Dagur - 03.02.1927, Side 2

18
DAGUK
5. tbl,
sízt. Er þetta ljós vottur þess, hversu
lítið þér hafið athugað tillögu yðar, að
sú eina ástæða, sem þér hafið fram að
bera, er svo augljóslega vanhugsuð og
auk þess í ósamræmi við sjálfa sam-
vinnuhugsjónina, þar sem hún miðar til
þess, að skapa félagsmönnum misjöfn
viðskiftakjör.
í fyrra andsvari mínu, bar eg fram
þá spurningu, hvers vegna þér væruð
að bera fram tillögu um þetta efni, þar
sem þér lituð svo á, að samhljóða skip-
un væri þegar sett í samþyktum félags-
ins. Þér hafið ekki orðið við þeim til-
mæium að bregða ljósi yfir þá kynlegu
háttsemi. En þér endurtakið í »Athuga-
semd« yðar, að félagið hafi, með þvi að
heimila pöntun, »opnað kostnaðarverðs-
aðferðinni leið«. Eg er yður að vísu ekki
sammála um þetta. En úr því að þér
lítið þannig á, hversvegna eruð þér að
brjóta leið, þar sem áður er »opin leið«
fyrir?
Þér getið rétt til um það, hr. endur-
skoðendur, að mér hefir þótt þér vera
um of örlátir á tillögur og athugasemd-
ir á undanförnum félagsfundum, — það
er að segja vanhugsaðar tillögur og at-
hugasemdir, sem þér hafið ekki getað
fylgt fram með nægilegum rökum. Eg
tel að slikar tillögur og athugasemdir
þurfi að vera reistar á nákvæmari at-
hugun og fyllri þekkingu, en þér virðist
hafa til brunns að bera. Um velvilja
yðar og umhyggju fyrir félaginu efast
eg ekki. Eg vænti þess fastlega, að þér
hafið, um það er lýkur þessum umræð-
um, öðlast fyllri skilning á eðli og vanda
»kritiskrar« endurskoðunar.
Eg þykist nú hafa gert »Athuga«
semd« yðar og allri málsvörn rækileg
skil og vænti þess, að geta hér eftir orð-
ið stuttorður, ef þér enn gefið mér til-
efni til andsvara. Eg hefi tekið hiklaust
til orða og leitast við að marka ágrein-
ing okkar skýrum dráttum. Eg óttast
ekki umræður slíkar sem þessar. Ber
það einkum til, að þótt okkur greini
mjög á um ýms mikilsvarðandi atriði,
eigum við sameiginlega umhyggju fyrir
velferð og sóma Kaupfélags Eyfirðinga.
Jónas Þorbergsson.
.-----o-------
þörf á rannsókn.
»Sending« Júlíusar Havsteen sýslu-
manns til kunningja hans hér í bænum,
þar sem var eftirhermuþvættingur af
Húsavík, minnir á aðra sendingu, sem
»íslendingur« fékk úr Þingeyjarsýslu
árið 1924, en það var ósanninda-sam-
setningur um pólitískan fund á Breiðu-
mýri. Smágrein sú var nafnlaus en var
send blaðinu í umslagi með áprentuðu
firma-nafni St. Guðjóhnsens kaup-
manns. Fyrir því eignaði ritstj. ísl.
honum og öðrum kaupmönnum á Húsa-
vík þennan samsetning. En þeir neita
harðlega að hafa átt þar hlut að máli.
Degi virðist ekki ástæðulaust fyrir
kaupmennina, sem eru óánægðir yfir
því, að á þeim hvílir grunur um þessa
sök, að þeir biðji sýslumann sinn að
rannsaka, hver muni hafa stolið hinu
áprentaða umslagi St. Guðjóhnsens.
■ ■.... —.......0 ......
Páll J. Árdal,
sjötugur.
(Óflutt ræða).
Heill og sæll öldungur!
Mér er sem eg gangi á fund horf-
innar æsku, er eg nú heilsa þér, sjö-
tugum. í kynnum þínum búa æsku-
minningar okkar, sem erum nú
miðaldra menn. Pú varst einn af þeim,
sem kvaðst raddir landsins inn í sálir
okkar, þú varst einn af þeim, sem
lagðir okkur á tungu æskusöngvana,
sem örfaðir slátt okkar ungu hjartna.
F*ú barst okkur »til blómanna«.
F*ú áttir, Páll, þroska þinn í risi
þeirrar öldu, sem gekk yfir landið
eftir þjóðhátíðarárið. Pú varst svo
lánssamur, að vera að vaxa um það
bil, er íslendingar gerðust íslendingar;
— þegar þeir drógu fyrstu hönk þjóð-
réttindanna úr höndum Dana, þegar
þeir færðust í aukana, þegar þjóðminn-
ingarnar voru þeim meira virði en
gróði og fjárvelta, þú tókst þátt í
eldsékn skáldánna undir felhellur sög-
unnar. Þú áttir rödd í lofsöng íslenzkr-
ar endurvakningar og föðurlandskær-
leika. Ogsú rödd var ósvikin náttúrurödd.
Pú áttir tungu í hverjum fossi, ilm í
hverju blómi, árbros í hverjum röðli.
Og við, sem vorum börn þessara
tíma, horfum til baka með eftirsjá.
Okkur finst svo margt vera glatað og
vera að glatast af því, sem gaf okkur
æfintýradraumana, hjartahitann, æsku-
hugsjónirnar. Ættjarðarskáldin eru að
mestu þögnuð, náttúruraddirnar þagg-
aðar. í stað þeirra eru að rísa upp
klámskáld. Landið er orðið fult af
matarþef og málmhljóði og skuldasón.
Fyrir því er okkur sem við setjumst
við kvöldskin horfinna daga, er við
komum á fund þinn. Og til þín hvarfl-
ar hugur okkar oftar en íkvöld. Þegar
raddir söngva þinna hefjast úr djúpi
minninganna og fara eins og gamall
ylur um sálina, þá hvarflar hugurinn
til þín, sjötugi öldungur. Við vildum
í minningum og í hugrenningum mega
standa eins og skjólviðir þér við hlið
nú, er ellin leitar fangs við þig og
ljós augna þinna er að slokna. En við
hverfum flestir í hringiðu anna og
umstangs og hugrenningarnar til þín
og göngur okkar á fund þinn verða
of fáar og strjálar.
Verk þín, Páll, hafa verið mikil
nytjastörf. Pú ert byggingamaður. Pú
hefir lagt stein við stein í grunn þjóð-
framkvæmdanna. Þú hefir tengt saman
bygðir landsins, brúað elfur þess. Og
þú hefir unnið að uppfræðslu þeirra,
sem eiga að erfa iandið. Verk þín
hafa ekki verið hagsmunahnauk í af-
kyma eigingirninnar, heldur frjó störf
til umbóta landi og þjóð.
Pú ert ósvikinn moli, brotinn af
bergi landsins. Þú ert óveill kynkvistur
íslenzkrar ættar. Yfirlætislaus hefir þú
gengið að verkum þínum. Sannur og
trúr hefir þú kveðið ljóð þín. Aldrei
gat það dregist í efa, hvar þig væri
að hitta. Pig var jafnan að hitta við
arinn þjóðminninganna, við hjarta lands-
ins, við nytjastörf í þágu framtíðarinnar.
Guð blessi þig og gleðji.
Jónas Porbergsson.
Á vidavangi.
Útgerðarmenn og ríkið.
Fyrir bæj arstj órnarkosningarnar urðu
nokkrar umræður um síldarútgerðina
milli Einars Olgeirssonar og ritstj. ís-
lendings. Hélt E. 0. fram ríkiseinka-
sölu á síld en ritstj. Isl. mælti á móti.
Það er ekki ætlun Dags að gagnrýna
»rök« Isl. um þetta mál. En á eitt verð-
ur þó bent hér, sem vert er að gefa
gaum. Það er dágott sýnishorn af hugs-
unarhætti samkepnismanna og hug-
myndum þeim, sem þeir gera sér um af-
stöðu einstakra burgeisa annarsvegar
og alþjóðar hinsvegar. Ritstj. ísl. bygg-
ir mótmæli sín á því meðal annars, að
ríkiseinkasalan myndi verða þess van-
megnuð að sjá útgerðarmönnum fyrir
lánsfé til reksturs útgerðarinnar til
móts við það, er þeir eiga nú kost á með
fyrirframsölu á nokki-um hluta aflans.
Gerir hann sýnilega ráð fyrir að ríkinu
yrði, af erlendum kaupendum síldarinn-
ar, síður trúað fyrir fé, heldur en ein-
stökum og sundruðum einstaklingum,
sem eru búnir að sýna það áþreifanlega
ár eftir ár, að þeir eru þess ómegnugir
að reisa útveginn við. Ef ríkið er svo
rúið trausti, hvað mætti þá vera um
einstaklinga þess þá, sem eru að sigla
atvinnuvegum í strand. Og hamingjan
hjálpi þeirri þjóð, sem á ráð sín í hönd-
um þeirra manna, sem sífelt forðast að
horfa í augu sannleikanum í slíkum
málum, sem fela vandann í orðavaðli
og blekkingum meðan þeir stefna at-
vinnuvegi þjóðarinnar og þar með lífs-
björg margra manna niður í svelg ó-
farnaðarins.
Skoðanaþróun.
Þegar Bjöm Líndal hefir gert sínar
virðingai-verðu tilraunir að mæla fyrir
skipulagi á sölu síldarinnar hefir Is-
lendingur verið því andvígur, af því að
það hefir ekki verið samkvæmt skoðun-
um þorrans af umráðamönnum blaðsins.
Reis blaðið gegn frumvarpi um einka-
sölu á síld, er Líndal og fleiri íhalds-
menn báru fram á síðasta þingi. En í
grein um síldarútgerðina í 3. tbl. þ. á.,
er blaðið orðið meðmælt samtökum út-
gerðarmanna. Þannig þróast skoðanim-
ar íhaldsmegin smám saman, eftir því
sem rök reynslunnar verða sterkari,
eins og samtök útgerðarmanna sunnan-
lands sýna ljóslega.
Gangstéttirnar
hér í bænum eru að vísu mikil umbót
og þakkarverð. En galli er það á gjöf
Njarðar, að þær eru slælega mokaðar.
Þegar þetta er ritað, eru gangstéttimar
undirlagðar kýptu svelli og svo flughál-
ar, að nálega er þar engum manni stætt
nema fimledkamönnum. Verður það úr-
ræði flestra, sem ekki geta staðið á
gangstéttunum, að fara út á götuna og
stýra þar milli skers og báru umferðar-
innar. Þegar svo háttar til, verður að
líta á gangstéttaskattinn eins og gjald,
sem er að nokkm leyti greitt fyrir
hverja byltu, er merrn fá á þessum upp-
hækkuðu svellbunkum bæjarins.
-----o-----
F r é 11 i r.
— Jarðarför Jóhanns Sigvaldasonar
var ákaflega fjölmenn og viðhafnarmik-
il. Var af henni auðsæ hluttekning bæj-
arbúa í þeim mikla missi, er fráfall hins
látna var ættmennum og vinum hans,
er.da var Jóhann prýðilega efnilegui'
drengur og vinsæll.
— Látin er 25. þ. m. að heimili sínu
Hjartarstöðum í Eiðaþinghá Ragnliild-
ur Einwrsdóttir, ekkja Sigurðar Magn-
ússonar er þar bjó lengi rausnarbúi, en
móðir Jóns kennara við barnaskólann
hér í bænum. Hún var 72 ára gömul,
hin mesta sæmdarkona.
— Bæjarstjórnin hefir samþykt að
kaupa Oddeyrina af Ragnari Ólafssyni.
Þó er Tanginn undanskilinn. Getur bæj-
arstjórnin valið um tvær leiðir, að
kaupa eignina fyrir 100.000 kr., er
greiðist á tveimur árum eða 120.000 kr.
er greiðist á 40 árum.
— Bæjarstjórnarkosningar fóru fram
á Seyðisfirði 29. þ. m. Úrslit þeirra
urðu þau, að Samvinnumenn og verka-
menn sameinaðir hlutu 186 atkvæði á
sinn lista og komu að tveimur: Sigurði
Baldvinssyni og Gunnlaugi Jónassyni,
en íhaldsmenn hlutu 166 atkvæði og
komu að einum: Sigurði Arngrímssyni.
Þá fór og fram kosning í Vestmanna-
eyjum í síðustu viku og voru kosnir 3
bæjarfulltrúai'. Ihaldsmenn hlutu 627
atkv. og komu að tveimur en jafnaðar-
menn 434 atkv. og komu að einum. í
bæjarstjórnarkosningum þeim, sem
fram hafa farið í landinu um þessar
mundir, hafa flokkarnir hlotið eftirfar-
andi tölu fulltrúa:
Jafnaðaamenn .......... 9
íhaldsmenn ............ 5
Samvinnumenn .......... 2
— Páll J. Árdal skáld varð sjötugur
1. febrúar síðastliðinn. Þann dag komu
heim til hans margt kunningja hans og
samborgara úr bænum og grendinni.
Veitti hann gestunum rausnarsamlega.
Páll er hinn hressasti og við góða heilsu
að öðru en því, að sjón hans er tekin
mjög að daprast.
— Þingmaður bæjarins lét þess getið
innan um auglýsingar kaupsýslumanna
á 4. síðu Islendings síðast, að hann ætl-
aði að láta ljós sitt skína yfir kjósend-
ur. Af slíku mætti ráða, sem og líka er
rétt, að ekki eigi aðrir erindi til hans en
íhaldsmenn. Mundi þá að líkum fara
um slík fundahöld, þar sem því liði væri
einu á að skipa. En jafnaðarmennirnir
héi-na í bænum virðast hafa áhuga fyrir
því, að Líndal takist að koma á viðun-
anlegum fundum. Þeir fóru því og komu
lífi í samkomuna, þegar hún var að sál-
ast í höndum þingmannsins.
— Verkamaðurinn 1. þ. m. getur
þess, að sjúkrasjóður Verkamannafé-
lags Akureyrar hafi á síðastliðnu ári
gefið Heilsuhæli Norðurlands 2000 kr.,
eða '/4 sjóðsins og lætur það fylgja, að
Dagur hefði vel mátt geta þessa um
leið og hann hafi verið að lofa rausn
efnamanna, sem hafi lagt lítið fram
hlutfallslega við þetta. Það mun vera
rétt að Degi hafi sést yfir að geta þessa
og er þaö að vísu vítavert. En vísvitandi
hefir Dagur ekki látið neitt ógert, sem
gæti stutt það mál. Getur Verkamaður-
inn sagt það sama?