Dagur - 20.08.1936, Blaðsíða 2

142
DAGUR
34. tbl.
Nokkur orð um jarð-
ræktarlögin og
Ólaf Jónsson.
Hr. Ólafur Jónsson, fram-
kvæmdastjóri, skrifar enn grein
um jarðræktarlögin og mig í 32.
tölubl. ísl. og byrjar með því, að
það sé nú ekki mörgu né miklu að
svara í síðustu grein minni, en þó
skrifar hann langa grein til að
reyna að hnekkja henni, þó svo
óhönduglega takist til, að hann
glímir þar að töluverðu leyti við
sjálfan sig og sínar eigin ímynd-
anir, sem ég mun síðar benda á.
Hann segir að ég leggi nú orðið
aðaláherzluna á það, að telja
mönnum trú um, að greinar hans
séu skrifaðar í pólitísku áróðurs-
skyni og heldur sig enn við það,
að ef menn líti svo á, verði minna
mark tekið á orðum sínum. Er
það, eins og ég hefi áður bent á,
að minnsta kosti engin meðmæli
með þeim flokki, sem hann fylgir,
ef minna mark er tekið á orðum
þeirra manna, sem skrifa frá sjón-
armiði flokksins og fyrir hann,
heldur en ella mundi.
Ólafur hóf þessar umræður.
Mínar greinar hafa verið svör við
greinum hans. Hann hefir því
mestu ráðið um það, hvaða atriði
við höfum aðallega rætt. í einni
af greinum mínum lét ég þess að
7 vísu getið, sem augljóst var, að
grein hans næst áður var fyrst og
fremst pólitísk árás á Framsókn-
arflokiknn. Ólafi verður svo mik-
ið um þetta, að næst ver hann
miklu rúmi í „íslendingi11 til að
bera þessa ,,sakargift“(!!) af sér.
Mér þykja afsakanir hans ekki
fullnægjandi og tek þenna kafla
greinar hans til athugunar og
hrek hann, alveg eins og hina
aðra kafla greinarinnar. Þetta
kallar hann svo, að ég leggi höf-
uðáherzluna á það, að hann skrifi
í pólitískum tilgangi. Og þessu
lík eru önnur „rök“ hans, einkum
í hinum síðustu greinum.
Ólafur spyr í hvaða ljósi eigi að
skoða afstöðu mína til jarðrækt-
arlaganna. Ég hygg að hún sé nú
orðin sæmilega kunn, bæði af
þátttöku minni í setningu þeirra
á Alþingi og eins af greinum mín-
um í „Degi.“ En líklega á hann
við það, í hvaða tilgangi ég hafi
skrifað þessar greinar. Ætti það
þó ekki að vera honum né öðrum
neinn leynda^dómur. Hann hóf í
vor svæsna árás á þingmenn
Framsóknarflokksins út af jarð-
ræktarlögunum. Ég er einn af
þeim og ég samþykkti lögin.
Greinar mínar hafa því verið svör
við beinni árás á mig sjálfan og
minn flokk.
Þá segir Ólafur að ég haldi því
fram, að þingflokkur og land-
flokkur sé eitt og hið sama og svo
reynir hann með mörgum orðum
að hnekkja þeirri skoðun. Ég veit
nú ekki til að ég hafi nokkurn-
tíma haldið þessu fram, heldur er
það aðeins ímyndun Ólafs sjálfs,
sem hann þarna er að berjast við.
Þetta atriði hefir ekki borið á
góma hjá okkur fyrr og ég sé
enga ástæðu til að fara að ræða
það hér, enda er ég honum sam-
mála um sumt, sem hann segir
um þetta. En líklega vill Ólafur
þó ekki neita því, að þingflokkur
sé flokkur. Og þegar deilt er á
flokka fyrir gjörðir þeirra á þingi,
er auðvitað átt við þingflokkana.
Það stendur því jafn fast, sem
ég hefi sagt, þrátt fyrir þennan
útúrdúr Ólafs, að skrif hans voru
pólitísk árás á Framsóknarflokk-
inn (auðvitað þingflokkinn). Ann-
ars skal ég taka það fram út af
þessum hugleiðingum hans, að
þingmenn og kjósendur Fram-
sóknarflokksins eru vel sammála
um jarðræktarlögin. Fyrir því eru
margar sannanir komnar fram í
vor og sumar.
Það er víst tilgangslaust að
ræða írekar við hr. Ól. J. um þau
ákvæði jarðræktarlaganna, sem
snerta skipulag Búnaðarfélags ís-
lapds. Hann heldur því stöðugt
fram að lögum félagsins hafi ver-
ið breytt á síðasta þingi, þó hann
hinsvegar játi, að félagið geti
hafnað þeim breytingum og þar
með, að lögunum hafi ekki verið
breytt. Hann blandar þannig stöð-
ugt saman lögum félagsins, sem
enginn nema félagið sjálft getur
breytt, og þeim skilyrðum, sem
félaginu eru sett um skipulag sitt,
ef það fer með framkvæmd þeirra
mála, sem jarðræktarlögin fjalla
um. Ég nenni nú ekki að endur-
taká það oftar, sem ég hefi sagt
um þetta. Læt nægja að vísa til
þess. En Ólafur er nú fyrir löngu
hættur að tala um það, sem hann
hafði þó stór orð um í fyrstu, að
þessi skilyrði (sem hann kallar
breytingar á lögum félagsins) séu
á neinn hátt óheppileg. Þykir mér
þetta vel farið og bera vott um,
að hann hafi fallizt á rök mín í
því efni. Aðalatriði þessara skil-
yrða er, eins og kunnugt er það,
að bændur fái að hafa beinni á-
hrif á störf félagsins, heldur en
verið hefir. Skil ég því vel að Ól-
afur er hættur að tala um efnis-
hlið málsins, en reynir að gera-
sem mest úr forminu, þó vörn
hans sé þar einnig komin í mola.
Ég hefi nú ekki beinlínis haft
þau orð, að uppsögn starfsmanna
Bf. Isl. sé pólitísk árás á stjórnina
og Alþingi, eins og Ól. J. segir,
en hitt veit ég, að meirihluti nú-
verandi stjórnar Bf. ísl. hefir ekki
neitt á móti því að bregða fæti
fyrir landsstjórnina, ef þess gæf-
ist kostur. Ég þarf og enga til-
sögn frá Ólafi um það, að til eru
fjárlög í'yrir árið 1937, þar> sem
Bf. er veittur 180 þús. kr. styrk-
ur. Efast ég ekki úm að félagið
fær þann styrk, ef, stjórn þess
kemur ekki viljandi í veg fyrir
það. En orð mín um að fjárveit-
ingavaldið væri hjá Alþingi en
ekki hjá ráðherra lutu að því, að
helzt var að skilja á Ólafi, að fé-
lagið mundi verða svipt styrk í
framtíðinni, ef það hafnaði skil-
yrðum jarðræktarlaganna.
Hvað snertir val Steingríms
Steinþórssonar í búnaðarmála-
stjórastöðuna, þá er það að segja,
að mér er vel kunnugt um það,
að fyrri hluta árs 1935 komst á
jullt samkomulag um það milli
landbúnaðarráðherra annarsvegar
og meirihluta stjórnar Bj. ísl.
hinsvegar, að Steingrímur -jengi
stöðuna. Með bréfkafla þeim, er
Ólafur tilfærir, gerir landbúnaðar-
ráðherra því ekki annað en það,
að ganga eftir að gjörður samn-
ingur sé haldinn. Hann nefnir
Steingrím í bréfinu af þeirri ein-
földu ástæðu að það var aftalað
áður, þó um tíma hefði komið
nokkurt babb í bátinn fyrir utan-
aðkomandi áhrif.
Um fylgifjárákvæðið þarf ég
ekki að fjölyrða nú. Ólafur er nú
bættur öllum fyrri fullyrðingum 1
þvl efni og vill fá hæstaréttar-
dóm. Er þetta vel farið. En hann
reynir líka að bera á móti því, að
hann hafi nokkurntíma fullyrt
neitt um þetta. Það ætti hann
ekki að gera, heldur bara játa yf-
irsjón sína, því íslendingsblöðin,
sem greinar hans eru í, eru enn-
þá til og þar geta menn sjálfir séð
það svart á hvítu eins og t. d.:
„Þingmenn Framsóknar hjálpa
sósíalistum til að koma ríkis-ítök-
um á jarðeignir bænda.“ Það er
svo sem ekki verið að tala um
það hér, að þetta sé vafasamt og
þurfi hæstaréttardóm. Heldur er
þessi sleggjudómur kveðinn upp,
þegar í upphafi einnar greinar
hans. En sleppum því nú, úr því
hann hefir tekið umbótum í þessu
efni.
Ég bað Ólaf síðast að ráða fyrir
mig ofurlitla gátu viðvíkjandi að-
stöðu Sjálfstæðismanna til fylgi-
fjárákvæðis nýbýlalaganna. Hann
hefir ekki orðið við bón minni,
heldur svarað út í hött. Hann seg-
ir að mönnum sé það í sjálfsvald
sett hvort þeir vilja stofna nýbýli
eða ekki. Það er að nokkru leyti
rétt, þó menn geti nú reyndar
verið neyddir til þess, ef ekki er
um atvinnu eða aðra bjargræðis-
vegi að ræða. En á sama hátt er
bændum í sjálfsvald sett hvort
þeir vinna jarðabætur eða ekki,
eða hvort þeir þiggja jarðræktar-
styrkinn, og ekki verka jarðrækt-
arlögin aftur fyrir sig í þessu efni.
Hann segir að bændur geti ekki
án styrksins verið. Það má segja
það, en mundu frumbýlingar á
nýbýli frekar komast af án
styrks? Ég held ekki. En hvað
sem um þetta er, þá er þetta eng-
in ráðning á gátunni. Fylgifjár-
ákvæðin eru að þessu sinni þau
sömu í nýbýlalögunum eins og í
jarðræktarlögunum. Annaðhvort
er því um „ríkis-ítök“ að ræða í
báðum tilfellunum eða hvorugu.
Nú SAMÞYKKTU margir þing-
menn Sjáljstœðisflokksins og
Bœndaflokksins jylgijjárákvæði
nýbýlalaganna. Voru þeir að sam-
þykkja „ríkis-ítök“? Nú getur ný-
býli orðið til á þann hátt, að t. d.
bræður skipti jörð sinni í 2 alveg
jafnstóra parta; önnur jörðin
verður þá nýbýli. , Var það þá
meining Sjáljstæðismanna, að
annar bróðirinn yrði jrjáls og ó-
háður óðalsbóndi, en hinn „ójrjáls
ríkisþrœll, ejtir rússneskri jyrir-
mynd?“ Maður skyldi næstum
halda það, eftir gjörðum þeirra i
nýbýlamálinu og orðum þeirra
um jarðræktarlögin. En þó ég sé
andstæðingur Sjálfstæðisflokksins,
dettur mér ekki í hug að halda,
að þingmenn hans hafi hugsað á
þessa leið. Þeir taka þá heilbrigðu
afstöðu að samþykkja fylgifjár-
ákvæði nýbýlalaganna með okk-
ur, til þess að reyna að koma í
veg fyrir, að stuðningur ríkisins
verði til að hækka býlin óeðlilega
í verði síðar meir. Svo þegar þessi
sama ráðstöfun er gerð í jarð-
ræktarlögunum, þá, — þá fyrst er
þessi grýla um „ríkis-ítökin“
fandin upp. Ekki af því að stjórn-
arandstœðingar óttist hana eða
trúi á tilveru hennar, heldur til að
gera lögin tortryggileg í augum
bænda á kostnað Framsóknar-
flokksins, sem beittist fyrir þeim.
Hitt er svo annað mál, að þetta
herbragð heppnast ekki. Bændur
sjá vel í gegnum þetta. Þetta er
nú sannleikurinn í þessu efni. Ég
■HWfWWWIHHHIHHBI
NÝTT! NÝTT!
Þvottaduftið m
ættu allir að nota.
Pakkinn aðeins 55 aura. Fæst í
Kaupfélagi Eyfirðinga.
Nýlenduvörudeild.
ftMUMftMlftftftftftftftftftftftÍW