Dagur - 30.10.1934, Blaðsíða 2

342
DAGUR
125. tbl.
Skíði,
Skíðastafir,
Skíðabönd.
Ýmsar gerðfir — allar stærðir.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Járn- og glervörudeildin.
Saltfisk
1. flokks, liillverkuðou
sel eg á kr. 0.45 kg. gegn
staðgreiðslu.
Sverrir Ragnars.
eruð þið að mælast til þess við
þing og stjórn á íslandi að upp-
hefja innflutningshöftin? Þið eig-
ið að snúa ykkur til ríkisstjórna
í Englandi, Frakklandi, Þýzka-
landi, Spáni og víðar, og benda
þeim á, að ef þeir upphefji inn-
flutningshöftin í dag, þá sé
kreppunni létt á morgun. íslandi
einu þýðir ekki að afmá sín inn-
ílutningshöft, eða sjá menn ekki
hvert mundi stefnt, væru
sprengdar þær stíflur sem halda
munaðarvöru og ýmsu öðru utan
við landssteinana? Þegar sá hluti
íslenzkrar framleiðslu, sem selst
á erlendum markaði, ekki hrekk-
ur til að greiða nauðsynjamar,
hvar á þá. að taka fé fyrir mun-
aðarvörur? Ýmsir spá því, að
langt muni verða að bíða, þar til
öll viðskipti verða frjáls og ó-
þvinguð eins og áður var, og sú
spá er á eðlilegum grunni byggð.
England — sem ætíð hefir haldið
fríverzlunarstefnunni hátt á lofti
— er nú það ríkið, sem flesta
viðskiftasamninga hefir gert. Þar
heima fyrir eru kröftugar raddir,
sem kalla á fleiri atvinnugreinar
og meiri framleiðslu lífsnauð-
synja í landinu sjálfu, einkum á
sviði landbúnaðarins, sem í Eng-
landi er mjög lélegur og gamal-
dags. En England framleiðir
aldrei lífsnauðsynjar handa
meira en nokkrum hluta þjóðar-
innar. En það eru aðrar atvinnu-
greinar í Englandi, sem ætíð
hafa staðið í miklum blóma, en
fá nú keppinauta, harðvítuga
keppinauta, sem Englendingar
geta aðeins á einn veg hrundið
af sér, með því að banna inn-
flutning á ýmsum vörum til Eng-
lands og enskra nýlendna í Asíu.
Þessa leið hafa þeir nú farið og
ólíklegt að þeir snúi við.
Lengst í austri er land sólar-
uppkomunnar, Japan. Þar hefir
iðnaði fleygt fram á allra síðustu
árum, svo að engin þjóð í heim-
inum getur keppt við japanska
markaðinn. Hin staka nægjusemi
Japana, og hið lága kaup, sem
þar er greitt, hjálpar til þess, að
þeir flytja á markaðinn ýmsar
iðnaðarvörur svo ódýrar að undr-
um sætir. Ég hefi nýskeð átt tal
við mann, sem verið hefir all-
lengi þar eystra hjá verzlunarfé-
lagi, og gat hann þess sem dæm-
is, að venjulegar rafmagnsperur
kostuðu sem svaraði frá 7—15
aura, og gúmmístígvél ca. 100
kr. danska, en þessar vörutegund-
ir framleiða þeir í stórum stíl. í
nýlendum preta var sú leið lengi
farin að leyfa innflutning frá Ja-
pan, en til þess að vernda inn-
lenda iðnaðinn var á japönsku
vörurnar lagður tollur, sem nam
— stundum fleiri hundruð % og
fið síðustu var bann lagt við. En
þessi japanslci markaður lokar
markaði Breta algjörlega úti á
þeim stöðum, sem brezk yfirráð
ná ekki til.
Sami maður sagði mér, að
feikn af gúmmívörum væru seld-
ar frá Japan til Ameríku, og það-
an til Evrópu, sem amerískur
iðnaður, bara undir fölsku flaggi,
stundum með amerísku vöru-
merki.
Nei, því er ver, að íslendingar
geta ekki í einu né neinu ráðið á
heimsmarkaðinum, ekki elnu
sinni á sviði sinnar eigin fram-
leiðslu og sölumöguleikum henn-
ar, nema í einu atriði — vörur
vöndun. Kreppuna ráða þeir ekki
við — hversu hátt sem einstök
íslenzk málgögn gala — fremur
en veðráttuna, sem reynzt hefir
erfið á íslandi í sumar vegna
votviðra og erfið um gjörvalla
Evrópu í sumar vegna þurrka.
Á stórum svæðum bæði hér í
Danmörku og vítt um álfuna,
hefir skort svo úrkomu í sumar,
að til vandræða hefir horft. —
Neyzluvatn hefir verið skammtað
og keypt dýrt, þvi dýpstu brunn-
ar hafa þornað á ýmsum svæð-
um. Uppskerubrestur hefir sum-
staðar oi’ðið tilfinnanlegur af
völdum ^urrka, og hefir það í för
með sér verðhækkun að mun, á
kornvöru og kartöflum og kart-
öflur eru slæmar, því grasið féll
í júlímánuði, visnaði algerlega, en
kartöflurnar á ökrunum hafa svo
spírað í moldinni og nýjar byrj-
að að myndast út frá þeim. En
sumarið hér hefir líka verið langt
og sólríkt með afbrigðum allt frá
aprílbyrjun. Sumstaðar standa
eplatré hlaðin eplum, og nú
springa þau út á ný eins og vor
væri. Það er ekkert sérstakt með
eplatrén, því kastanían gerir slíkt
hið sama og beykið, sem hefir
fyrir löngu búið sig undir vetur-
inn, er nú að springa út á ný. Eg
hefi fengið alveg nýjan og mjúk-
an sprota af beykigrein inn til
mín.
En sumarið er bráðum á enda.
Þar með er þó ekki sagt að hér
þurfi að koma slæmur vetur á
eftir góðu sumri, en eftir íslenzk-
um mælikvarða ætti að verða
snjóavetur, því ber spruttu vel,
já, meira að segja hefir jarðai-
berjaplantan haldið tvö sumur, —
gefið tvær uppskerur — á ein-
stöku stöðum í sumar, utan
vermihúsa.
úr stjórnmálaheiminum ætla
ég ekki að segja fréttir, því
þar veltur á svo mörgum end-
um og köntum, að ekki verður í
fám dráttum mikið sagt. Það eitt
ætla ég þó að segja, að þeirri
miðalda einveldisstefnu, — sém
ætíð hefir sett svartan blett á
söguna, og setur enn í dag, þar
sem hún ríkir suður í Evrópu —
henni er hér í Danmörku hrund-
ið algerlega, því Nazistaflokkur-
inn danski uppleystist þann 1.
sépt. Saga hans — þó lítil væri
— eru mest óknyttir, strákapör
og glæpir.
I nýafstöðnum bæja- og sveita-
stjórnakosningum í Svíþjóð hefir
íhaldsstcfnan tapað tilfinnanlega,
og segja flestir ástæðuna, að þeir
hafi sleikt snjáldrið á nazistum
helzt til mikið. Á Norðurlöndum
er alþýðumenntunin of mikil, til
þess að einveldi geti þrifizt, enda
er stjórnarfarið í eins manns
hendi þrælahald í nýrri mynd.
Að svo mæltu stanza ég, því
blekið í pennanum er nú þorrið.
Kaupmannahöfn í sept. 1934.
Gísli B. Kristjcmsson.
Bækur og rit.
Búnaöarritið fyrir árið 1934 er
nýlega komið út. Efni þess er
sem hér segir:
Prófessor dr. phil. C. Ferdi-
nandsen: Yfirlit yfir plöntusjúk-
dómafræði vorra daga. Þórir
Guðmundsson: Nokkrar efna-
greiningar á heyi frá sumrinu
1933. Páll Zophoníasson: Búnað-
arástandið árin 1932 og 1933.
Metúsalem Stefánsson: Bændafé-
lag Noregs og önnur ritgerð eftir
sama höf., er nefnist Jarðabæt-
urnar 1933. Theódór Arnbjörns-
son: Skýrsla um vanhöld á búfé
árið 1932.
Fyrsta ritgerðin er sex fyrir-
lestrar fluttir við Iláskóla íslands
í febrúar 1934 og nær yfir
nokkru meira en helming ritsins.
Ársrit Nemendasambands Lamga-
skóla, 9. ár, er út komið og er hið
læsilegasta að vanda. í það rita
meðal annars Þóroddur Guð-
mundsson, Tómas Tryggvason,
Páll H. Jónsson, Þorgeir Jakobs-
son, Konráð Erlendsson og Þórð-
ur Jónsson. í ritinu er kvæði eft-
ir Kára Tryggvason, sögukafli
eftir Knut Hamsun, skýrsla um
Alþýðuskóla Þingeyinga veturinn
1933—1934 eftir skólastjórann,
Leif Ásgeirssön og m. fl.
Skýrshx um radíumlækningar
1929—1932, eftir Gunnl. Claes-
sen dr. med.
Skýrslan er um 113 sjúklinga,
sem geislaðir voru á þessu tíma-
bili með radíum, vegna ýmsra
sjúkdóma, og árangurinn af radí-
umlækningunum. Radíumforðinn
er eign Radíumsjóðs fslands, er
Niðursoðnir
ávextir
Apricosur i/i og «/2 dósir
BI. ávext. i/i og 1/2 dósir
Perur
Ferskjur.
Kaupfélag Evfirðinga
Nýlenduvörudeildin.
stofnaður var fyrir örlæti ýmsra
manna. Alþingi hefir veitt nokk-
urn styrk, til þess að sjúklingar
geti notið þessara lælniinga fyrir
vægt gjald eða ókeypis. Skýrslan
ber það með sér, að árangur
lækninganna hefir orðið allmikill.
Krabbameinssjúklingar voru flest-
ir. Myndir eru í skýrslunni til
skýringar.
ÚTVARPII).
Þriðjudaginn 30. okt.: Kl. 14 Guðs-
þjónusta í dómkirkjunni; settur
fundur presta og sóknarnefnda. Kl.
20.30 Oddfríður Hákonardóttir: Er-
indi. Kl. 21.15 Emil Thoroddsen:
Píanósóló. Grammófóntónleikar: ís-
lenzk lög. Síðan danslög.
Miðvikudaginn 31. okt.: Einar Bene-
diktsson: Erindi. Guðmundur Finn-
bogason og Kristján Albertsson:
Upplestur kvæða eftir Einar Bene-
diktsson. Pétur Jónsson: Einsöngur;
sungin kvæði eftir Einar Benedikts-
son.
Auglýsið l „DEO /.“
Ritstjóri Ingimar Eydal,
Fréttaritstjóri
Sigfús Halldórs ír& Höfnum.
Prentsmiðja Odds Björnssonar. j