Dagur - 02.01.1936, Síða 4

4
ÐAGUR
1. tbl.
Það tilkynnist vinum og
vandamönnum að okkar hjart-
kæra dóttir og systir, Hallfríður
Eggertsdóttir andaðist 25. desem
ber síðastiiðinn. Jarðarförin er
ákveðin þriðjudaginn 7. janúar
1936, kl. 1 e. k., frá heimili okk-
ar, Gránufélagsgötu 11, Akureyri.
Foreldrar og systkini.
Hjartans þakklæti til allra
þeirra nær og fjær, er sýndu
okkur samúð við fráfall og jarð-
arför Þóreyjar sál. frá Vallholti í
Glerárþorpi.
Aðstandendur.
minnast nánara á fyrsta og síðasta
flokkinn.
Af ölluin svínaættum virðist hið
svonefnda landsvín nálgast mest
yillisvínið í formi og eðli: þunnt
liátt bak, háfætt með löngu og mjóu
höfði. Talsverður afbrigðilegur
breytileiki er innan þessa kyns.
Sum eru með löng framlafandi
eyru, önnur með stutt, uppstæð o.
s. frv.
Bætt meðferð í aldaraðir, hefir
skapað ættir innan þessa stofns,
sein eru- stórar mjög. Frumstæðari
svínin eru minni vexti og til þeirra
éru yfirleitt talin hin józku og
norsku landsvín, sem helzt hafa
þýðingu fyrir okkur.
Ég get ekki stilit mig um að fara
nokkrum orðum um þá tegund land-
svína' í Noregi, sem líklegt er að
sé sú sanra og hér var ræktuð til
forna. Aðaleinkenni þeirra erur
Langt, beint höfuð, háir fætur,
þunnvaxin, eyrun lítil og upp- og
framstæð, háriS ullkennt og liturinn
siálgrár. Þau eru svo harðgerð, að
þau geta hagnýtt sér útibeit að vetri
til, þegar ekki er því meiri snjór og
kuldi, en fremur smávaxin eru þau
og ekki eins arðsöin og önnur teg-
und norskra landsvína, með stór,
frainlafandi eyru og sem ég keni
þegar að. Flestir munu því hættir
að rækta gömlu, stálgráu svínin, en
útdauð eru þau þó ekki og hafa
eitthvað batnað með bættri meðferð.
Sú landsvínategund, sem mesta
hefir útbreiðslu í Noregi nú á tím-
uin, er hvít að lit með langt trýni
og — eins og áður er á minnzt —
stór, framlafandi eyru. Rúmið leyf-
ir ekki að nánara sé farið út í bygg-
ingu þeirra. Þess skal þó getið, að
sláturgrísir af þessari tegund, jafn-
ast yfirleitt við Yorkshire-grísi á
sama aldri. En gylturnar eru mun
betri mæður en Yorkshire-gylturn-
ar, mjólka betur og leggjast síður
á grísina.
Gamlar, fitaðar landsvínsgyltur
geta náð 300 kg. sláturþunga.
Svínaræktin í Englandi verður að
köina hér ofurlítið við sögu. Ensku
svínin eru upphaflega komin af
evrópisku landkyni. En Englending-
ar eru dálftið kunnir að því að vilja
táka fr^m fyrir hendurnar á skap-
> • •

Aðalfundur
BnnaðarsaÉands Eyjafjaljarðar
verður haldinn í Gróðrarstöðinni á Akureyri
laugardaginn 1. febrúar næstkomandi; hefst kl.
1 e. h. — Á fundinum fer fram kosning á bún-
aðarþingsfulltrúa til næstu fjögra ára. Fulltrúar
á fundinn verða að hafa kjörbréf.
Stjórnin.
Nýbýlið 8KAEÐ
við Akureyrft er laust til kaups og áðúðar á næsta vori
(1936). — Semja ber við undirritaðan.
Skarði, 30. desember 1935.
Tryggvi Emilsson.
Það er aðeins
efitf íslenzkt
og það býður betri kjör en nokkuð annað
líftryggingarfélag starfandi hér á landi.
LíHryggingardeild
Sjóvátryggingarfélags íslarids h.f.
aranum og móta húsdýrin sín eftir
eigin höfði. — Svínin hafa ekki
farið varhluta af því sköpunarverki.
Það var um miðja síðastliðna öld
að vefarinn Jósef Tuley frá York-
shire sýndi meira framúrskarandl
svín, en menn þangað til áttu að
venjast, og hafði hann þó framleitt
það af einhverri lélegustu svínateg-
und Englands, gamla Yorkshire-
svíninu. Menn ruku upp til handa
og fóta og tóku að nota hinn fall-
ega stofn vefarans frá Yorkshire, til
kynbóta, bæði í Englandi, Norður-
löndum og víðar. Grísir hans seld-
ust fyrir of fjár, svo að sagt er að
hann hafi eitt sinn byggt sér dýra
»villu« fyrir einn einasta gothÖp
(Kuld). Þetta stóra Yorkshire-svín
er hefir verið notað til að setja
eins konar aðalsstimpil á svína-
ræktina, bæði í Noregi og víðar, er
miður harðgert og viðkvæmt injög
fyrir slæmum aðbúnaði, hefir þunna
húð og fín hár. Höfuðið er fremur
stutt, enni breitt, eyrun meðal stór
og standa út og upp. Búkurinn
þykkur og oft fremur stuttur. Trýn-
ið stutt og »skálin« oft djúp og
kinntannaraðirnar útstæðar svo að
nálgast Asíusvínið. Liturinn hvítur,
stundum flekkóttur og stafar það af
gamalli íblöndun (krydsning) svo-
nefndra Poland-China-svína. Oft
eru dökku flekkirnir vaxnir hvítum
hárum og er það talið ættarein-
kenni.
Á síðara hluta síðastliðinnar ald-
ar var svínaræktin orðin svo blönd-
uð, bæði í Noregi og Danmörku,
með Yorkshire og fleirum afbrigð-
um, að búfróðutn mönnum þótti nóg
um festuleysið og glundroðann I
því efni. Þess vegna hlupu ríkin
undir baggann með svínaræktar-
inönnum, og stofnuðu svínakyn-
bótabú víðsvegar, um og eftir s. 1.
aldamót, þar sem kynjunum var
haldid hreinum, bæði stórum York-
shire- og landsvínum. Þar að auki
voru stofnuð galtarfélög og styrkt
af ríkinu, bæði til galtarkaupa og til
að undirhalda göltinn.
Síðan hefir svínaræktinni stórum
fleygt fram, bæði í Noregi og Dan-
mörku.
(Framhald).
Gæsamanuna.
Svo nefnist lítil, en ljómandi
snotur barnabók nýútkomin; efnið
hefir valið Guðrún Björnsdóttir
kennslukona frá Grafarholti, er
andaðist’ síðastliðið sumar, en
myndirnar eru eftir hinn þjóðkunna
listamann, Tryggva Magnússon.
Guðrún notaði jafnan mikið af
Ijóðum og söng við kennslu sína, og
hafði hún hugsað sér að gefa út
safn af slíku tagi, og er þetta ofur-
lítið brot af því, er hún hafði safn-
að og undirbúið til útgáfu, gefið út
af ættingjum hennar. Efni bókar-
innar eru nokkur kvæði og vísur við
barnahæfi, með tilheyrandi mynd-
uin og lögum, er sum eru eftir
jbörn, og öll lögin eru útsett af
börnum.
Frágangur allur á þessari litlu
bók er hinn prýðilegasti.
H. /. M.
Fyrr og nú.
Árið 1895 — fyrir fjörutíu ár-
um — var niðurjöfnun aukaút-
svara á Akureyri kr. 2150.00 á
176 gjaldendur eða að meðaltali
kr. 12,22 á hvern gjaldþegn. Var
þá íbúatala Akureyrarbúa 617.
Nú, 40 árum síðar, er jafnað
niður kr. 297515.00 á 1562 gjald-
endur eða kr. 190.47 á hvern
gjaldenda að meðaltali. Hafa út-
svörin þannig nær sextánfaldazt á
hvern gjaldenda.
Árið 1895 innheimtust útsvör-
in þannig, að kr. 12,20 stóðu eftir
um áramót.
Þá skal sýndur samanburður á
helztu vörum þá og nú. Lítur
hann þannig út:
1895 1935
Rúgur (100 kg.) kr. 12 kr. 18
Bankabygg — — 20 — 30
Baunir — — 20 — 44
Hrísgrjón — — 20 — 30
Kaffi kg. — 1.80 — 2.25
Kaffibætir — — 0.84 — 2.50
Melís — — 0.46 - - 0.48
Grænsápa — — 0.40 - - 0.80
Steinolía — — 0.18 - - 0.38
Kol (tonn) — 40 - - 34
Lætur þá nærri að verð á þess-
um vörum sé nú að jafnaði um
60% hærra en fyrir 40 árum.
Þá voru vinnulaun 18—20 aur-
ar á klukkustund, en nú kr, 1.25
eða sex til sjöfalt hærri en fyrir
40 árum.
Fyrir síðustu aldamót var lítið
um það að hús væru leigð út. Þó
má finna þess dæmi að lítil her-
bergi væru leigð fyrir 40 árum á
kr. 4—6 kr. á mánuði. Er nú
leigan á svipuðum herbergjum 25
kr. á mánuði eða sem næst fimm-
falt hærri.
Getur nú hver og einn dregið
sínar ályktanir út af framan-
greindum tölum.
X. X.
Ritstjóraskipti verða við »íslending«
nú um áramótin. Gunnlaugur Tryggvi
Jónsson kveður »kóng og prest«, en við
tekur Einar Ásmundsson lögfræðingur
frá Hálsi í Fnjóskadal.
Ritstjóri: Ingimar Eydal.
Prentsmiðja Odds Björnssonar.