Dagur - 11.06.1927, Side 1

DAGUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Innheimtuna annast Jónas
Sveinsson bóksali, Eyrar-
landsveg 3 (Sigurhæðir).
X. ár.
Akureyri, 11. júní 1927.
A f g r e i ð s lan
er hjá Jóni Þ. Þ6r,
Norðurgötu 3. Talsími 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
25. tbl.
Jarðarför Maríu [sál. dóttir okkar, er andaðist 6. þ. m., fer fram frá
heimili hinnar látnu í Brekkugötu 31 Miðvikudaginn 15. Júní, og hefst
með húskveðju kl. 1 e. h. Þetta tilkynnist vinum og vandamönnum.
Akureyri 10. Júní 1927.
Svanfrtður og Sigurður Austmar.
Rafvirkjun
Reykár og Qrísarár.
Glæsilegar vo-nir um Heilsuhæli
Noröurlands voru aö sumu leyti
reistar á því, aö hæg myndi reynast
og hagkvæm raívirkjun Reykár og
(jrisarár og að hælið myndi geta
íengið þaöan nógsamlegt_ og ó.dýrt
rafmagn. Má telja, að alt hafi geng-
iö aö óskum í þessu mikla velferöar-
máli okkar Norölendinga aö undan-
teknu því, að skugga hefir boriö á
þá hlið málsins, er að rafmagninu
snýr.
Gangur málsins er í fáum drátt-
um þessi: Samkvæmt fyrstu mæling-
um og áætlunum geröu verkfræö-
ingarnir ráö fyrir, aö mun meira raf-
magn fengist viö virkjun ánna, en
hælið þarfnaöist. En við frekari at-
huganir komust þeir aö þeirri niöur-
stööu, að eigi væri gerlegt aö leggja
í virkjun ánna. Væri hvorttveggja,
aö vatnið myndi reynast ónógt, þeg-
ar það yrði minst og að stöðin yröi
tiltölulega mjög dýr. Samkvæmt
ráðum þeirra var síöan horfið frá
því að virkja árnar að svo stöddu,
en samningur geröur viö Akureyrar-
bæ um kaup á raforku, samningar
geröir um byggingu raftaugar fram
í Kristnes og loks ákveðiö, aö setja
upp hjálparstöð með mótor fram í
Kristnesi, til þess að grípa inn í, ef
svo kynni að fara, aö hæliö gæti
ekki fengið nægilega orku frá raf-
stöð Akureyrar, sem líklegt þótti aö
fyrir gæti komið, samkvæmt reynslu
bæjarbúa sjálfra.
Þessar ráðstafanir^Voru reyndar
neyðarúrræði og stjórnarneínd
Heilsuhælisfélagsins ógeðfeldar. En
eigi virtist kostur hagkvæmari
lausnar. Nú hefir þó komið nýtt
fram í þessu máli. Þykir Degi það
svo mikilsvert að það verðskuldi al-
mennings athygli.
Þess var fyr getið, að Bjarni Run-
ólfsson frá Hólmi í Landbroti, kom
hingað norður í land, til þess að at-
huga um aðstöðu til rafvirkjunar á
ýmsum stöðum. Davíð hreppstjóri á
Kroppi fékk hann til þess að athuga
Reyká og Grísará. Athuganir sínar
bygði hann á sömu mælingum og
verkfræðingarnir en niðurstaðan
varð nokkuð önnur.
Er skemst af því að segja, að
Bjarni telur vel gerlegt að virkja
árnar, að þær muni gefa, þegar
vatnið er niinst, meira en nóga orku
til hælisins og aó rafvirkjunin verdi
stóruni mun ódýrari en verkfræðing-
arnir geröu ráö íyrir.
Nægileg reynsla er fengin fyrir
þvi, aö Bjarni Runólfsson segir þaö
eitt í þessum máium, sem hann get-
ur staöiö -við. Þessvegna er ekki unt,
að láta umsögn hans óathugaða,
einkum fyrir þá sök, að lausn raf-
orkumáls heilsuhælisins er mesta
neyðarklúður. Treyst er á stöð, sem
er algerlega ófullnægjandi fyrir Ak-
ureyrarbæ, stofnað til dýrrar leiöslu
og loks gert ráö íyrir dýrri hjálpar-
stöð.
Vegna núkilvægi heilsuhælismáls-
ins, vegna almennings, sem hefir
lagt stórfé af mörkum til fyrirtækis-
ins, vegna alþjóðar, sem á aö standa
straum af rekstri stofnunarinnar í
framtíöinni og vegna þess, aö
stjórnarnefnd Heilsuhælisfélagsins
er öll samhuga um fylsta velfarnaö
málsins, má vænta þess aö hún taki
þetta mál enn á ný til rækilegrar
endurskoðunar.
-------o------
Skagafjarðar
frambjóðendur.
Viö kosningarnar 9. Jólí næst-
komandi, býöur Framsóknarflokkur-
inn fram í bkagafirði Brynleif Tobi-
asson kennara og Sigurö Þóröarson
óðalsbónda á Nautabúi.
Dagur telur óþarft aö eyöa löngu
máli til meömæla þessuin frambjóö-
éndum. Ber til þess þaö tvent, aö
mennirnir eru báðir þektir í Skaga-
firöi og aö þeir munu mæla meö sér
sjálfir á framboösfundum. Tvímæla-
laust eru mennirnir báðir vel hæfir
til þingsetu og væru vel kjörnir, til
þess að fara með umboð bænda og
búaliðs á Alþingi.
■ Hitt teldi Dagur meiri nauðsyn að
verja nokkru máli, til þess — ef unt
væri — að leiðrétta hugmyndir
sumra manna í Skagafirði um þá
tnenn, sem hafa farið með umboð
héraðsins á þingi undanfarið og sem
nú bjóða sig fram að nýju af hálfu
íhaldsflokksins. Minnist Dagur
gamals Ioforðs um, að athuga lítið
eitt það, sem hann leyfði sér að kalla
pólitískan átrúnað sumra manna í
Skagafirði á Magnús Guðmundsson
ráðherra. Mun nú tímabært að efna
það loforð.
Stjórnmálaferill Magnúsar Guð-
mundssonar hófst á þeim áruni, sem
hann var yfirvald í Skagafirði. Það
er vel kunnugt, að hann hlaut á þeim
árum allmiklar vinssáldir i héraðinu
og mun það eigi hafa verið orsaka-
laust um hann fremur en um aðra
menn. Kostir hans munu hafa notið
sín vel í yfirvaldsstöðu. Hann er
starfstnaður mikill og reglusantur
um einbættisfærslu. Hann er Ijúf-
menni í viðmóti við hvern, sem er að
eiga, jafnt við meðhaldsmenn og
andstæðinga. Um röggsemi hans
sent yfirvalds, lögvit og réttdæmi er
blaðinu nreð öllu ókunnugt en gerir
ráð fyrir, að það alt hafi verið í
sæmilegu lagi. Hann tapaði að vísu
flóknu landaþrætumáli fyrir Böðvari
Bjarkan lögmanni á Akureyri. Mun
hann þó hafa lagt alt kapp á að
vinna það mál og hafa þótt tnikið
undir, að það tækist. Slík stór-vafa-
mál, sem velta á fornúm lagastöfum
og gildi torráðna skjala, reyna mjög
á lögvit þeirra, sem með fara og eru
góður prófsteinn á hæfileika þeirra.
Samt verður ekki, af einstöku dænú,
dregin haldbær ályktun um þetta
•efni.
Magnús Guðmundsson hverfur
brott úr Skagafirði, um það bil sem
hann átti mestu áliti að fagna í hér-
aðinu. Hann verður starfsmaður í
stjórnarráðinu og síðan ráðherra.
Brottflutningurinn gerir fremur að
auka fylgi hans en rýra það. Kemur
þar til greina það sálræna lögmál,
að »fjarlægðin gerir fjöliin blá og
mennina mikla«. Þar sem vinátta
tekst, treystist hún venjulega, þeg-
ar hún er rækt úr fjarlægð. En það
er vel kunnugt, að Magnús Guð-
mundsson hefir látið fylgismenn
sína og vini í Skagafirði njóta þeirr-
ar aðstöðu, sem hann hefir haft, til
þess að greiða fyrir persónulegum
málefnum þeirra, þar sein hann hef-
ir mátt því við koma.
Fáir Skagfirðingar munu treyst-
ast til að mótmæla því, að ýmiskon-
ar, ópólitískar ástæður, eins og per-
sónuleg vinátta, viðvikaþægð ráð-
herrans o. fl. hafi átt meginþátt í að
viðhalda fylgi Magnúsar Guð-
mundssonar í Skagafirði. Verður þá
ljóst að fylgi hans hefir verið skyld-
ara gagnrýnislausum átrúnaði held-
ur en röksamlegum ályktunum um
hæfileika hans, til þess að taka þátt
í löggjöf og stjórn. Verður og jafn-
framt ljóst, hvers eðlis átrúnaðurinn
er: að hann á rætur sínar í þeim of
almenna veikleika manna, sem er þó
trúað fyrir atkvæðisrétti, að láta
einkaástæður, frændsemi, vináttu,
hagsmuni o. fl. ráða fremur en
gaumgæfilega athugun um það hvað
muni vera vænlegast til almennings-
heilla. Um þetta eru Skagfirðingar
engin undantekning. Atvikin hafa
einungis hagað aðstöðu þeirra nú
um skeið svo, að þetta hefir orðið
óbærilegra þar en annarstaðar á
landinu.
Nú liggur það í augum uppi, að
þar sem fleiri eða færri menn, hætta
að beita dómgreind sinni og athug-
un, verður á öðru leiti sú hætta, að
þeim nússýnist gersamlega. Felst
þar í augljós skýring á þeirri stað-
reynd, að ýmsum Skagfirðingutn
hefir nrissýnst um stjórnmálahæfi-
leika Magnúsar Guðmundssonar
annarsvegar og sína eigin flokksað-
stöðu hins vegar. Skulu nú hér á
eftir færð að þessu rök, eftir því sem
rúm leyfir.
Enginn stjórnmálamaður verður
réttilega metinn, nerna litið sé á þær
stundir í stjórnmálalífi hans, sem
reyna mest á trúleik hans og drengi-
legan styrk. Smáspor, hvort heldur
þau teljast stigin í rétta átt eða
skakka, mega ekki koma þar til
greina. Líf sumra manna getur ver-
ið löng runa af tilþrifalausum smá-
atburðum, og grunnum sporum, sem
öll orka tyímælis. Og þegar sá mað-
ur nær endimarki ferðar sinnar, ork-
ar tvímælis um hann, eins og hvert
einstakt atvik í lífi hans. Fyrir dóm-
stóli sögunnar verða stórir þeir ein-
ir menn, sem hafa staðist miklar
raunir og markað djúp spor, eftir
því sem samvizka þeirra og karl-