Dagur - 15.12.1927, Page 2

202
DAGUR
52. tbl.

Wf D^^4-..S.#^ 4>í 1 iAU^^o ®Éi
K
W
Postulín til jólanna. Sff
NÝKOMIÐ:
BOLLAPÖR — fjöldi tegunda.
BOLLAPÖR með áletrun vrð allra hæfi.
KAFFISTELL — margar tegundir.
KAFFl- og SUKKULADE-STELL.
v MATARSTELL.
KÖKUFÖT, -KÖRFUR og -BÁTAR.
ÁVAXTASTELL (skálar með diskum)
ofl. ofí.
Kaupfélctg Eyfirdinga.
Myndastofan
Oránufélagsgötu 21 er opin alla daga
frá kh 10 — 6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
en þegar nrálsókn er hafin fyrir al-
vöru tekur liann á sig alla sektina,
og hefir þá ekki nema eina ástæðu
til skýringar á hvarfi peninganna,
að hann hafi oft verið ölvaður og
ekki vitað hvað fram fór. Þá hafi
peningarnir farið, í hvað og til
hverra veit hann ekki. — Ekkert
bólar á rannsókn málsins i 3 mán.
að tilhlutun fyrv. stj. og er því lítið
hróflað fyrri en eftir stjórnarskiftin.
— Magnús Guðm. og íhaldsblöðin
hafa, þó seint sé, álitið viðkunnan-
legra að bregða ljósi yfir röggsemi
fyiv. dómsm.rh. M. G. í málinu. Og
gefur M. G. sjálfur þá yfirlýsingu
að hann hafi rétt áður en hann fór
úr stjórnarráðinu, tilkynt forstj.
Brunabótafél., að ef sjóðþurðin yrði
ekki greidd innan þriggja daga, þá
nrundi bæjarfógetanum verða afhent
málið til rannsóknar. Það er vert að
veita því athygli, að þessi stjórnar-
ákvörðun M. G. er áþekk aðferðinni
við embættaveitingu hans á varð-
skipin! Hann gefur bréfið út, þegar
hann er sjálfur viss um að verða
farinn úr Stjórnarr. innan þriggja
daga, og þarf ekki að taka úrslita-
ákvörðun samkvæmt bréfinu heldur
ætlar hann nýju stjórninni það.
Það er einkennilegt að M. G.
sjálfur og íhaldsblöðin skuli ekki
þreytast á að skýra opinberlega írá
svo aumingjalegri framkomu hans í
hveiju málinu á fætur öðru
Þá skýra íhaldsblöðin frá afskift-
um núverandi stjórnar af málinu,
og fullyrða þar hverja vitleysuna
ofan í aðra. Telja þau reginhneyksli ■
að hún skyldi láta 3 vikur líða áður
en rannsókn var ákveðin, og segja
að hún hafi verið búin að »lofa að
breiða yfir málið«, en síðan svikið
það. Blöðin fleyta sér ekki lengi á
þessari lygasögu, þó að með því
eigi að draga athygli frá dáðleysi
og myrkraverkum fhaldsmanna í
málinu.
Það er sízt vítavert, þó að nýja
stjórnin, sem var ókunnug mála-
vöxtunr hefði það til^firvegunar
fyrstu dagana, og rasaði ekki fyrir
ráð fram til sakamálsrannsóknar;
það var ekkert skemtiverk að þurfa
að spila strax á þann hátt úr þeim
spilum, sem fhaldsstjórnin hafði á
hendinni og skilaði af sér.
Nokkrir lögfræðingar í Rvík, senr
höfðu sambönd við stjórn og gjald-
kera Brunabótafélagsins, beittu sér
ntjög fyrir að ná samningum um
ntálið við stjórnina fyrir hönd gjald-
kerans, þannig, að rannsókn félli
niður ef sjóðþurðin yrði greidd.
Málið heyrði fjárhagslega undir at-
vinnumáladeildina en réttarfarslega
undir dómsmáladeildina. Atvinnu-
málaráðh. hlaut að athuga hvort
unt væri að bæta úr brotinu fjár-
hagslega, og mun þessvegna hafa
gengið inn á að yfirvega tilboð urn
það. Jafnframt notaði stjórnin tím-
ann til að athuga hina hlið inálsins.
Hegningarlögin mæla svo fyrir, að
falla megi frá ákæru fyrir sjóðþurð,
ef fjártjónið er bætt innan þriggja
daga, og ekki sé um fölsun að ræða.
Niðurstaða rannsóknarinnar var sú,
að sjóðþurðin hafði verið dulin frá
ári til árs, og að sú aðferð væri brot
á hegningarlögunuin. Sakamáls-
rannsókn var óhjákvæmileg og á-
kvörðun uin það heyrði undir^dóms-
málaráðh. — Eftir þessa niðurstöðu
gat stjórnin ekki tekið við endur-
borgun á sjóðþurðinni gegn þvi að
sakamálshöfðun félli niður.
Greiðslutilboð þau, sem lögð voru
fyrir stjórnina reyndust ennfremur
mjög ófullnægjandi og skorti mikið
á fullnaðarskil, þannig að Bruna-
bótafélagið yrði skaðlaust. Hinar
70 þús. kr. var ekki unt að fá end-
urgreiddar, sú leið var - reynd, án
nokkurs aðgengilegs árangurs. Það
eru ósannindi Ihaldsblaðanna »að
stjórnin hafi samþykt greiðslutilboð
gjaldkerans, sem fullnaðargreiðslu
upp í sjóðþurðina og lofað að falla
frá sakamálsrannsókn«. — Eftir
hina réttarfarslegu rannsókn á eðli
málsins, sleit stjórnin öllum slíkuin
umræðum; með ákvörðun frá dóms-
málaráðuneytinu um að sakamáls-
rannsókn skyldi fram fara. — Eru
þá fáryrði »ísl.« um framkomu stj.
í þessu máli, að fullu kveðin niður.
Að sverja fyrir börnin.
»ísl.« tekst álappalega að verja
yfirdrepskap og Ioddaraleik hinna
Ihaldsblaðanna, og virðist eigi ráð-
legt af ritstj. að sverja fyrir börn
þeirra. Með stóruin orðum bregður
hann »Degi« um fáfræði, eða ó-
sanna frásögn, um aðfinslur íhalds-
blaðanna. En í athugasemdum sín-
um sannar hann sjálfur að ummæli
»Dags« og frásögn hefir verið rétt.
Hann virðist ekki skilja sjálfan sig
eða félaga sína. —
1. Til frekari staðfestu á orðum
»Dags«, má benda á, að »Mbl.« 20.
Nóv. s.l. bregður stjórninni um að
»engin«- heimild sé til um að skipa
launaða (sparnaðar)nefnd«. Þar er
aðeins hneykslast á því að nefndin
v skuli eiga að fá borgun fyrir störf
sín og 22. Nóv. talar blaðið um, að
»stj. hafi búið til þenna bitling
handa gæðingum sínum«. Þetta út
af fyrir sig er margendurtekið á-
sökunarefni blaðanna. — »ísl.« tel-
ur að blöðin hafi viljað að stjórnin
veldi menn úr embættis- og starfs-
mannahöp ríkisins, til að leysa
nefndarstörfin af hendi án þóknun-
ar. Eru embættismennirnir vanir því
að taka að sér margra mánaða
aukastörf endurgjaldslaust, án þess
að fá aftur aðstoð við sín aðalstörf
— eða vanrækja þau? Hvað segir
»ísl.« utu það? — Stjórnin áleit að
embættisinennirnir myndu tæplega
verða óhlutdrægir dómarar við
rannsókn og mat á eigin störfum,
né róttækir í tillögum um samfærsiu
einbætta og takmörkun á opinber-
um starfskostnaði. — Eftir þessari
bendingu íhaldsbl. mætti eins vel
fela sýslumanni að endurskoða
sjálfur eigin embættisfærslu! —
eins og íhaldsstj. hefir að mestu
látið viðgangast undanfarin ár.
Þetta alvörulausa glamur blaðanna
sannar bezt, að aðfinslur þeirra eru
órökstuddar og gerðar til þess eins
að eyða málinu.
2. Nákvæmlega hið sama fólst á
bak við nöldur þeirra um daglaun
rannsóknardómarans í Hnífsdals-
málinu. Reynsla var fengin um að
Iögfræðingur úr stjórnarráðinu, sem
íhaldsstjórnin sendi til rannsóknar-
innar í sunrar, virtist hafa lag á að
láta málið sofna og ónýtast í hönd-
um sér. íhaldsblöðunum var annast
um að fá aftur samskonar málsineð-
ferð; og þótti hin ýtarlega rannsókn
Halldórs sýslum. óforsvaranleg
(ekki »forsvaranleg« eins og »ísl.«
segir). Annars er það augljóst að
lögfr. úr stjórnarráðinu hefði eigi
haft minni ferðakostnað en sýslum.
til sama starfs og einhver annar
þurft að gegna störfum hans í
stjórnarráðnu, — í 2 til 3 mánuði
fyrir daglaun.
3. Athugasemd sú sem Mbl. hefir
tvi- eða þrítuggið, um sendiför
Bjarna alþm. til úrlausnar á inn-
kaupum tilbúins áburðar, er tilefnis-
laus og rakalaus, en sýnist hinsveg-
ar vottur um trúa húsbóndaþjónustu
blaðsins við N. & 0. Ferðakostnað-
ur sendimannsins er hinn sami,
hvort heldur hann er úr stjórn
Bún.f. ísl., eða ráðunautur þess, og
annað fær maðurinn ekki.
4. »Dagur« flutti það rétt eftir
»Mbl.« frá 15. Nóv. s.l. að það
taldi »stjórnina eyða fé ríkisins al-
gerlega að óþörfu, með því að senda
málafærslumann til rannsóknar á
Patreksfjörð«. Enda þótt blaðið
teldi betur hæfa að senda lögfr. úr
stjórnarr. í þeim erindum, þá breyt-
ir það ekkert þeirri ályktun »Dags«
um aðfinslur íhaldsbl. — að þær
séu yfirleitt marklaust hjal og fleip-
ur, en eigi af sparnaðarhug sprottn-
ar. Þetta var augljóst. Fyrst og
fremst af því, að kostnaðarhliðin
við framkvæmd þessara atriða er
svo lítilsverð í hlutfalli við tilgang
þeirra. Það var, meira að segja,
siðferðisleg og stjórnarfarsleg
skylda stjórnarinnar, að framkvæma
þessi störf með *þeim vinnukrafti,
sem hún treysti bezt til þess. Og í
öðru lagi skal því nú við bætt, úr
því að »ísl.« flónskar sig á að verja
þetta óvitahjal blaðanna — að það
er í flestum atriðunum sprottið af
pólitískri óhlutvendni og flokksof-
stæki, eins og sést, meðal annars á
því, að íhaldsblöðin hafa, frá
sparnaðarsjónarmiði, ekkert athug-
að við það, þó að stjórnin sendi
málaflutningsm. Magnús Guðm.
og 4 verkfræðing Jón Þorláksson .
norður í land til starfa og greiði
þeim daglaun úr ríkissjóði! Blöðin
hafa ekki minst á að í þeirra stað
hefði mátt senda lögfr. úr stjórnar-
ráðinu eða verkfræðing, sem væri í
þjónustu landsins, fyrir minni laun!
Nei; blaðagarnrar íhaldsins, og
þar á meðal »ísl.«, liafa þagað
rækilega um þetta. Þessvegna eru
allar ásakanir þeirra máttlaúsar.
Það er eftirsjá að því rúmi, senr
fer.til þess að rökræða við »fsl.«,
þó það hafi verið gért í þetta sinn.
Það skiftir svo litlu máli þó að ritstj.
hans sitji fastur eins og mús í
gildru, fyrir að ætla sér þá óhæfu,
að sverja fyrir börn félaga sinna.
Kingt til hálfs.
Ritstj. »fsl.« er nú að hálfu leyti
búinn að renna niður um-mælum
sínum um skipun tollþjónanna. Það
er varla von að hann taki það alt
aftur í einu, notalegra að hafa það
í smáskömtum. Hann er nú horfinn
frá getgátum sínum um launin og
viðurkennir að hér sé eklp enn þá
um embættisstofnanir að ræða,
heldur aðeins bráðabyrgðastörf. En
hann heldur áfram að klifa á því að
tolleftirlitið heyri ekki undir dóms-
málaráðherra. innheimta' tolla, og
eftirlit með að toii-löguin sé hlýtt,
eru tvö aðgreinanleg störf cg fram-
kvæmir þá sinn maðurinn hvert hlut-
verkið. Fjárheimtan sjálf heyri
undir fjármálaráðherrann, og sýslu-
menn og lögreglustjórar framkvæma
hana hver í sínu héraði, þó að
dómsmálaráðh. hafi skipað þá í
stöðurnar. Hlutverk hinna nýju toll-
gæzlumanna er eftirlit með fram-
kvæmd iaga, en ekki irmheimta.
Löggæzla — alt opinbert eftirlit
um að landslögum sé hlýít — toll-
lögum sem öðrum — heyrir vitan-
lega undir dómsmálaráðh. rrann, og
þá um leið skipun gæzlumanuanna.
Ritstj. má því með mestu ánægju
kingja fleípri sinu um þetta næst.
»fsl.« þorír ekki að kannast við
að hann sé á móti aukinni tollgæzlu.
»Dagur« vildi fá hreina játning
hans eða neitun í því efni. Hvað á
þá rugl blaðsins að þýða? — Hami
blaðrar um að tíminn liafi verið orð-
inn svo stuítur til þings og lítið um
siglingar, að þessvegna hafi engin
nauðsyn verið fyrir stjórnina að