Dagur - 05.11.1925, Blaðsíða 2

174
DA80I
45. tbl.
er ekki til bdta, beldar þvert á mdti.
Hún gefur litlar upplýsingftr nm fyrra
lff Grfms en er að öðru leyti eins og
ófulikomin og lausleg hljómbrot úr
áhritamlklu lagi, sem er nýbúið að
leika til enda. Hún gerir þvf fremur
að Bundra áhrifunum en að auka þau
eða fullkomna. Stutt kveðjusending,
eins og rödd úr djúpinu, befði getað
orðið til bóta. Hlutverk þeirra Jónka
og Lillu < tögunni virðist vera heldur
þýðingarlftið og lengja söguna að ó-
þörfu. Ef til vlll á það að skiljast
eins og mótsetniag aorgarleiksins inni f
húsi Þóru, en það nýtur sfn ekki.
Auk þess er lesarinn að hálfu leyti
biektur með Jónka. Upphaflega er
gefið f skyn, að ástir séu með honum
og húsfreyjunni og lesarinn á þar von
á hörðum haút örlaganna, sem leyaa
þuifi. En það reynist blekking ein
bygð á hégóma. Jón, húsbóndinn, er
ótrúlega vesasl persóna að vera bróðir
Þóru. Það er ósennilegt að bócdi,
sem spyr systur sfna um, hvenær
hann eigi að stinga út úr fjárhúsnn-
um, hafi nokkurntfma getað staðið
uppréttur f návist Margrétar. Enn
óskiljaalegra er hitt með hverjum d-
likindum það gat að borið að slfkur
maður hefði hug og dug til þess að
trúlofast slfkri konu, enda gefur skáld-
konan aðeins byrjunarorðin f þeim
akopleik, en lætur lesarann um að
geta sér til um áframhaldið. Yfir höf-
uð virðist Jón gerður óþatflega veikur
og smár og virðist ekki hafa þurít að
hnekkja valdi Margrétar og yfirburð-
um, þó hann hefði verið gerður dá-
lftið mannborlegri.
Er hér nú lokið aðfinslum þeim, er
Dagur þykíst fær um að gera. Vitan-
lega orka þær meira og minna tvf-
mælis. En blaðið hefir tfnt þær upp
nákvæmlegar en ella, af þvf að svo
fátt virðist aðfinsluvert. Kristfn Sig-
fúsdóttir er ungur rithöfundur en
reynd að árum. Enda ber ritverk
þetta vott um mikinn þroska og djúp-
skygni. Hér er ekki óráðið fálm heldur
ákveðin tök þroskaðrar iffsskoðunar.
Hæverska bonunnar hefir ef til vill
hjálpað henni lil að gefa sér ráðrúm
til þroskunar. Og þegar stórgáfuð
kona, sem á alvörugefni lffsreynsl-
unnar, bjartagöfgi, gnægð þaulhugs-
aðra viðfangsefna er gædd þvflfkri
ritsnild verður góðra hluta von. Ecda
hefir hér tekist alóurða vel f aðalat-
riðum. Gengið er á hólm við geigvæn-
legar spurningar lffsins og vandmeð
farin efni handleikin djaiflega og
prúðmannlega. Skáldkonan skygnist
dýpra < eðli manna og kvenna en
gerist um flesta höfunda fslerzka og
tekst oft aðdáanlega vel.
Dagur hefir ekki hirt um að rekja
aðalefni söguanár á sklpulegan hátt.
Það er ætlunarverk ritdómarans að
segja kosti og galla á verkunum eftir
þvf sem vitsmunir hana og dómgreind
leyfa en lesarans að meta utmögnina
f sambandi við lestur þeirrar bókar,
aem um ræðir. Dagur vili óhikað ráða
mönnum til að kaupa bókina og þeir
munu aklpa henni sæti meðal góð-
bóka sinna.
Mjög hneigist Kristfn Sigfúsdóttir,
til þess að tala máli kærleíkans og
fyrirgeíningarinnar. Ef tii vill verður
hún á háum stöðum f bókmentum
okkar fundin léttvæg og talin deyfa
siðferðiskend þjóðarínnar. Óafvitandi
hefir hún slegið varnaglann. Seinasti
kaflinn f bókinni heitir: »Pvi þeir vlta
ekki, hvað þelr gera« En þau orð eru
ekki misnotuð. Þau eru ekki stfluð á
hræsnarana, setn böfundur orðanna
rak út úr helgidóminum, heldur -eru
þau enn sem fyrri sfðasta huggun ör-
magna sáina.
Dagur telur að Kristfn Sigfúidóttir
eigi yfir kröftum að ráða, sem eigi
megi liggja ónotaðir og að hún geti
ritað svo að ávinningur sé fyrir þjóð-
ina. Hann vill þvf mæla með þvf að
hún verði styrkt til ritstarfa svo um
muni. »Qestlr* er bók, sem ætti að
verðlauna. En á hinn bóginn vonar
Dagur að skáldkonunni stfgi ekki
gengi sitt til höfuðs, svo að sjilfs-
kröfur hennar lamist og að hún taki
að kasta höndum til verka sinna.
Það hefir skáld hent. Byrjunarmistök
er rétt að dæma vægilega séu kost-
irnir yfirgnæfandi, en enga vægð má
sýna auðsærri hroðvirkni.
Akureyrarpistlar.
Göturnar enn.
Margsinnia hefir götunum bérna f
bænum verið lýst með sterkum orðum
f blöðunum. Munu og gestir þeir, er
hér dvelja, erlendir sera innlendir, bera
vfða frásagnir af óþverralegustu göt-
unum, sem gerðar hafa verið f bæjum
hér á landi.
Nokkrar rigningar bafa gengið und-
anfarið, enda hafa göturnar verið f
þvf áatandi, að leirleðjan hefir bókstíf-
lega runnið eftir þeim og bæjarbúar
hafa öslað forina aftur og fram, að
vfsu með andvörpum, en þó með
jafnaðargeði þeirra manna, sem vita
að björum þeirra verður ekki breytt
og þeir eru dæmdir til æfilangrar
svfvirðingar.
Yfirvöld jarðmyndunarinnar hafa á
sfnum tfma ekki gert nægilega ráð
fyrir þvf, að veganefnd þessa bæjar
og bæjarstjóri yrðu sneidd verksviti
og jarðfræðisþekkingu, svo að hvorugt
vissi, að ísalda'leir er óhæfilegur ofanf
bnrður f götur bæjarins Ef þetta hefði
verið fyrirfram athugað eru Kkur til
að börnum þessa bæjar óbornum og
saklausum, hefði verifi hlfft við afleið-
ingunum af þvf, að hrúgað var saman
jökulruðningi rétt þar sem götur
bæjarins voru sfðar bygðar.
Þeir, sem hafa ráðið fyrir götugerð
f bænum, bafa aldrei spurt um það
eða hirt um að athuga, hversu hald-
gott og beiisusamlegt væri efni það,
er notað væri, heldur aðeins hvar það
fengist næst og á hægastan hátt. Er
vitanlega illa céð fyrir svo mikilsverðu
heilbrigðis- og uppeldlsmáll sem götu-
'gerðin er, þegar slfkt hirðuleysi og
vanþekking ræður þeim til lykta.
Leir verður aldrei annað en leir þó
veganefndin hafi úrskurðað hann hæfan
til götugerðar. Og þegar rignir blotnar
upp sá leir sem annar og verður að
leðju, sem smám saman rennur burt
Og skilur eftir hnullungagrjótið handa
bæjarbúum að æfa fimleika á og >flytja
kellingar* yfir.
Slfkar eru göturnar og slfkar verða
þær, þangað til veganefndin hefir öðlast
þá þekkingu, að sóðaskapur þesti
stafar eingöngu af þvf, að hreln mðl
eða mulið grjót heiit ekki verlð borið
i göturnar. Þó er ekki einhlftt að hún
öðlist þessa þekkingn ef hún ekki
jafnframt tekur að blygðast sfn fyrir
hönd þeisa bæjar eða verður snortin
af umhyggju fyrir þrifnaði f bænum
og heilbrigði bæjarbúa.
Meðan ekki sjtst nein merki þess
að hér sé stefnt til umbóta verður að
telja, að bærinn hafi skipað sér alveg
óhæfilega forráðamenn ( þessum efnum.
t
l
FJónel
frá kr. 1.10 pr. mt. i
Brauns verzlun.
Páll Sigurgeirsson.
matsveinn og kyndari viku sumar-
frf með fullu kaupi, hafi hann unnið
samfleytt f io mánuði bjá sama út-
gerðarfélagi. Botnvörpungar eru all-
flestir úti enn. Afikráning hefir farið
fram á aðeins fáum. Þar við situr.
S í m s k e y t i.
Rvfk 4. nóv.
Kaupgjaldsdeilan i Rvík.
Samningur um kaupgjald milli út-
gerðarmanna og Sjómannafélagsins var
útrunninn i. okt. Samningatilraunir,
sem fóru fram f september urfiu ár-
angurslausar, en útgerðarmenn ákváðu
þi að halda togurum út til veiða með
gamla kauptaxtanum október út, f von
um að samkomulag cæðist fyrir i.
nóv. Um miðbik október béldu þeir
fund og ákváðu að leggja sk'punum
f böfn, ef ekki næðist samkomulag
fyrir i. nóv. Aðiljar urðu ekki á eitt
sáttir svo málið gekk til sittasemjara.
— Útgerðarmenn vildu ganga að
samningum með 20—25% lækkun á
núverSndi kaupgjaldi, en sjómenn
hækknn er næmi io°/o á núverandi
kaupejaldi. — K-öfur sjómanna voru
f aðaldráttum þessar: 1, Limarkskacp
báreta 260 kr., matsveina 324, bjálp
armatsveina 200, aðstoðarmanna við
vélar 360, kyndara 336, byrjunar-
kyndara 300 etc. 2. Stundi skip salt-
fiikveiðar eða fsfiskveiðar og sigli út
með aflann skal gre'ða sukaþóknun e.
nemi 35 krónum á hvert fat etc
3. Leggi sk’p upp afla bér, skai iifrin
mælast að v>ðstöddum umboðsmanri
Sjómanna’élagsms, er útgerðarmenn
launi með 25 aurum fyrir hvert fat
lifrar. 4. Háretar, matsveinar og kynd-
arar fá landdvöt til rkiftis, þegar tog-
arar eru f utanlandsförum og halda
fuliu mánaðarkaopi. 5. Vinni hásetar
að kolaflutningi frá fiskrúmi fái þeir
5 kr. aukaþóknun. 6. Til uppbótar
sem auksþóknun, þegar skip stunda
fsfiskveiðar og sigla út með aflann
skal greiða hverjum háseta lli% af
bruttosölu aflans. — Úigerðarmenn
samþyktu miðlunartillögu sáttasemjara
en sjómenn böfnuðu með 620 átkv.
gegn 149.
Tillaga sáttasemjara var sú að
gömlu samningarnir héldust óbreyttir
frá 1. febróar. Frá þeim degi til I.
okt. 1926 gildi samningurinn með
eftirfarandi breytingum. 1. Lágmarks-
kaup háseta sé 226 kr., matsveina
297, aðstoðarmanna við vélar 360,
kyndara 336, óvanra kyndara 300.
2. Aukaþóknun sú fyrir lifur, sem um
ræðir f þessari grein, skuli vera 26
fyrir hvert fult fat. 3. Aftan við gréin-
ím bætist enn fremur; Fái hver háseti,
F r é 11 i r.
Hjúskaparheit sitt hafa birt ungfrú
Msrgrét Ragúels, fósturdóttir Jóhanns
kaupm. Ragúels bér f bæ, og hr.
Conrad Hansen verzlunarmaður frá
Yderslev f Danmörku.
Hjúskapur. Fyrra laugardag voru
gefin saman f bjónaband hér f bænum
ungfrú Gróa Hertevig og Hjörleifur
Arnason vélstjóri. Heimili brúðhjónanna
er á UppBölum.
Slysfarir. Það slys vildi til á
Blönduósi nýlega að brim tók tvo
menn út af bryggju þar og druknuðu
báðir. Mennirnir voru Þorsteinn Er-
lendsson frá HnSusum og Guðmundur
Sigurðsson frá Hvammi f Laxárdal f
Húnavatnssýslu. Voru þeir að sæta
iagi að hlaupa fram á kaupfélags-
bryggjuna milli ólga að þvf er heyrst
befir án nauðsynja og slysaðist avo
raunalega. Vóru þessir menn vaskir
og eru mörgum harmdauði.
Frá Blönduósi. Læknir þeirra Hún-
vetninga Kristján Arinbjarnarson á
Biönduósi tók sér far ásamt frú sinni
til útlarda nýlega. Ætlar læknirinn að
dvelja þar þangað til næsta sumar.
Settur læknir f fjarveru hans er Hannes
aonur Guðmundar prófessors Hannes-
sonar.
Páll Þorleifsson cand. theoi. frá
Hólum f Hornafirðr dvelur hér f bæn-
um þessar mundir. Tekur hann að
rér að kenna þýzku, ensku og dönsku.
Er hann að finca f Ha'nsrsfræti 33.
í guðsþakKaskyni. Dagurgleymdi
f frásögn um »A3ra Sauðárkróks(ör«
að geta þess, að hið fjölmenna réttar-
hald f málinu Jónas Þorbergsson gegn
Sigurði Sigurðssyni o. fl. var notað til
guðsþakka. Aður réttarstörfin hófust
rotsði Hálfdán Guðjónsson prófastur
tækifærið og fékk menn til liðs við
sig að safna fé f hljóðfærissjóð sjúkra-
hússins f þorpinu. Mun fé hafa safnast
til drátta.
Tiðarfarið. Undanfarna viku hefir
verið stöðug hæg suðaustanátt með
hlýindum og tslsverðum rigningum.
Snjó befir tekið að miklu úr fjöllum
hér f grend. Fréttir hafa borist um
að stórviðri hafi geysað vfða og miklar
úrkomur einkum sunnanlanda.