Dagur - 24.01.1935, Blaðsíða 2

14
DAGUR
4. tbl.
Hvert stefnir Sjálf-
stæðisflokkurinn?
„Oienjule^ir atburðir 1 vændum.
Það Iilýtur að drag'a til úrsliía.“
segir Ólafur Tliors.
Formaður SjáKstæðisflokksins,
ólafur Thors, lét aðalmálgagn
flokksins flytja nýjársboðskap
sinn á gamiársdag síðastl., þar
sem hann boðar skammlífi nú-
verandi ríkisstjórnar, því óvenjvr
legir atburðir séu í vændum og að
það hljóti að draga til úrslita
milli stjórnmálaflokkanna.
Um sömu mundir var Mbl. að
hafa orð á því að »losa sig við
þingið«.
Þenna nýársboðskap hafa marg-
ir skilið sem hótun um það, að
Sjálfstæðisflokkurinn hefði á-
kveðið að beita einhverskonar of-
beldi gegn núverandi stjórn og
þingi og vikja út af þingræðisleg-
um grundvelli í stjórnmálabaráttu
sinni.
Allir vita, að ólafur Thors er
orðhvatur angurgapi í stjórn-
málaumræðum og því ekki alltaf
mikið mark takandi á orðum
hans, en í þetta skipti verður þó
ekki hjá því komizt vegna undan-
genginna atburða. Skulu þeir at-
burðir lítið eitt rifjaðir upp hér.
Á undan kosningunum í vor
flutti tímarit Magnúsar Jónsson-
ar, Stefnir, ritgerð um »lífsskoð-
anir og stjórnmál«, eins og marga
mun reka minni til. Þar var því
haldið fram, að ef íhaldsmenn
næðu völdum eftir kosningarnar,
þá þyrftu þeir ekki að láta sér
koma til hugar að halda þeim
stundinni lengur, ef þeir létu með
öllu afskiptalaust hvaða lífsskoð-
anir yrðu boðaðar þjóðinni. í-
haldsmenn yrðu því að taka sér
til fyrirmyndar þær þjóðir, sem
rekið hefðu »rauðu hættuna« af
höndum sér.
Ekki var um að villast í hvaða
átt var bent með þessum ummæl-
um. íhaldsmenn ætluðu, ef þeir
ynnu kosningarnar, að taka sér
til fyrirmyndar stjórnarhætti
Þýzkalands og ftalíu og reka
»rauðu hættuna« af höndum sér
með fangelsunum, limlestingum,
líflátum og útlegðardómum, og til
þess að vernda »lífsskoðanir« í-
haldsins átti að afnema málfrelsi,
ritfrelsi, trúfrelsi, skoðanafrelsi
og atkvæðisrétt þeirra, er höfðu
aðrar lífsskoðanir; það átti að af-
nema lýðfrelsið og taka upp ein-
ræði á grundvelli »lífsskoðana« í-
haldsins. Með öðru móti gat það
ekki haldið völdunum stundinni
lengur, sagði höf. Stefnis-greinar-
innar.
En þessar fyrirætlanir íhalds-
ins fóru út um þúfur, eins og þær
voru hugsaðar, af því að þjóðinni
leizt ekki á þenna boðskap íhalds-
manna um einræðisharðstjóm,
skoðanakúgun, haft á mál- og rit-
frelsi o. s. frv., allt eftir fyrir-
jnynd einræðisflokkanna í Þýzka-
landi og ítalíu. íhaldið tapaði í
kosningunum og komst því ekki
til valda, til þess að framkvæma
sín nazistísku áform.
En svo kemur eftirleikur í-
haldsins.
Á síðasta þingi kom það við og
við í Ijós, að íhaldsmenn höguðu
sér að hætti útlendra ofbeldis-
flokka og mátti af því sjá að
niðri í djúpinu logaði eldur hót-
ananna frá því í vor. T. d. óð
ólafur Thors eitt sinn að forseta
sameinaðs þings og hótaði því, að'
hann skyldi verða »dreginn niður
úr forsetastólnum«, og Sigurður
Kristjánsson hafði orð á því að
sjálfsagt væri að fleygja þing-
mönnum ur stjórnarliðinu út.
Þá bendir framkoma sjálfstæð-
ismanna í fjármálum landsins á
algerðan skort ábyrgðartilfinn-
ingar, ef ekki hreint og beint
æði. Hvað eftir annað hefir flokk-
urinn risið upp með hávaða og
gauragangi og heimtað, að felldir
væru niður tekjustofnar, en þver-
neitað að sjá fyrir nokkrum
tekjustofnum í staðinn. En í sömu
andránni bera svo þessir sömu
menn fram tillögur um að hækka
útgjöld ríkisins um milljónir.
Hefir það verið reiknað út, svo
að ekki verður véfengt, að ef far-
ið hefði verið í öllu eftir stefnu
og tillögum sjálfstæðismanna, þá
hefði greiðsluhalli á fjárlögum
1935 orðið nálega firrni milljónir
lcróna.
Eins og skiljanlegT er, gengur
gætnum kjósendum ekki vel að
átta sig á þessari brjálsemis-
kenndu framkomu íhaldsins.
Sú skýring liggur nærri, að
þessi framkoma íslenzka íhaldsins
hafi rætur sínar í s'mitun frá að-
förum erlendra ofbeldisflokka og
fjandmanna þingræðisins, því
þeir hafa leitazt við að koma
fjármálunum í öngþveiti og jafn-
framt tilkynnt »óvænta atburðk,
eins og ólafur Thors gerir.
Að lokum setti svo Sjálfstæðis-
flokkurinn kórónuna á framkomu
sína með því að gera þá flokks-
samþykkt, eftir tillögu ólafs
Thors, að ganga af þingi áður en
því væri lokið. Verður ekki öðru-
vísi á þetta tiltæki litið en sem
yfirlýsingu frá flokknum um það,
að hann viðurkenni ekki lengur
Alþingi, eins og það nú er skipað,
sem lögmæta löggjafarsamkomu
þjóðarixmar. Aðalmálgagn flokks-
ins hefir síðan hert á þessari yf-
irlýsingu með þvi að taka fram,
að þingm>önnum flokksins hefði
verið saemra að ganga af þingi
strax í þingbyrjun, og að réttast
væri að þeir losuðu sig við þing-
ið hið fyrsta.
Þetta, sem h$r hefir verið fram
tekið, eru allt staðreyndir, sem
fyrir liggja. Alþýðublaðið skýrir
frá því, að síðan Alþingi lauk
hafi háttsettir menn innan Sjálf-
stæðisflokksins látið svo um
mælt, »að flokkurinn hafi í
hyggju aö mæta elclci á næsta
þingi eða ganga af því þegar i
þingbyrjun, ef lionum takist ekki
að ná þar meirihluta með ein-
hverjum ráðum, eða gera það ó-
starfhæft á annan hátt«.
Það er því svo, að þó orð ólafs
Thors séu venjulega léttvæg og
lítils metin, þá verður nýjársboð-
skapur hans til flokksmanna
hans, um að »óvenjulegir atbui’ð-
ir séu í vændum«, og að »til úr-
slita hljóti að draga«, að ein-
hverju leyti að takast til greina.
Verður því að líta svo á, að ein-
hver hluti íhaldsins hafi ofbeldis-
stórræði í huga, og ættu stjórnar-
flokkarnir því að vera við því
búnir, þó að hinsvegar geti svo
farið, að hinir gætnari menn í
Sjálfstæðisflokknum hafi vit fyr-
ir ólafi Thors, Sigurði Kristjáns-
syni og þeirra líkum og kæfi hin
stóru ofbeldisáform fyrir þeim.
Ekki verður því trúað að ó-
reyndu, að allir ráðamenn Sjálf-
stæðisflokksins séu fúsir til naz-
istískra ofbeldistilrauna.
„Hrossakaupin á Alþingi."
Fjárnpiálaráðherra og samtök stjórnar-
flokkanna kveða þau niður.
í fjárlagafrumvarpi því, er
stjórnin lagði fyrir síðasta Al-
þingi, voru útgjöld ríkisins fyrir
árið 1935 áætluð 13 milj. 756
þús, kr. í meðferð þingsins hækk-
uðu útgjöldin um 291 þús. kr. og
urðu því í fjárlögunum 14 millj.
47 þús. kr.
í þessari upphæð eru innifald-
ar afborganir af skuldum, sem
nema all-t að einni miljón, og
einnig það fé, sem ríkið ver til
þess að auka eignir sínar á árinu.
Ef þessar upphæðir eru dregnar
frá allri útgjaldaupphæðinni,
lækkar hún því um nokkuð á
aðra milljón kr.
Til samanburðar má geta þess,
að útgjöld fjárlaganna fyrir árið
1934 hækkuðu í meðferð þingsins
1933 um 547 þirs. kr. og voru af-
greidd með 477 kr. greiðsluhalla.
Nú varð hækkun útgjaldanna í
meðferð þingsins eins og- áður er
sagt 291 þús. kr. í stað 547 þús.
í fyrra, Mismunurinn er 256 þús.
kr., eða rúmlega fjórðungur úr
miljón. Á síðasta þingi voru fjár-
lögin raunverulega afgi’eidd
tekjuhallalaus.
Þetta hvorttveggja, greiðslu-
hallalaus fjárlög og stórum minni
hækkun útgjaldanna í meðferð
þingsins, er að þakka breytingu
til bóta á vinnubrögðum á Al-
þingi. —
Eins og kunnugt er, hafa áður
tíðkast hin illræmdu »hrossa-
kaup« milli einstakra þingmanna.
Voru þau í því fólgin að j^ng-
menn gerðu samning um að
greiða atkvæði hver með annars
tillögum. Hefir þessi óvani verið
þinginu til vansæmdar og stór-
spillt afgreiðslu fjárlaga fyrr og
síöar. Nú hafa stjórnarflokkarn-
ir undir forystu fjármálaráðherra
kveðið þenna fjármálaósóma nið-
ur með sterkum samtökum um af-
greiðslu fjárlaganna. Þingflokk-
arnir, er saman vinna, og sem
mynda meiri hluta þingsins,
komu sér algerlega saman um af-
greiðslu fjárlaganna á síðasta
þingi, svo engin »hrossakaup«
meðal einstakra þingmanna kom-
ust þar að. Þetta er á allan hátt
eðlilegt og sjálfsagt, því sá þing-
meirihluti, sem fer með völdin,
ber einn alla ábyrgð á afgreiðslu
fjárlaganna.
En þessi bættu vinnubrögð
þingmeirihlutans fá harða dóma
hjá íhaldinu, sem vill halda
»hrossakaupunum« og öllum þeim
ósóma, er þeim fylgir, við líði.
Guðsþjónustur í Grundarþingapresta-
kalli: Grund, sunnudaginn 3. febr. kl.
12 á bádegi. Kaupangi, sunnudaginn 10.
febr. kl. 12 á hádegi. Munkaþverá,
sunnudaginn 17. febr. kl. 12 á hádegi.
MöðruvöJium, sunnudaginn 24. febr. kl.
12 á hádegi.
■fwmnmmmwwui
w ®m
Ferða-töskur
af ýmsum stœrðum og
gerðum. —
Verð við allra hœfi. —
Kaupfélag Eyfirðinga.
— Járn- og glervörudeild. —