Dagur - 13.11.1924, Blaðsíða 3

46. tbl.
DAOUR
177
skólaánæsta ári (?) og hefir veitt til
þess alt aö einni milljón króna,
300 þús. veittar á fyrsta ári. Ekki
ákveðiö hvort skólinn verður bygður
allur í einu. Tveir islenskir lista-
menn, Nína Sæmundsson og Gunn-
laugur Blöndal taka þátt i hinni
frægu heimssýningu i Parfs, fyrstu
fslendingarnir, sem það gera.
Rvik 11. nóv.
Járnbrautarverkfali stendur yfir í
Vfnarborg. Símamenn hóta samúö-
arverkfalli.
Lýðveldissinnar á Spáni hafa gert
uppreist gegn einvaldsherstjórninni.
Blóðugir bardagar á götum Madrid-
borgar.
Mussolini bannar stjórnmálafundi
á ítalfu. Mótstöðumönnum hans vex
ásmegin. Facistinn Sebastino krefst
þess, að Mussolini láti af harðstjórn
sinni.
f Reykjavik var brotist inn i skart
gripabúð Jóns Hermannssonar úr-
smiðs og stolið þar miklu af skart-
gripum.
Lausafregn hermir að skipið Terne-
skjær sé að verpast i sand. Strand-
mennirnir eru ókomnir til Víkur.
Rvlk 12. nóv.
Falsskeyti sent ætlað undirlagi Ri-
vera lagsbræðra spanskra uppreistar
manna Frakklandi hljóðandi farið
yfir landamærin stjórnarbyltingin
hafin margir fara Paris vfðar Frakk-
landi handteknir landamærunum
uppreistarmenn veröa teknir af lifi
uppreistin sennilega bæld niður*
Fálkinn tók togarann Earl Kit-
chener i landhelgi. Réttarrannsókn
fer fram. Gömul kæra athuguð frá
í sumar. Hámarksverð er sett á salt-
fisk i Barcelona. Beðið nánari fregna.
Rannsókn f smyglunarmálinu er
lokiö. Dómur fellur innan skamms.
Togarar eru margir farnir á saltfisk-
veiðar aftur.
* Blaðinu veittist of örðugt að ráða í fyrri
hluta þessarar skeytasendingar og laetur
hann þvt koma óbreyttan frá fréttastofunni.
Sennilega kemur s'ðar nánari skýring á
þvl, sem er að gerast þar syðra.
0ndvegistíö er nú um alt land og
einkum norðan og austan lauds. Bllð-
viðrishlákur hafa nú staðið vikum
saman og hefir eigi f þijú sfðnstu
misseri komið jafn eindregin sunnanátt.
Fé gengur nú sjálfala ( norður og
austur-sýnlum. í Eyjafirði eru þó lömbin
komin á gjöf.
Bókaútgáfa er nú með meira móti
( landinu. Degi hafa verið sendar
nokkrar bæknr til umsagnar og mun
hann, svo fljótt sem ástæður leyfa,
geta þeirra nánar.

A víðavangi.
Jóaas Hallgrímssoi), Ritstjóri ís-
lendings hefir orðið fyrir of miklum
áhrifum af þeim blaðamenskuháttnm,
sem tfðkast mjög fyrir vestan haf:
Að tfna upp alt sem kitlar eyru les-
endanna eða æsir þá. Þessvegna á
hann örðugt með að ganga fram hjá
neinu, sem er frábært og lýgilegt,
einkum þegar hann er þá lfka teymdur
og rekinn af trúgirni sinni og fljót-
færni. Helztu dæmi þessa mætti nefna:
Lummuát.ð l fljótum, berklalœkninguna
á hálftima og svo þetta sfðasta, um
niaðkana í fætinum á Jónasi
Hallgrímssyni. Það er kunnugt
að Jónas þjáðist af rnjög illkynjuðnm
sjúkdómi og munu allir vita það
nema Gunnl. Tryggvi. Hann ætti þvf
að fara til einhvers, sem vit hefir á
þessum hlutum og fá að vita deili á
þeim, t. d. hvað að Jónasi gekk, úr
hverju hann dó og hvernig fóbroti
hans var háttað. Eftir það þyrfti hann
ekki að lepja upp úr Bíöndu neitt
um þetta efni. E'gi dugar honum vel
að skjótast á bak við hin stóru nöfn.
Eigi fær hann t>ar dulið smán sfna
með þvf að þeir eiga þar allir sam-
eig>nlega smán, cem eru í ritum og
blöðum að halda á lofti slfku. Smekk
þeirra manna, er leggja fyrir sig
fræðimensku og sögugrúsk, er var-
lega treystandi. Það hefir oft sýnt
sig. Dýrkun þeirra á fróðleiknum og
heimlldunum yfirskyggir svo margt
annað ( meðvitund þeirra. En hæði-
menskan hefir eigi baggað ritstj. ísi.
i þessu máli, heldur upplapniogsheigð
og æsingagirni.
>Tvenskonar $kilavenja.< ísi.
41. tbl. segir að Dagur hafi talið öll
vfxilmálin og alla óskílsemina sam-
kepnismanna megin en hreinþvegið
alla samvinnumenn af slfku. En þetta
er rangt. í 41 tbl. Dags stendnr:
»Þó hér hafi, vegna nauðsynjar, verið
gerður samanburður, fer þvf mjög
fjarri að undantekningarlaust skifti í
tvö horn um þá menn, sem eru í
samvinnuféiögunum og hina, sem utan
við þau standa. Misjafnir menn eru
beggja megin. Eigi eru allir samvinnu-
menn varkárir eða sanngjarnir f við-
skiftum, þar sem þeir eru með öilu
sjálfráðir. í hópi kaupsýslumanna utan
aamvinnulélaga eiu l'ka grandvarir
menn og sanngjarnir f viðskiftum, því
getur eigi otðið dæmt hér á milii
eftir öðru en höluðstefnum og þeim
staðreyndum, sem kunnar eru beggja
megin.« Höfuðstcfna samvinnufélag-
anna hefir verið sú að greiða hverjum
sitt til þess Itrasta Hefir það verið
böfuðatefna hinna fjölmörgu áaættu-
braskara og fjársvikara sem hafa talið
sig tii kaupmannastéttarinnar og hún
opnað faðminn á móti og opnað bíöð
sfn fyrir ? Staðreyndirnar eru þær að
Sambandið og deildir þess hafa staðið
f skilum upp á eyri. Er hægt að
segja það sama um verziunarfyrirtækín
hinumegin? Þessu þarf ritstj. ísl. að
svara og athuga um leið, hvað hefir
komið honum og öðrum vetzlunarmála-
óvitum tii þess að tala svo mikið um
snöru f hengda manns húsi.
Svikakenningarnar. Samkepnis-
menn láta blöð sfna halda uppi lát-
lausum ádeilum ð samvinnumenu fyrir
það, að framkvæmdarstjórar félaganná
og forstjóri Sambandiins ganga rétti-
lega og djarfmannlega eftir þv(, að
viðskiítamennirnir reýnist skilamenn.
ísiendingur hefir f 39. tbl. lýst mjög
átakanlega stefnuförum félaganna og
Sambandsins, talað um innheimtu-kylfu
þess o. s. frv. Af þessu verður eigi
annað ráðið, en að það megi teljast
stórvítavert, að samvinnufélögin gangi
eftir skuldum. Kemur þar f Ijós, það
sem áður hefir verið bent á, hneigð
þessara manna, til þess að þola vel
og verja óskilsemina f landinu, þegar
keppinautar þeirra eiga f hlut. Auð-
sæilega er þeim það mjög andstætt,
að skilsemi eigi sér stað f samvinnu-
félögunum. Þeir vilja láta þróttmikinn
andstæðing, þar sem Sambandið er,
tapa fé sínu, vitanlega til þess að
hann lamist eða jafnvel láti með öllu
bugast. Ur þvf andstæðingarnir verja
miklu fé til pappfrskaupa og borga
mánaðaleigu fyrir menn, sem útbreiða
slfkar viðskiftakenningar þá vœri vitan-
lega rétí að prófa glldi kenninganna á
þeim sjálfum Sameinuðu verzlanirnar
hafa, til dæmis að taka, nú f haust
birt f Íslendíngi skuidheimtu með
mjög stetkum orðum. Er nokkurt vit
í þvf, að þær og aðrar verzlanir, sem
vilja láta borga sér, haldi úti blöðum,
þar sem menn eru eggjaðir á, að
svfkja aðra? Geta slfkar verzlanir
vænst þess, að menn standi f skilum
við þær. Slíkar kenningar hafa vænt-
anlega þau áhrif, að vfðar verður örð-
ugt um innheimtu skulda en f sam-
vinnufélögunum.
F r é 11 i r.
Bornar til baka eru fréttir þær,
sem lyrir nokkru bárnst hingað um,
að riistjóraskifti við Morgunblaðið sén
fyrirhuguð um næstu áramót. R tstjór-
arnir neita þessn eindregið. Er neitun
þeirra að visu jafnóstaðfest og fregn-
irnar sjilfar Verður þó eigi talið rétt
að trúa lausafregnum þessum gegn
skýlausri neitun þeirra.
Landhelgisbrot. Siðasti. íaugardag
kom Þór bmgað inn með togara, sem
hann tók við óiöglegar veiðar á Skjálf-
andaflóa. Togarinn heitir Sarpedon frá
Grimsby. Hann var sektaður um II
þús gullkrónur (um 18 þús. fsl. kr.)
Og afli og veiðarfæri gert upp ækt.
Aðinn var seldur við uppboð fyrir
nærri 2V2 þús. kr. Fyrir skömmu tók
Þór annan togara vestur á Hornvlk.
Hafði sá 3loppið frá ólöglegum
veiðum sfðastliðið sumar. Fór Þór
með hann inn til ísafjaiðar og fékk
hann sektaðan.
Dánardœgur. Nýlega er látin Anna,
dóttir hjónanna á Hranastöðum f
Eyjafirði, Þóreyjar Helgadóttur og
Pétnrs Ólafssonar. Er mjög óvægilega
höggvið f garð þeirra bjóna við þennan
barnsmissi.
BANN.
Eg undirritaður banna alt rjúpna-
dráp í landi ábýlisjarðar minnar,
Olfár í Saurbæjarhreppi.
Brjóti nokkur bann þetta, verður
hann tafarlaust lögsóttur.
“/11. 1924.
Jóhann Jósefsson.
Aburður og jarðrækt
F. B. Arngrímsson heldur fyrirlestur
um það efni á laugardagskvöldið
ketnur kl. 8-9 i bæjarstjórnarsain-
um í Samkomuhúsinu. Aðg. 1 kr.
VélstjóranámssKeið hófst hér í
bænum 15. okt. siðastliðinn, að til-
hiutun Fi&kifélags íslands. Kennarinn
er Jón S. Espholin. Er það 4 náms-
skeiðið, sem hann veitir forstöðu
fyrir F. í. Námsskeiðið sækja 19
manns, Kenslan fer fram f smfðaverk-
stofn Jóns S Espholin. Er það verkleg
kensla 6 klst. á dag og starfa þá
nemendnrnir að þvf, að taka sundur,
setja aaman motora og gera að bil-
unum eftir þvf sem við verður komið.
Á kvöldin fer sfðan fram munnleg
kensta f fyrirlestrum f 2 klst. Náms-
skeiðið stendur fram undir lok þessa
mánaðar.
Mi8lingarnir. Samkvæmt upplýs-
ingum frá héraðslækni eru mislingarnir
komnir f tvö hús hér f bænum og
eitt f Glerárþorpi. Eru þeir komnir
frá Ólafsfirði. Hér f bænum eru þeir
f Hotel Oddeyri og húsi Þorst. M.
Jónssonar, kennara. Læknirinn telur
miklar llkur, til þess að allmargir séu
þegar orðnir smitaðir og mnni veikjast
næstu daga. Örðugleikarnir við að
verjast mislingum eru einkum fólgnir
f þvf, að sýktir menn sýkja áðra áður
en þeir verða varir við minsta lasleika.
Þvf eru varnir eigi hugsanlegar á
annan hátt en að einangra alla þá,
sem eru á mislingaaldri, jafnt heil-
brigða sem sýkta af veikinni.
Rauði kr088inn. Steingr. héraðs-
læknir Matthfasson flutti fyrirlestur
um Rauða krossinn á Sunnudaginn
var i Samkomuhúsinu og íékk mikla
aðsókn. Fyrirlestur þessi var fluttur
sem undirbúmngur undir væntanlega
félagsstofnun hér f bænum. Læknirinn
telur, að talaverður áhugi fyrir slfkri
félagsstofnun sé rfkjandi f bænum og
ætti að mega vænta framkvæmda um
það bil sem ungfrú Þorbjörg hjúkr-
unarkona kemur heim úr (ör sinni til
Danmerkur, þvf sú för mun einkum
hafa verið gerð með það fyrir augum,
að kynuast allrækilega starfssemi þessa
merkilega félags.
TrésHuröarnámsskeið stendur
yfir hér ( bænum um þessar mundir.
Er stofnað til þess af Heimilisiðnaðar-
félagi Norðurlands og U. M. F. A. f
samlögum. Kennarinn er sá sami og
f fyrra, Geir G. Þormar. Nemendur
eru þegar orðnir um 50 og fölgar
óðum. Námsskeiðið stendur fram f
febrúarbyrjun næstkomandi.