Dagur - 19.12.1929, Blaðsíða 2

214
K8AGSB
54, tbt.

-• •-• • • • •
• • -•-•-•-•
•-•-•-•-•• • -•
&
gllllllflllllfflífllllll
' tnaour
•ttfc
_ V etrarf rakkar JJ
gj í fjölbreyttu úrvali.
sBp®
C Kaupið jölafatnaðinn í «S
£ Kaupfélagi Eyfirðinga. •«
miiilililllilllllllliMI
Þið kaupið fleiri
jólagjaf ir
og fallegri og betri fyrir sömu upphæð, með
því að fara beint til R Y £ L S, því verðið er
nú fyrir jólin
afár lágt og
úrvalið afar fjölbreytt.
BALDYIN RYEL.
Myndastofan
Oránufélagsgðtu 21 er opin alla daga
frá kli 10-6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
er ekki sérlega stórfeldur né fjölþætUn
en samt sem áður þrunginn af innra
lífi og gróðrarmagni frjóvsamrar sálar.
Það yrði of langt mál hér að taka
einstök kvæði hvert fyrir sig og gagn-
rýna þau, til þess að sýna gildi þeirra.
kosti og galla á þann hátt, — Kvæðin
eru talsvert misjöfn, sem eðlilegt er(
þar eð safnið er nokkuð stórt, má
þvf helzt setja það út á, að úrvalið
hefir ekki verið svo gott sem skyldi
En aftur á móti eru þar mörg kvæð1
góð og sum ágæt. — Bezt eru hin
hreint »lyrisku« kvæði eins og t. d.
»FjðreÍgnÍn« — síðasta versið hljóðar
svo:
«í öllum dalnum enginn þá
átti hjörð svo fríða.
Sauðirnir reistu horin há
og hristu lagðinu sfða.
— ÖIl eru efnin á þrotum.
í grasinu liggja gullin mín í brotum«.
Pá má og nefna kvæði eins og
»Bifröst« eða hið litla en ljómandi
fallega kvæði »Sextán komu svanir*
— er þetta upphaf að:
»Sextán komu svanir
með sól undir væng.
Gimbill átti í grasinu
glóandi sæng«.
Tvö sðguleg kvæði eru í bókinni,
sem tal§vert sópar að: »Hreiðar
heimski« og' »Jón píslarvottur« —
einkum er hið síðartalda gott
kvæði. En eitthvert bezta kvæðið
i bókinni er þó að líkindum síð-
asta kvæðið, »Hjarðmenm, er það
hlýtt og mjúkt, tilfinningaríkt,
en þó hraustlegt og karlmannlegt
kvæði — endurminningar ís-
lenzkra hjarðmanna — smala-
drengja — um tilhlökkun á að-
fangadag jóla, er þeir stóðu yfir
fénu, þangað til —
»Þeir fag-nandi í .fannbyrgða kotið
.sér ‘flýttu með himneskan auð.V
Það er óhætt að óska Jóni
Magnússyni til hamingju með
þessa ljóðabók — og íslenzkum
ljóðunnendum með hann — mun
hann verða víða lesinn og vinsæll
meðal þeirra, er ljóðum unna og
ekki láta sér á sama standa um
skáldskaparmenningu þjóðarinn-
ar, — F. Á. B.
„D A GjJ R"
kemur út næst á Þorláksdag. Aug-
lýsingar þurfa að koma snemma.
Frá SjÉraiiúsinuá Akureyri.
Eg þigg með þökkum tilboð
»Dags«. að mega svara hinni
grimmu árás á sjúkarhúsið og
mig í síðasta blaði.
Ásakanir greinarhöfundarins
eru svo gífurlegar, að ef þær
væru sannar, þyrfti að loka spí-
talanum og setja mig af (eða
helzt slá mig af). Eg skal stutt-
lega ^etja hér kjarna málsins úr
greininni eins og hann kom mér
fyrir sjónir við lesturinn.
Akureyrarsjúkrahús er barmvænn
óhollustustaður fyrir berklasjúklinga.
Og þar sem það ’ fyrir löngu er orðið
gagnsósa af berklum, þá er það auð
vitað einnig háskagripur fyrir alla
aðra. Þetta er að kenna héraðslæknin-
um, sem þar hefir stjórn. Að vísu hefir
hann bætt mörgum — með hnífnum, en
miklu fleirum (þ. e. öllum berklasjúkl-
ingum) hefir hahn gert illt og ekki
kann hann að fara betur með sár en
svo, að sífelt grefur í skurðum.
Já, slæmur er eg ef allt þetta er
satt og er því vert að það athugist
lítið eitt; en það vil eg segja
strax, að sá sem dæmir svo hart,
verður að hafa meiri þekkingu
enn höfundurinn hefir. Vissulega
talar hann fruntalega og af afar-
lítilli nærgætni gagnvart þeim
sjúklingum, sem verða framvegis
eins og hingað til að leita á náðir
sjúkrahússins.
»Berklasjúklingar sém þar
gangið inn, sleppið allri von!«
segir þessi strangi umvandari.
Mundi hann einnig hvísla þeim
orðum að einhverjum nánum ást-
vini tæringarveikum sem þangað
yrði að leggjast inn?
Þó mér nú virðist þessum Þ. H.
farast óviturlega og ómannúðlega
í þessari ádeilugrein sinni, þá
virði eg honum nokkuð til vork-
unnar ef hann skyldi hafa lesið og
fræðst af grein, sem stóð í Tíman-
um nýlega, þar sem sjálfur
dómsmálaráðherra ber þær sakir
á mig eins og fleiri lækna, að eg
hafi »hamstrað«, þ. e. í eiginhags-
ipunaskyni haent að mér og hrúg-
að saman allt of mörgum berkla-
sjúklingum í afleitum húsakynn-
um þeim til óhollustu og aldurtila.
1 sömu grein fræðir ráðherrann
einnig fólk á því, að sumstaðar á
landi hér séu sjúkrahúsin svo
»gagnsýrð« af berklum, að ígerð
komi í flesta skurði. Tel eg ekki
ólíklegt, að hann ætli þá sneið Ak-
ureyrarsjúkrahúsi ásamt öðrum.
Eg vil nú nota tækifærið og
neita því gersamlega, að eg hafi
»hamstrað« berklasjúklinga. Þeir
hafa komið í stöðugum straum,
ótilkvaddir af mér, og eg hefi gert
það, sem í mínu valdi stóð til að
láta fara vel um þá, með því að
stuðla að því að fjölgað yrði her-
bergjum á sjúkrahúsinu og með
því að láta byggja skógarseiið í
Fnjóskadal. En hins vegar hefi eg
jafnan reynt að stilla í hóf um að-
sóknina og meira að segja gefið
stjórnarráðinu leiðbeiningar um,
hvernig draga mætti úr húsfyll-
inum. Hér .oru sjúklingar sem
þurftu lækningar og þurftu ein-
angrunar, en einnig rxokkrir, sem
voru fótaferðafærir og hefðu get-
að gengið til lækninga utan úr
bæ, en þar fékkst ekki pláss vegna
hræðslu við smitun þó >ft væri
engin ástæðá til slíks.
Nú get eg eftir margra ára
reynslu fullyrt (eins og eg hefi
áður gert í árskýrslum mínum til
landlæknis), að þó að stundum
hafi verið þrengi’a á sjúkrahúsinu
en eg hefði kosið, þá hefi eg sarín-
færst um, að lækning berklasjúkl-
inga hefir yfirleitt heppnast eins
vel á Akureyrarsjúkrahúsi eins og
gengur og gerist á sjúkrahúsum
og heilsuhælum bæði hér á landi
og erlendis.
Hvað viðvíkur hinni ægilegu
grýlu um, að sjúkrastofur verði
gagnsýrðar eða gag'nsósa af berkl-
um, þá er slíkt ekki á neinum rök-
um bygt. Berklagerlar eru ekki
eins lífseigir og margir halda. Þó
óþrifnaður hafi átt sér stað á
heimilum berklaveikra og hrákar
á gólfum hafi þornað og þyrlast
upp með ryki, þá hefir aldrei
sannast að gerlarnir geti lifað
nema stuttan tíma eða í hæsta
lagi nokkrar vikur.
Þess vegna er það orðin gömul
kerlingabók, áð berklagerlar lifi
langan tíma í húsum þó um léleg
húsakynni sé að ræða, með mold-
arveggi og moldargólf, hvað þá
heldur á sjúkrahúsum. Þau eru
mennirnir, sem eru hættulegir
smitberar, en ekki kaldir veggir
og mold.
Enn fremur er það misskiln-
ingur, að ígerð í sárum á berkla-
lausu fólki orsakist af berklum;
þar koma til greina aðrir sérstak-
ir graftargerlar, sem geta borist
manna á milli með höndum,. verk-
færum, umbúðum o. fl.
Eg viðurkenni það, að við og
við hefir komið fyrir að ígerð hafi
komið í sár hér á sjúkrahúsinu
eftir bólgulausa skurði. Slíkt kem-
ur fyrir á sjúkrahúsum þó vold-
ugri séu og vandaðri en Akureyr-
arsjúkrahús og verður sent alger-
lega komið í veg fyrir það. En
síðastliðinn vetur eftir nýár kom
þetta fyrir oftar venju, eða alls
7—8 sinnum, en sem betur fór
voi'U þær ígerðir flestar lítilfjör-
legar og engum sjúklingi hættu-
!eg. En orðrómur út af þéssu
magnaðist, og eins og gengur var
margt út af því fært á verri veg.
Ástæðan til þessara ígerða reynd-
ist vera sú, að sótthreinsunará-
hald sjúkrahússins hafði bilast og
varð ekki uppvíst um það fyr en
eftir ítrekað eftirlit. En jafn-
skjótt og það vitnaðist var sótt-
hreinsunaraðferðinni breytt til
bóta og skifti þá svo um, að síðan
í byrjun maímánaðar hefir ekki
borið á neinum slíkum ígerðum.
Það munu ýmsir enn vantreysta
okkur á sjúkarhúsinu út af þessu,
því það tekur venjulega langan
tíma að losna við óorð, sem einu
sinni kemst á. Stuðlar þar til með-
al annars, að á sjúkrahúsinu þarf
oft að skera til sulla og ígérða og
helzt þá útferðin stundum langan
tíma á eftir, en sumir halda þá,
að þær ígerðir séu einnig okkur
að kenna vegna trassaskapar og
óþrif naðar!
Höf. fer mörgum orðum um
hina miðaldalegu sjúkrahúsbygg-
ingu, hve óhæf hún sé vegna sól-
arleysis. Þó eg að vísu kysi meiri
sólarbirtu á sjúkrahúsinu, þá verð
eg þó að segja, að margir gera
sér óþarfa áhyggjur út af því, að
stofurnar snúa gluggum til aust-
urs. Eg hefi séð mörg mikilshátt-
ar sjúkarhús í stórbæjum erlend-
is, sem talin eru af bezta tagi,
þar sem sólarbirtu nýtur langtum
minna en á Akureyrarsjúkrahúsi
og famast þó vel sjúklingunum,