Dagur - 30.04.1931, Blaðsíða 2

72
DAGUR
18. tW.
mmmmmmmmm
G ram m of ó n p I ötu r.
Höfum Grammofónplötur frd heimsfirmunum:
Broadcast Twelve, His Master’s Voice, Odeon,
Columhía, Fonotipa. — Ennfremur: Artiphon,
Porlaphon, Elektrola, Polyphon.
islenzkar plötur sungnar af Pétri Jónssyni.
SigurðiSkagf., Eggert Stefdnssyni, EinariMarkan,
Guðm. Kristjánssyni, Hreini Pálssyni, Ríkarði
fónssyni, Dóru Sigurðss. Signie Liljequist,
Karlakór K. F. U. M. og Landskórið.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Gamlfl búðín.
mmímmmmmimœ
My n dasto f a n
Qránufélagsgötu 21 er opin alla
daga frá kl. 10 — 6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
ykkur þá skömm, sem þeirra litla
vit og illa jnnræti orkaði að fram-
leiða.
Smánin hrín að vísu ekki á ykk-
ur, en hún loðir við þá, sem hún
kom frá.
Kosningar til Alþingis fara fram
12. júní næstk. Minnist þess þá,
íslenzkir bændur, að páskabpðskap-
ur Morgunblaðsins var um ykkur
og á þann hátt, sem getið er hér
að framan.
Pað gildir einu til hvaða flokks
þið hafið talizt hingað til. Mann-
ræna ykkar mun vísa ykkur rétta
leið til þess að hefna þeirrar sví-
virðu er Morgunbl. hefir gert bænda-
stétt landsins í heild sinni.
Skylda hvers íslenzks bónda er
að Ijá ekki fylgi sitt nokkrum þeim
frambjóðanda, sem íhaldsflokkurinn
hefir i kjöri í sveitum landsins.
Foringjar íhaldsflokksins treysta
ekki lengur á fylgi bændanna til
framdráttar sér; þess vegna þykir
þeim ekki taka því að vanda þeim
kveðjurnar lengur; þess vegna op-
inbera þeir sinn innra mann og
hreyta smánaryrðum að bændastétt-
inni.
Allar sínar pólitísku framavonir
byggir íhaldsflokkurinn á samvinnu
við jafnaðarmenn í kosningunum.
Sú samvinna verður í því fólgin, að
reyna aðfella frambjóðendur Fram-
sóknarflokksins frá kosningu í sveit-
um landsins. Pegar því er lokið,
verður kjördæmaskipuninni breytt í
það horf, að bændastjórn fái aldrei
framar völdin i landinu.
Kosningabaráttan veröur pvl um paö,
hvort bændavald eöa Reykjavíkurvald eigi
að ráöa i framtíöinni.
Þekki bændur almennt vitjunartíma
sinn við kjörborðið 12. júní næstk.,
er enn tími og tækifæri fyrir þá að
hindra alveldi braskaranna og eyðslu-
stéttarinnar í Rvík yfir málefnum
þeirra. Verði bændur nógu samtaka,
geta þeir tryggt sér réttinn til yfir-
ráða í landinu. En bregðist þeir nú
skyldum sínum gagnvart sjálfum
sér og niðjum sínum, þá mega þeir
vera þess vissir, að andstöðuflokkar
Framsóknar sjá svo um, að tæki-
færið býðst þeim aldrei aftur.
Bændur hafa nú um tvennt að
velja: að bjarga hlut sínum í hend-
ur sjálfra sín, eða afsala sér þeim
rétti, er þeiir nú hafa, í hendur Ólafs
Thors og Héðins Valdemarssonar.
Pað er lítill vandi að velja.
Tækifæriö er nú eöa aldrei ella.
-o-
Full vissa er nú fengin fyrir því,
að leynisamningar ihaldsmanna og
jafnaðarmanna um kjördæmaskipun-
ina fjölluðu um þessi þrjú höfuð-
atriði:
1. Landinu skyldi skift í nokkur
stór kjördæmi.
2. í öllum kjördæmum áttu að vera
hlutfallskosningar.
3. Pingmannatalan í þessum stóru
kjördæmum átti eingöngu að
miðast við höfðatölu kjósenda.
Samkvæmt ábyggilegum heimild-
um áttu einstök atriði samninganna
að vera sem hér segir:
Kjördæmakosnir þingmenn áttu
að vera 36 og landinu skift í 6
kjördæmi. Kjördæmaskiftingin og
þingmannatalan átti að vera á þessa
leið:
Fyrsta kjördæmi: Borgarfjörður,
Mýrar, Snæfellsnes og Dalir. Ping-
mannatala 3,
Annað kjördæmi: Barðastrandar-
sýsla, ísafjarðarsýslur og ísafjarðar-
kaupstaður. Pingmannatala 4.
Priðja kjördæmi: Strandir, Húna-
vatnssýslur báðar, Skagafjörður,
Eyjafjörður, Akureyri og Suður-
Pingeyjarsýsla. Pingmannatala 8.
Fjórða kjördæmi: Norður-Ping-
eyjarsýsla, Múlasýslur báðar, Seyðis-
fjörður og Austur-Skaftafellssýsla.
Pingmahnatala 4.
Fimmta kjördæmi: Vestur Skafta-
fellssýsla, Rangárvallasýsla, Árnes-
sýsla, Vestmannaeyjar, Qulibringu-
og Kjósarsýsla og Hafnarfjðrður.
Pingmannatala 8.
Sjötta kjördæmi: Reykjavík. Ping-
mannatala 9.
Hvaðanæfa af landinu heyrist
óánægja út af þessu leynimakki
íhaidsmanna og jafnaðarmanna.
En nú hefir þingrofið truflað
vélræði launráðsmannanna gegn
bændastétt landsins.
------o—.....
Tíminn skýrir svo frá 22. þ. m.:
.......Pegar Héðinn og Olafur
Thors gerðu leynisamningana um
þá breytingu á stjórnarskránni að
eftir á — á næsta þingi — mátti
með einfðldum lögum gerbreyta
kjördæmaskipun landsins og hrifsa
i einni svipan af sveitum landsins allt
að helmingi af þingmönnum þeirra
— þá var ekki unnt að fullnægja
þessum samningi eða koma ífram-
kvæmd nema þann veg að fá
Gunnar frá Selalæk með sér; því
ef Gunnar hefði ekki svikið kosfl-
ingabandalag sitt við Framsókn og
þar með málstað kjðrdæmis síns,
voru öll áform Héðins og Ólafs
felld með jöfnum atkvæðum í neðri
deild. Fóstbræðurnir, Héðinn og
Ólafur Thors, voru því búnir að
»tryggja sér« fylgi Qunnars frá
Selalæk, án hans var allt ónýtt.
Eftir að þing var rofið, rituðu
jafnaðarmenn oa íhaldsmenn kon-
ungi bréf, sem frægt er orðið, og
báðu hann »allra þegnsamlegast«!
að gefa sér þau umboð er þjóðin
ein — þ. e. kjósendurnir — geta
aftur veitt. í bréfinu segjast þeir
geta myndað stjórn, og í blöðum
beggja flokkanna er það hvað eftir
annað tekið fram, að þinginu vilji
þeir láta halda áfram, til þess að
Iáta þar samþykkja framangreind
áhugamál Héðins og Ólafs Thors.
En með þessu lýstu blöð beggja
flokka yfir þvi, að þeir hefðu tryggt
sér atkvæði Gunnars frá Selalæk.
Af þessu er því sannað, að fóst-
bræðurnir höfðu >tryggt« sér at-
kvæði Qunnars Og það var jaffl
fryggt eftir pingrofið sem fyrir pað.
Andstöðuflokkarnir héldu því fram,
að þingrofið væri brot á stjórnar-
skránni; þingmenn hefðu því ekki
misst umboð' sín, og þeir gætu
því haldið þingfundum áfram, þar
sem þeir hefðu meirihluta — og
það höfðu þeir, svo sem sýnt hefir
verið hér að framan.
Að hætta við að halda þingfund-
unum áfram þrátt fyrir meirihlutann,
var að sýna öllum almenningi, að
andstöðuflokkar stjórnarinnar tryðu
ekki sínum eigin blekkingum, þvi
ef þeir trúa sjálfir því, sem þeir
höfðu sagt almenningi og ætluðust
til, að hann tryði, hlutu þeir að
halda þingfundum áfram.
Ef foringjar stjórnarandstöðuflokk-
anna hefðu viljað mæla af heilum
hug, hefðu þeir í gærkveldi átt að
koma fram á svalir Alþingis og
segja:
»Góðir borgarar! Við höfum
blekkt ykkur herfilega undanfarna
daga. Við höfum haldið því
fram, að þingrofið væri stjórn-
arskrárbrot og við hefðum því
ennþá umboð okkar. En þetta
var bara blekking, sem við al-
drei trúðum sjálfir. Við vitum
og höfum alltaf vitað, að þing-
rofið er löglegt, og við því
umboðslausir. En við ætluðum
aðeins að hræða forsætisráðherra
með þessum ógnunum. Og fyrst
það tekst ekki, þá væri það
vitanlega fjarstæða, að við, um-
boðslausir menn, færum að halda
hér Alþingi, því það væri ekki
frekar löglegt, en ef einhverjir
af ykkur hér á götunni þættust
vera þingmenn og settuð »A1-
þingi« í Fjalakettinum við Bröttu-
götu. — Góðir Reykvíkingar!
Við biðjum ykkur innilega fyrir-
gefningar, og til þess að þetta
hneyksli verði ekki uppgötvað
af okkar tryggustu fylgismönn-
um, höfum við »tryggt« okkur
atkvæði Gunnars frá Selalæk
móti okkur — þar með
höfum við tryggt okkur m i n n i
hluta í neðri deild, og það
ætlum við svo að nota sem
átyllu þess nú að hætta við að
halda þingfundum áfram«.
Aldrei hefir annað eins steypiregn
af tyrirlitningu dunið yfir nokkurn
mann — eins og Jón Porláksson,
þegar hann tilkynnti af svölum Al-
þingishússins, að þingfundum yrði
ekki haldið áfram, af því að Gunnar
Sigurðsson frá Selalæk væri á máti pvi.
------0------
09
Prír þingmenn, þeir JónÓlafsson,
Magnús Guðmundsson og Héðinn
Valdimarsson, báru fram í neðri
deild frumvarp um virkjan Efra-
Sogsins.
Samkvæmt frumv. þessu er Reykja-
víkurbæ heimilað að virkja Efra-
Sogið, og ríkisstjórninni heimilað
að ábyrgjast lán handa Reykjavík
til virkjunarinnar, allt að 7 milj. kr.
Gert er ráð fyrir að almenningur í
nærsveitum geti síðar meir fengið
rafmagn frá orkuverinu »við kostn-
aðarverði, að viðbættum alltað 10%«
eins og það er orðað í frumvarpinu.
í raforkumálanefnd þeirri, er skip-
uð var til þess að athuga lausn
raforkumálsins í heild sinni, áttu
þessir sæti: Einar Árnason ráðherra
(form.), Jón Porláksson, Sigurður
Jónasson, Sigurður Kristinsson og
auk þess þrír verkfræðingar: Geir
Zöege, Steingrímur Jónsson og Jakob
Gíslason. í nefndinni urðu manna-
skifti í vetur þannig, að Einar Árna-
son sagði sig úr henni, en í hans
stað kom Halldór Stefánsson alþmi
Nefndin hafði athugað frv. þetta en
ekki orðið sammála um það. 5
nefndarmenn voru með frv. en 2 á
móti. Pessir tveir voru Sig. Kr. og
Halld. Stef. Mun þeim hafa þótt
málið svo óforsvaranlega illa undir-
búið að ekki væri gerlegt að mæla
með því að frumv. yrði samþykkt.
Við umræður um frumvarpið
sýndi forsætisráðherra Tryggvi Þór-
hallsson fram á, að íhaldsmenn
væru með frv. þessu horfnir frá
sínu fyrra stefnumáli, því stefnu-
máli að veita raforku um sveitir
Iandsins, því að hér væri farið fram
á að veita Reykjavík sérleyfi til
virkjunar Sogsins. Heróp íhaldsins
hefði áður verið: »Hiti og Ijós fyr-
ir sveitir landsins*. En nú væri
kúmið annað hljóð l strokkinn. Nú