Dagur - 03.02.1928, Blaðsíða 2

18
DAOUR
5. tbl.
Öllum, sem heiðruðu útför konunnar minnar, auðsýndu samúð og
hluttekningu á einn eða annan hátt, votta eg alúðarþakkir mínar, tengda-
móður minnar og allra annara aðstandenda.
Akureyri 1. Febrúar 1928.
Jónas Þór.
Verða
komu
seld á bryggji
á kr. 38.00 tonnið.
Pantið í síma 2 2 8.
KAUPFÉLAG EYFIRÐINGA
hvers héraðs ákveður hvaða höfn
sé hentugust til að hafa íshús. —
4. Vextir af lánunum séu 5% og
þau afborgunarlaus fyrstu 5 ár-
in, en greiðist svo með jöfnum af-
borgunum á 30 árum. — 5.
Stjórninni heimilast að greiða úr
rikissjóði, verðmismun, eða tjón
af tilraunum, sem S. í. S. kann að
bíða við útflutning á frystu og
kældu keti, haustið 1925, miðað
við verð saltkets á útflutnings-
höfn. Þessir liðir voru samkvæmt
tillögum minnihluta kæliskips-
nefndarinnar, en gagnstæðir
meirihlutaálitinu. —
»ísl.« segir: »Þingið aðhyltist á
því þingi að leigja skip!« Ekki
átti ríkið að gera það; og ekki
skipaði þingið neinum öðrum að
gera það. Að blanda saman á-
kvörðunum Alþingis og Samb. fsl.
Samlvinnufél., er meinloka, sem
engum var trúandi til að setja á
prent, öðrum en ritstj. »ísl.« —
Ennfremur eignar »fsl.« Magnúsi
Guðm. allar hugmyndir um samn-
inga við Eimskipafél. fsl. um
byggingu á kæliskipinu. En í
frumvarpi Tryggva Þórh. og Jóns
Árnasonar fi’á 1925, eru þessar
tvær f rumvarpsgreinar: 4. gr.
Úr ríkissjóði skal leggja fram, ef
tii kemur, alt að þriðjungi kostn-
aðar við kaup eða byggingu á
skipinu, í hlutafé, þó eigi yfir 600
þús krónur. — 5. gr. Leitað skal
samninga við Eimskipafélag ís-
lands, umí að það leggi fram á-
kveðinn hluta hlutafjárins, sem
þarf til skipakaupanna, sem verða
miætti forgangshlutafé, og um að
það taki að sér rekstur og stjórn
kæliskipsins að öllu leyti.
Þegar fullséð er að nægilegt
hlutafé fáist, má stjórnin semja
um smíði eða kaup á kæliskipi.
Vill nú ekki »ísl.« gefa út til-
lögur meirihluta kæliskipsnefnd-
arinnar og Magn. Guðm. í þessu
máli?! til þess að ljóst verði hvað-
an frumkvæði þess eru runnin.
Er það ekki hastarlegt að blað-
stjórinn skuli vera að tala um
sjálfan sig sem sannleiksvitni í
málinu?
Um {jenijisviðo/ukann getur
»Dagur« lýst því yfir, að hann
telur ranglátt að halda þeim toll-
lögum við, hvaða stjórn sem það
gerir. Um mentamálin er það að
segja, að »Dagur« hefir aldrei
heyrt getið um, að »fhaldið hafi
barist fyrir skipulagsbundnu
skóla- og fræðslukerfi í landinu«
— hvað þá í sveitum landsins.
Undanbrögð »íslendings« í deilu-
málum eru verri en flótti hans.'
------o------
Fr éttir.
Dauði Natans Ketilssonur verður
leikinn á Sunnudaginn kemur kl. 8 e. h.
Leikurinn hefir verið leikinn 6 sinnum
á tæpum hálfum mánuði við óvenju-
lega góða aðsókn.
Enskt toyarafélag greiddi ríkissjóði
24 þús. kr. fyrir það, að varðskipið
»Óðinn« bjargaði fyrir nokkru togara,
er það átti. En ríkisstjórnin hefir aft-
ur g'efið 8000 kr. af þessari upphæð til
eklcna og munaðarlausra barna sjó-
drukknaðra manna í Grihisby og Hull.
Ritstjóraskifti urðu við »Skutul« um
nýárið; Halldór Ólafsson frá Gröf hef-
ir tekið við blaðinu af séra Guðm.
Guðm. frá Gufudal.
»Helsingjar« heitir ljóðabók nýkomin
úr. í Reykjavík, eftir Stefán frá
Hvítadal.
»Island« kom hingað á Mánudags-
morgun og fór aftur á Þriðjudag.
Margt farþega var með skipinu.
RHstjóri Dags, Þórólfur Sigurðsson,
fór snögga ferð til Rvíkur með Islandi.
Stein'grbnur Mattjúasson, héraðslækn-
ir, kom heim úr utanferð sinni með Is-
landi.
Haraldur Björnsson, leikstjóri, fór til
ísafjarðar með Islandi,-til þess að koma
þar á fót leiksýningum. Er hans von
hir.gað aftur síðar í vetur.
------o------
Postullega trúarjátningin
og
helgisiðabók íslensku þjóðkirkjunnar.
Fram að ái'inu 1910 voru prestar ís-
íslenzku þjóðkirkjunnar eiðbundnir við
höfuðjátningar evangelisk-lúterskrar
kirkju, en með þeirri helgisiðabók, sem
þá kemur út og nú er gildandi,' er eið-
binding sú niður feld, en í hennar stað
kemur loforð um »að predika guðs orð
hreint og ómengað, svo sem það er að
fmna í hinum spámannlegu og postul-
legu riturn, og i anda vorrar evangel-
isku lútersku kirkju«. Vitanlega vai'
þessi breyting gerð sökum þess, að ó-
hæfa þótti að binda prestinn við bók-
staf trúarjátninganna. Þá var það
runnið upp fyrir leiðandi mönnum
kirkjunnar, að trúarjátningarnar eru
ófullkomin mannanna verk og mega
ekki vera okkur annað en vitnisburður
um það, hvernig hugsað var á þeim
tímum, þegar þær urðu til, og allar eru
játningarnar frá löngu liðnum tímum,
þegar hugmyndir manna um flesta
hluti voru alt aðrar en þær eru nú.
Þcss vegna sáu þeir, er voru leiðtogar
íslenzku þjóðkirkjunnar í byrjun 20.
aldar, að ekki náði nokkurri átt að ætl-
ast til þess, að prestar geti játað trú
sina með sömu orðum og trúmenn löngu
höinna tímá, sem höfðu að mörgu ger-
ólíkar hugmyndir um heiminn og lög-
niál hans. Þeir feldu því niður téðan
eiðstaf við prestvígsluna.
Helgisiðabókin frá 1910 ber þess líka
vitni, að trúarjátningar kirkjunnar
hafa ekki slypað öndvegið í trúarhug-
myndum þeirra, sem að henni unnu.
I ar verður þess hvergi vart, að nokkur
trúarjátning sé til nema í sambandi við
skírnina og í beinu framhaldi af' því
við fermingu ungmenna. Þó má segja,
að hún sé ekki í neinu lífrænu sam-
bandi við skírnarathöfnina, því að auð-
veldlega má sleppa henni, og verður
skírnarforhiúlan samfeld heild fyrir
því, þó að hvergi sé breytt einu einasta
orði að öðru leyti. Þegar presturinn
hefif gert krossmark yfir enni og
brjósti barnsins, segir hann: »Heyrum
nú játning trúar vorrar, sem barnið á
að skírast til«. Síðan flytur hann post-
ullegu trúarjátninguna, spyr síðan,
hvað barnið eigi að heita, eys það vatni
og skírir það til nafns föðurins, sonar-
ins og' hins heilaga anda, en trúarjátn-
ingin er ekki framar nefnd .á nafn
frekar en ef hún kæmi ekkert málinu
við.
Eg er sjálfsagt ekki einn presta um
það, að hafa kunnað því illa, að verið
er að flækja trúarjátningunni inn í
jafn helga athöfn og skírnina. Það
virðist vera lítið samræmi í því að fáta
prestinn skíra barn til þeirrar játning-
ar, sem ekki þykir hæfilegt að binda
hann við og eins vel gert ráð fyrir að
hann aðhyllist ekki sjálfur í öllum
greinum. Og eg skýr.ði þetta ósamræmi
með því, að verið væri af vorkunnsemi
að lofa hinum gamla, deyjandi tíma að
hafa eitthvað til að una sér við síðustu
lífsstundimar. Og þegar eg heyrði, að
verið væri að efna til nýrrar handbók-
ar, þá taldi eg sjálfsagt, að í þeirri
helgisiðabók myndi trúarjátningu
hvergi að finna.
Árið 1925 kaus prestastefna í
Reykjavík nefnd manna til að vinna
að því, að semja nýja helgisiðabók, og
lagði sú nefnd fram bráðabirgðatillög-
ur á prestastefnu, er háð var í Reykja-
vík áíðastliðið sumar. Þær tillögur eru
birtar í Prestafélagsritinu, og má þar
sjá, að nefnd sú leggur til, að trúar-
játningin verði meiri liður í skírnar-
athöfninni en verið hefir og enn ríkari
áherzla lögð á það, að til þessarar játn-
ingar eigi bai-nið að skírast. Nefndin
leggur til, að breytt verði á þann hátt,
að presturinn spyr, þegar hann hefir
haft trúarjátning-una yfir: »Á að skíra
barnið til þessarar trúar?« Því er
svarað: »Já«, og virðist svo eiga að
skilja, að skírnarathöfnin verði ekki
framkvæmd, ef svarað er á annan veg.
Eg' minnist ekki að hafa í annað
sinn fylst meiri undrun, en þegar eg sá
þts-sa tillögu, því að mér hafði ekki
annað í hug komið en að nefndarmönn-
um — einhverjum að minsta kosti —
hefði verið það ljóst eins og mér, að
í ýmsum atriðum stríðir postullega
trúarjátningin a móti trúarhugmynd-
um alls þorra manna hér á landi, en í
hana vantar það, sem flestir myndu
fyrst og fremst vilja taka fram, ef þeir
væru að vitna um trú sína á Jesú
Kiist.
Hvað er trúarjátning?
Trúarjátning er vitnisburður manns-
ins um það dýrmætasta, sem hann á í
trú sinni og skoðunum, og þegar talað
er um, að barn sé skírt til ákveðinnar
trúarjátningar, þá er með því sagt, að
fyrst og fremst eigi að leggja kapp á
það að innræta barninu þær skoðanir,
sem sú trúarjátning felur í sér.
Athugum postullegu trúai'játninguna
í því ljósi. Fyrsta grein hennar er í
sannleika fyrsta játning hvers einasta
manns, er trúir á persónulegan guð,
hvar í heimi sem er og til hvaða trú-
arbragðaflokks sem hann teldi sig, og
það er sú trú, sem öllum mun ljúft að
votta að þeir vilji innræta barni sínu.
Alt öðru máli er að gegna um aðra
greinina. Setjum svo, að við biðjum
einhvem að skýra fyrir okkur trú sína
á Jesú Krist og á hvern hátt hann vilji
innræta hana barni sínu. Það eru hugs-
áníeg margs konar svör, því að hug-
myndir manna um Jesú eru ýmis kon-
ar, og ýmislegt skilur með þá trúar-
logu reynslu, er menn eiga í sambandi
við hann. En víst er um það, að í post-
ullegu trúarjátningunni er fátt eða
ekkert að finna af því, sem kristnum
manni lægi fyrst og fremst á hjarta
að vitna um, hvaða stefnu sem hann
tilheyrði. Þar er þess ekkert getið, að
Jesús hafi lifað og dáið fyrir mennina,
— að hann hafi kent okkur að þekkja
föðurinn á hæðum og æðstu skyldur
lífs okkar. Þar er fórnardauða ekki
gctið með einu orði og ekki heldur, að
Jesús lifi og starfi með kristni sinni
alla daga alt til enda veraldar. Með
öðrum orðum: þar er ekki getið þess
dýrsta og helgasta, sem kristinn maður
á í trú sinni og skoðunum í sambandi
við Jesú Krist. En hinsvegar er þar
þulið ýmislegt smávægilegt, sem eng-
um myndi koma í hug að minnast á í
sambandi við það helgasta í trú sinni