Dagur - 16.05.1935, Blaðsíða 3

20. tbl,
DAGUR
01
heyra verkin til að vita það fyr-
irfram, að þau eru einskis virði.
Bara að þau eru, ekki eftir út-
lendan mann, gerir þetta svo sem
auðvitað. Ég bið Gunnar Sigur-
geirsson fyrirgefningar á því, að
haí'a hreyft við kantötunni »ís-
lands þúsund ár«, og á því, að
hafa látið flytja tónverk eftir
mig, sem hann hefir kvai’tað und-
an, nú upp á síðkastið. Það er
sjálfsagt einungis hégómaskapur
af mér, að hafa ekki geymt verk-P'
in sem vandlegast undir lás, eða
líklega helzt eyðilagt þau, jafn-
skjótt og ég hefí samið þau„ sem
er cnn öruggara ráð, til að gei’a
sama gagn. Þá ber mér að þakka
tilraunir Gunnars, til að kenna
mér »Composition«, og athuga-
semdir hans við hið hneykslanlega
Oratorium, sem nú síðast hefir
réynt á þolinmæði hans. Verð ég
þó jal'nframt að játa þaö, að ég
finn mig vanmáttugan til að geta
notið tiisagnar hans, og geng að
því vísu, að þar komi einungis til
greina svo yfirgnæfandi þekking
hans á þessum sviðum, að ég sé
ekki fær að fylgjast þar með. En
mér til raups og honum til hróð-
urs vil ég þó jafnframt geta þess,
að ef til vill mundi hið sama
verða uppi á teningnum um kenn-
ara mína við konunglega hljóm-
listarskólann í Lundúnum, t. d.
þá Sir Hugh P. Allin skólastjóra
og prófessor Herbert Hawells.
Báðir þessir nafnkunnu sérfræð-
ingar í tónvísindum hafa yfirfar-
ið suma af kórum þeim, sem
Gunnari þykja lélegir, og lokið á
þá lofsorði, og þó sérstaklega stíl-
inn og bygginguna og gefið þeim
þann dóm, að þeir væru »real
oratorical«. Þetta virðist benda til
þess, að þeir þekki ekki eða að
minnsta kosti haldi ekki af Ora-
toríustíl þeim, sem Gunnar hefir
uppgötvað, og ekki má byggjast
á endurtekningum,. eða fúguformi,
sem amast við endurtekningum,
nema þá með svofelldu móti, að
algerð hljómskipti eigi sér stað í
hvert sinn, sem »mótívinu« er
náðarsamlegast leyft að endurtak-
ast. Sama þekkingarleysið virðist
eiga sér stað hjá Percy Granger,
heimskunnum pianoleikara, sem
þannig hefir komizt að orði um
eina af fúgum mínum, í bréfi til
Jóhannesar Pálssonar læknis,
dagsettu 10. marz 1922: »His
(Björgvins) Fugue is a real Fu-
gue, better than most modern
composers of fame can write«; á
íslenzku: »Hér er um verulega
fúgu að ræða, betri en flest nú-
tiðartónskáld, þó fræg séu, geta
samið«. Loks er mér ekki grun-
laust um, eftir þeirri litlu kynn-
ingu sem ég hefi af verkum
þeirra Bachs og Hándels, að þeir
hafi ekki heldur þekkt Oratoriu-
óg fúgu-lögmál Gunnars Sigur-
geirssonar, og þóttu þeir þó
kunna nokkuð fyrir sér á þessum
sviðum, áður en Gunnar kom
fram.
Að Öllu þessu athuguðu, er þá
þegar orðinn augljós sannleikur
orða þeirra, er ég hóf mál mitt
með: Spámaður mikill er upp ris-
ínn meðal vor, sem yfirstígur ger-
samlega skilning okkar smærri
spámannanna. Hann yfirstígur
jafnvel Bach og Hándel og hljóm-
listarskólann í Lundúnum. Má
þvi ætla að snilli hans í tónvísind-
um njóti víðar við, en hér á Ak-
ureyri, er stundir líða. Ég finn
mér skylt að þakka hinn bersýni-
lega góða tilgang hans í minn
garð, og það lítillæti sem hann
auðsýnir mér með því að reyna
að kenna mér að yrkja, og benda
mér á, að forða verkum mínum
frá að heyrast. Og ég get ekki
þakkað honum betur en að vekja
athygli samborgara minna á því,
að þetta verður sennilega frægur
maður, ef hann heldur lengi á-
fr'am á þessari braut. Maður, sem
greinilega afsannar þessi alkunnu
orð Beethovens: »Sá, sem getur,
gerir, en sá sem ekkert getur,
kennir«.
Björgvin Quövmndsson.
Stjömuspár.
Að lesa ókomna atburði eða
forlög einstaklinga í stjörnunum,
er æfaforn íþrótt, sem um langt'
skeið var álitin ein hin mestu vís-
indi, og þeix’, sem íþrótt þessa
stunduðu,- voru hafðir í hávegum
við hirðir konunga og keisara.
Á síðari öldum breyttist skoð-
un manna á þessum efnum, og
stjörnuspár 'féllu í gildi og voru
settar á bekk með gullgerðai’list
og öðru tilraunafikti sérviturra
og gruflandi rnanna. Með öðrum
orðum: voru taldar heimska og
hinduxwitni.
Á síðustu árum eru menn þó
aftur farnir að veita fræðigi’ein
þéssari meiri athygli og vii’ðast
ýfir höfuð ekki < eins sannfærðir
og áður, um markleysi stjörnu-
spádóma.
R. H. Naylor heitír brezkur
stjörnuspámaður, sem virðist
vei’a í allmiklu áliti. Telja Bx-etar,
að hann hafi sagt fyrir ýmsa at-
burði siðustu ái’a, t. d. uppreist-
ina á Spáni, þegar' Alfons kon-
ungur veltist frá völdum, frá-
hvarf Bi’eta sjálfra frá gullfæt-
inum og fleiri merkileg tíðindi.
Nú hefir Naylor birt áætlun
eða spár um árið 1935 og verður
hér lítillega skýrt frá nokkrum
atriðum í stjörnuspám hans, sem
að vísu eru þó aðallega miðaðar
við England. Hann telur, að þrír
allmiklir bi’unar verði í London.
í maí, september og október. Að
Thames-fljótið muni flæða yfir
bakka sína, og að yfir borgina
muni ganga fársótt — hálssjúk-
dómar og iði’aveiki — er læknar
vei’ði í vandræðxxnx með. Sumarið
1935 telur hann að verði heitt og
þui’rt, sé það upphaf að miklum
og hættulegum þurrkakafla, sem
vara nxuixi svó árum skipti. Telur
hann, að stjórnin eigi að gera
fyrirskipanir og vera sem bezt
við búin.
Hann fuilyrðir að stór stríð
verði ekki háð á árinu og þó að
þjóðirnar tali fullum hálsi hver
til annarar, rnuni ekki korna til
alvarlegra vopnaviðskipta.
Almennar kosningar telur Nay-
lor að muni verða á Bi’etlandi. Að
vísu nxuni stjórnin sitja eins lengi
og henni er unnt, eix allt bendi til,
að kósningar fari þar franx haust-
ið 1935. Haixn spáii’, að þeim
flokk, senx nefnir sig »Trades Un-
ioix Pax-ty« muni aukast fylgi að
nxiklum mun, en vegur Oswald
Mosley’s og Svartskyrtunga hans
muni fara nxjög þverrandi.
Þjóðstjórnin svonefnda — Na-
tional Governixxeixt — muni þá
eiga örðuga daga.
Koixsei’vativi flokkurimx muni
verða mai’gklofimx og þó að sam-
komulag fáist unx stundai’sakir,
íxxuni alTt fara út um þúfur jafn
skjótt og þing komi saman.
Eitt mei’kilegt fyrirbrigði í
brezkri pólitík segir Naylor að
verði það sem hann xxefnir póli-
tíska upprisu Lloyd George. Full-
yrðir hann, að Lloyd George hafi
ekki enn leikið lokaþátt sinn í
brezkri pólitík. Haixn muni jafn-
an reynast bezt þegar mest liggi
við. —
Senx sérstakur flokkur telur
Naylor, að kommúnistar hafi litlu
láni að fagna.
Þá miixxxist Naylor þriggja
xxianna, er nú exnx efst á baugi
senx pólitískir leiðtogar, hver hjá
sinni þjóð, og einnig miklir á-
hrifamenn á alheimspólitík, en
þeir ex*u: Mussolini, Hitler og
Roosevelt. Af nútíðar einvöldum
telur Naylor, að Mussolini eigi
stei’kasta æfisjá. Hann sé enn
langt frá að Tiafa fullnað skeið
sitt og að honum muni lánast að
gera flest fyi’ir ítalíu, annað sn
leggja gruxxdvöll að fjái’hagslegri
velmegun hennar. Fjárhagsvand-
ræði telui; hann að þrengi rnjög
að ítalíu undir næstu ái’amót.
Um Hitler er þetta:
»Leiðtogi þjóðverja, Hitler, er
eftii’tektai’verður frá stjarixfræði-
legu sjóixai’miði. Hann á sam-
merkt íxxeð Mussolini og Roose-
velt að því leyti, að stjörnurnar
spá honum viðvai’andi hylli heima
fyrir, en afstaða þeirra við fæð-
iixg hans bendir til, að aldrei
verði hann talinn merkilegur vits-
munanxaður. Þeir, sem með hon-
u.m starfa, munu afkasta miklu,
en þýzka þjóðiix mun eiga við
afar nxikla fjármálaerfiðleika að
stríða á ái’inu«.
»Að minnast á Bandaríkin, er
sama og að hugsa og tala unx
Franklin Roosevelt. Æfisjá for-
setans er afbi’igða nxerkileg. Hún
sýnir mann, senx hefir töframátt
og mikla hamingju, er kemur
fram í viðskiptum hans við lýð-
inn, og um langt skeið mun lýð-
hylli hans standa föstum fótum.
En störf hans og hugsjónir munu
samt oi’saka, að jafnan verður
nokkuð hvasst um hann; en
stjórnartíð hans — þi’átt fyrir
flokkadrætti þjóðarinnar — mun
þó verða upphafsspor að nýjuín
og stórmerkilegum þætti í amei’-
isku þjóðlífi. Ef til vill myndast
allnáið sanxband milli Ameríku og
Rússlands. Og eitt er víst, og það
er, að Bandarfkin eru frá upphafi
fyi’irhuguð sem áhrifamesta rík-
ið á flugmálasviðinu«.
Naylor kveðst hafa athugað
æfisjár flokkaleiðtoganna brezku
og að ekkert stórmeixni muni
koma fram á þeiri’a stjórnmála-
sviði, að svo komnu. En stór-
mennið komi er í nauðir reki fyr-
ir alvöru, seni verði skömmu eftir
1935, og lxann bætir við: »Ég hefi
æfisjá hans fyrir framan mig.
En þið nxynduð brosa, ef ég segði
ykkur nafn hans«.
F. H. B.
Talning atkvæða við kosningu
í útvarpsráð fór fram 2. þessa
.mánaðar. Alls kusu unx 7000’
útvarpsnotendur, eða tæp 70% út-
varpsnotenda í laixdinu.
Úrslitin urðu þessi:
A-listi hlaut 1902 atkv.
B-listi hlaut 3276 atkv.
C-listi hlaut 1783 atkv.
Samkvæmt þessu hafa hlotið
kosxxingu:
Af A-lista Pálmi Hannesson
rektor og til vara Freysteinn
Gunnarsson skólastjóri.
Af B-lista Áimi Friðríksson
fiskifxæðingur^ og til vara Guðni
Jónsson magistei’.
Af G-lista Jón Eyþórsson veð-
ux*fi’æðingui’ og til vara Ragnar
E. Kvaran.
Formaður útvarpsráðs hefir
verið skipaður Sigfús Sigurhjart-
arson.
Á nýjársdag 1935.
Nú árslns fyrsti röðull rís af beðl
frá ránardjúpi og gyllir dal og hól,
það veitir öllum óblandaða gleði,
að aftur iandið vermir drottins sól.
Rís kærleikssól, svo bráðni hjartans
breði,
og blómin lifni’ er myrkrið áður fól.
Með ári' nýju vaknar von í hjarta,
að verði þetta gott og blessað ár,
er færi öllum framtíðina bjarta,
og fjarlægi in höfgu reynslu sár,
það gefi að brekkur blómin nái að
skarta
og búsæld auki landsins djúpi sjár.
Ó, aldafaðir! sendu sólskins blíðu,
og samúð vek í hverri hreinni sál,
svo allir leggi sundrung hér til síðu,
en sýni’’ og noti göfugt andans stál.
’Oss blessun færi blævindarnir þíðu,
sem berast til vor yfir timans ál.
Til ársins nýja veljum veganesti,
er veiti blessun fram að hinztu stund.
Vér biðjum þess, að »daglegt brauð«
ei bresti,
og blessun ríki um vora fóstur grund.
Að treysta guði’ er gimsteinn lífsins
mesti,
og gull í allra landsins bama mund.
■ Eg sé í anda friðarboga færast
um fjöll og dal og hafsins breiðu sund;
ég lít í anda samúð sanna nærast
og síngimina festa hinzta blund.
Af sambúð hreinni sjálfsagt mun oss
lærast
að sjá og vernda litilmagnans pund.
J.