Dagur - 07.12.1929, Blaðsíða 2

206
DXanB
51. tbl.
„SWAN“-pennar og
„ BLA C KBIRD“pennar.
Ef þú kaupir þér lindarpenna, þá
kauptu aðeins þektar og góðar
tegundir. Engir lindarpennar eru
betri en »SWAN«, og engir ó-
dýrari miðað við gæði en »Bluclc-
bird«.. Þeir fást í
Bókav. Porst. M. Jónssonar.
Druknun. Á fimtudaginn var drukn-
aði maður á Siglufirði, Páll Runólfsson
að nafni. Hann var innan við þrítugt,
ættaður af Snæfellsnesi. Hvernig slys
þetta hefir viljað til, vita menn ekki
gjörla.
Dánardxrjur. Á mánudaginn var and-
aðist hér á sjúkrahúsinu Benedikt Gísla-
son, Eyfirðingur að ætt og uppruna, al-
inn upp í Árgerði í Saurbæjarhreppi.
Hann var kominn á sjötugs aldur. Bene-
dikt sál. var maður glaðlyndur og jafn-
lyndur og hvers manns hugljúfi. Hann
lifði ókvæntur alla sína æfi.
Látnir eru tveir merkir menn syðra,
þeir Ólafur Rósinkrans, fyrv. leikfimis-
kennari, og síra Eiríkur Briem, einn'
hinna þjóðkunnu Espihólsbræðra, sonur
Eggerts Briems sýslumanns. Eiríkur
var kominn á níræðisaldur og hafði
dvalið í Viðey síðustu árin.
Eina-r H. Kvaran, hinn góðkunni rit-
höfundur, á sjötugsafmæli á morgun.
Þetta vinsæla og listhaga skáld fær ef-
laust margar hlýjar kveðjur bæði hátt
og þó enn fleiri í hljóði þenna dag.
Dagur óskar skáldinu allrar hamingju
fyrir sitt leyti.
Misprentast hefir í dánarfregn Mar-
grétar Stefánsdóttur í síðasta blaði
föðurnafn manns hennar. Marz var
Kristinsson, en ekki Kristjánsson eins
og þar stóð.
LeikjélagiÖ sýnir »Tveir heimar* á
sunnudagskvöldið kl 8l/a — verður það
alþýðusýning.
Steindár Sigurðssou magister kom hing-
að til Akureyrar með íslandi, til þess að
gerast kennari við Gagnfræðaskólann í vet-
ur. Kennir hann stærðfræði, eðlisfræði, efna-
fræði og stjörnufræði. Mefir hann nýlega
lokið prófi í síðast taldri námsgrein, og er
fyrsti fslendingur, er það hefir gert.
Frú Guðrún /. Erlingsson gaf fyrir
tveimur árum síðan, út smekklegt og eigu-
legt jólahefti, er nefndist „Dropar." — Nú
f ár hefir hún gefið út nýtt jólaheftí und-
ir sama nafni, — verður þess nánar getið
í næsta blaði.
Þyrnar, nýasta útgáfan í nýju, fallegu
bandi fæst nú með niðursettu verði. Ætti
það að verða uppörfun til þess, að sem
flestir eignuðust Ijóð Porsteins Erlings-
sonar,
Framsóknarflokkurinn í Reykjavík kem-
ur fram með lista til bæjarstjórnarkosning-
anna S vetur; eru á honum 30 menn, svo
hann er fullskipaður, (15 fulltr. og 15
varam.) Lögreglustjóri bæjarins er efsti
maður listani, en lögmaðurinn neðsti.
Hið nýstofnaða Stúdentafélag í Reykja-
vík fær svo góðan byr, að það eitt út af
fyrir sig sýnir að stofnun þess hefir verið
bygð á góðum grundvelli, — hefir félaga-
tala þess aukist svo að það nú telur lið-
uga 100 meðlimi.
------o—....
Aieridi sauðfjárrœkt til
loðskinnaframleiðslu.
Karakul-sauðféð.
Eftir Dr. Hellmut Lotz, Kífsá.
Um þetta efni ritaði eg, eftir
ósk manna, sem áhuga höfðu fyrir
málefninu, all ýtarlega grein í »Bún-
aðarritið« um eiginlegleika, uppruna,
núverandi útbreiðslu gagnsemismögu-
leika og arðsemi Karakul-sauðfjár, ,en
í seinni tið er sú sauðfjártegund orðin
fræg um allan heim. — í eftirfarandi
grein vildi eg aftur stuttlega benda á
það, sem sérstaklega gæti haft þýðiugu
fyrir íslenzkan landbúnað í sambandi
við Karakul-sauðfjárrækt.
Hið upprunalega heimkynni Karakul-
fjárins eru landshlutarnir Buchara og
Chiwa í Mið-Asíu, hefir fé þetta verið
alið sem húsdýr þar í margar aldir,
einkum vegna hinna dýrmætu skinna,
sem á öllum tímum hafa staðið í hæstu
verði allra skinna, sem hægt er að fá
af húsdýrum.
Smám saman hefir Karakul-féð breitt
sig til nágrannaþjóðanna í Afghanistan,
Perslandi og Suður-Rússlandi; og á
síðustu 30 árunum hefir útbreiðsla
þess farið vaxandi, svo að Karakul-
sauðfjárrækt er nú víða um lönd. Nú
á tímura stendur Karakul-fjárræktin á
hæsta stigi í Pýzkalandi og í nýlendum
þeim, er Pjóðverjar áttum fyrrum í
Suðvestur-Afríku, en þar hefir þessi
fjárrækt tekist svo vel, að hún nú er
aðalfjárræktin.
Pau beztu undaneldisdýr, sem hægt
er að fá af karakulkyni, eru frá kyn-
bótastöð háskólans í H a 11 e a. S.
sem prófessor, dr. Fröhlich veitir for-
stöðu. 30 ára bæði vísindaleg og
praktisk reynsla hefir skorið úr um,
að dýr þaðan séu vænni og verðmæt-
ari og betri undaneldísdýr en sjálfar
hinar upprunalegu karakulkindur frá
Buchara.
Eins og þegar hefir verið nefnt
halda menn karakulféð aðallega vegna
hinna dýrmætu skinna, er fást af lömb-
unum. Skinn þessi eru þekt og eftir-
sótt í öllum löndum, í Pýzkalandi
nefnast þau »Persianer«, í Englandi
og Ameríku »Protales«, »Persian lamb«
eða »Astrachán« og í Frakklandi »Astra-
chan«. Lömb af hreinu karakulakyni
fæðast með alveg kolsvartri ull, og
það eru þessi skinn með mjög fínt
hrokkinni ull, sem eru hin verðmæt-
ustu. Lömbunum er þvi slátrað á
öðrum eða þriðja degi eftir fæðing-
una, eru þau þá flegin, skinnin spýtt
og hert, meira þarf ekki fyrir þeim
að hafa, áður en sérstakar verksmiðj-
ur, sem framleiða karakulfeldi, taka
við þeim.
Hin upprunalega karakul-ær ber
venjulega aðeins einu sinni á ári og
fæðir eitt eða tvö Iömb. Nú er því
svo varið, að erfiðasta tímabilið fyrir
ána er ekki meðgöngutfminn, en þar á
móti sá tími, sem hún þarf að mjólka
lambinu eða lömbunum. Ef lömbun-
um er slátrað á öðrum eða þriðja
degi eftir fæðinguna, þarf ærin engu
lambi að mjólka, og er þá mögulegt
að láta hverja á bera tvisvar á ári —
og að minsta kosti aldrei sjaldnar en
þrisvar á hverjum tveinur árum. —
• •• • • • • * • • • • • * • • •
Annar möguleiki til að gera karakul-
ærnar sem arðsamastar er að mjólka
þær eftir að búið er að slátra lömb-
unum
Hið upprunalega heimkynni kara-
kulkindarinnar eru hinar víðáttumiklu
sléttur í Mið-Asíu, eru þar oft þurkar
miklir og vatnsleysi og beitin því lé-
leg, af þessu leiðir að karakul-féð er
þurftarlftið og nægjusamt húsdýr. —
Lifnaðarhættir þess og hirðing svarar
til hinna harðgerðustu og kröfuminstu
fjártegunda hjá oss, eins og t.d. þýzka
fjallafjárins, heiðafjárins og hins aust-
frísneska mjólkurfjár, og í öðrum
löndum til feitrófufjárins eða hins loðna
Somali fjár — og að lokum til íslenzka
fjárins. — Pað þarfnast engrar sér-
stakrar pössunar og getur aflað sér
fæðunnar sjálft á fjalla- eða dalabeit í
öllum veðrum alveg eins og íslenzka
sauðféð.
Hægt er að leggja fengitíma ánna
hvenær sem er á árinu. í Þýzkalandi
láta menn ærnar venjuiega fá í ágúst
og september mánuði og bera þær
þá í janúar og febrúar. Meðgöngu-
tíminn er 150—152 dagar. Lömbin
nýfædd eru 7—10 pund (3V2 —5 kg.)
á þyngd, og þrátt fyrir að kjöt þeirra
tveggja til þriggja daga gamalla er
fremur vatnskent, þá er það engan
veginn óhæft til manneldis. En hafi
menn, sem karakul-fjárrækt stunda,
einnig refarækt, eins og oft á sér stað
í Þýzkalandi, þá er ágætt að nota
kjötið af hinura nýfæddu lömbum til
fóðurs handa refunum, og verða þau
þá á tvennan hátt arðberandi fyrir
skinnaframleiðsuna. Fullorðin karakul-
kind gefur árlega af sér um 7 pund
af ull, er hún nokkuð grófgerð, en
mjög þétt og verðmæti hennar lh—
2/3 af verðmæti merino-ullar. — Full-
orðin karakul-ær er um 100 pund á
þyngd.
Hafi maður hektar beitilands er
hægt að hafa 5 kindur á honum eða
20 kindur á einum hektara. Reynslan
hefir sýnt að karakul-féð venur sig
fljótt við hvaða loftslag sem er, og
sömuleiðis alla staðhætti. Fjalla- og há-
lendisbeit á ágætlega við það, og í
Þýzkalandi ganga karakul-kindurnar úti
nótt og dag frá því í aprílmánuði og
fram að jóluro. Úr því eru þær að
mestu fóðraðar inni, ærnar fara þá að
bera, og þar eð eftirspurnin er mikil
eftir undaneldisdýrum er lömbunum
ekki slátrað. 1 ritgerð minni í »Bún-
aðarritinu* er nákvæmar skýrt frá
vetrarfóðrinu og hversu mikið verður
að áætla af því.
Sá eiginlegleiki, sem mestu varðar
fyrir karakul-fjárræktina, er kynfesta
þessa fjárstofns, þar sem allir eÍQÍI1Í8g-
leikar hans undanlekníngarlaust ganga í ar(.
Láti maður venjulegn hvita á fá við
karakul-hrút, þá er það alveg víst að
afkvæmið verður svart. Ef vér hugsura
oss að ær af venjulegutn íslenzkum
kynstofni fengju við karakul-hrút, þá
mundu lömbin ekki einungis erfa hinn
svarta iit föðursins,- en alt háralagið,
hinir fínu, hrokknu lokkar á skinninu
yrðu Ifkir og á karakul-lömbum af
hreinum stofni. Pegar svo hálfblóðs-
gimbrarnar væru 3h — 1 árs gamlar
væru þær látnar fá við karkul-hrút,
og yrðu þá lömb þeirra — eða lömb-
in þegar í öðrum lið — að öllu leyti
ótrúlega Ifk karakul-lömbum af óblönd-
uðum kynstofni. Hálfblóðshrúta aftur
á móti uaá ekki nqta til undaueldis,
SPIL
margar tegundir
fást í
Bókav. Porsi. M. Jónssonar.
Ath. Hverjumpakka FALKA-
kaffifc-æti fylgir loftblaðra
(ballón).
Obels
munntóbak
er best.

Kvíðið ekki
þvottadeginum!
Hvort heldur þvotturinn er
stór eða lítill, þurfið þér
ávalt á SUNLIGHT sáp-
unni að halda, því hún losar
yður við allt erfiði. Sunlight
sápan hreinsar fljóttog vel,
hún er óviðjafnanleg til
að þvo úr henni lök,
nærfatnað og gluggatjöld.
Lever Brothers, Ltd., Port
Sunlight, England.
má láta þá ganga með ánum þangað
til að haustinu og selja þá svo til
slátrunar. Pað hefir sýnt sig, að slík
hálfblóðslömb eru mjög væn til frá-
lags og gefa að því öðrum þýzkum
eða enskum sláturlömbum ekkert eftir.
Og þar sem hrútarnir eru stærri en
íslenzkir hrútar, gæti einnig hér á landi
orðið að ræða um arðberandi aukn-
ingu á kjötframleiðslunni. Oft kemur
það Ifka fyrir að hálfblóðshrútlömb
fæðast með ágætum skinnum, og eftir
öllum einkennum að dæma, sem eg
hefi veitt eftirtekt hjá nýfæddum ís-
lenzkum lömbura, er það sennilegt,
að svo færi oft hér, mætti þá slátra
hrútlömbum á öðrum eða þriðja degi
eftir fæðinguna, og sennilega mætti
fá alt að 15 — 20 kr. fyrir hvert skinn,
ef þau væru seld._____________(Framh.).
ftitstjórar:
Ingimar Eydal.
Gilsbakkaveg 5.
Friórik Ásmundsson Brekkan.
Aóalstrati 16.
Prtatamiðj* Odda BjSnuNHOM.