsins
8600 kHómetrar. Skipið flutti 31
farþega. Þykir það mesta furðuverk
par vestra og vekur feikna athygli.
Frakkar viija að Þjóðverjar leggi
niður Zeppelinssmíðastððina i
Fredrrchshafen samkvæmt ákvæðum
friðarsamninganna, og hætti að
smíða stór loftför.
Handetsbanken i Kriitjaníu er
hættur útborgunum.
Rvík 18. Okt.
íhaldsmenn og frjálslyndir ganga
saman til kosninga f Englandi f
49 af peim 62 kjördæmum sem
jafnaðarmenn unnu í fyrra, gegn
frambjóðenducn frá báðum þessum
flokkum saman.
Búist við þingrofi f Þýskaiandi,
stjórnin þar í raunverulegum minni-
hluta og sambræðslutiiraunir hafa
mishepnast.
Otur tekinn i landhelgi f nótt,
áleiðis til Englands, kærður fyrir
hlerabrot.
Rvík 22. okt.
Miðstjórn frjálslynda flokksins
enska neitar harðlega að nokkur
samvinna sé milli þeirra og fhalds-
manna, hinsvegar er fullvíst að
biot úr flokknum undir foiystu
Lloyd George hefir heitið íhalds-
mönnum stuðning, en hitt fiokks-
brotið undir stjórn A^quith harð-
neitar allri samvtnnu.
Þýzka þingið rofið nýjar kosningar
30. nóvember.
Rvik 21. okt.
Á ráðstefnu franska radikalaflokks-
ins hefir verið myndað allsherjar-
samband frjálslyndra flokka viðsvegar
um heim, í likingu tvið allsherjar-
sacr-bönd jafnaðarmanna. Uppá-
stungumaðurinn að pessu var Daninn
lvar Bærentzen.
Herriot og Marx láta i Ijósi að
vinsamleg samvinna sé að hefjast
milli Frakka og Þjóðverja.
Tíminn gefur { skyn að ritstjórar
Morgunbiaðsins fari frá um nýár
aðspurðtr segja ritstjórarnir fregnina
tilhæfulausa.
Fréttastofan.
Frá útlöndum.
Fornmenjar í Mexico. Þegar
Spánvetjar námu land I Mið-Amerfku
var þar fyrir þjóðflokkur af Iad ána-
kyni, er nefndust Actekar. Þeir höfðu
mjög meikdega menningu. Til dæmis
að taka, voru þeir framúrskarandi
stjörnu og tlmatalstræðingar. Spán-
verjar undirokuðu og útrýmdu þessum
œerkilega þjóðflokki með kristindómi
og þrælahaldi. Talið er að þjóðflokk-
urinn hafi ekki verið lengi búinn að
bygpja landtð, beldur hafi flazt þangað
nokkrum hundruðum ára áður en Ame-
rfka bygðist af Evrópuþjóðum En nú
nýlega hafa fundist fornmenjar i Mexico,
sem þykj* gefa til kynna, að þar hafi
verið merkiieg menning fyrir þúsund-
um ára síðan. Þar hafa (undist stein-
töflur um 25 fet f jörðu niðri, áietr-
aðar einskonar leturmerkjum. Forn-
fræðingar álíta að töflur þessar séu
um 7 þús. ára gamiar og er örðugt
að r&ða í, hvað á þær er letrað. Þó
þykjast menn geta af þeim ráðið, að
ib&mrnir hafi verið sóldýrkendpr og
eld dýrkendur. ÍMcxicodalnum, nálægt
Mrxxo borg hafa og fundist rústir
stórkostlegra pyramida og er einn
þeirra óhruninn að mestu leyti. Eru
þeir álitnir mörg þúsund ára gamiir.
Álitið er að töflur þær, er fundist hafa
sé áðeins lftill hluti af heilu safni, sem
þarna sé fyrir og muni á töflur þessar
vera letruð fræði þessara fornu þjóða.