Dagur - 29.07.1937, Blaðsíða 2

154
DAGUR
37. tbl.
► • ♦ ♦ • • •- «
• • • •--<
Þjóðnýtingarskraí
„í$lendingsu.
Síðasti ísl. flytur leiðara, sem
hefir að fyrirsögn þessa spurn-
ingu: Á þjóðnýtingin að' fram-
kvœmast?
í grein þessari kemst blaðið að
þeirri niðurstöðu, að sameining
Alþýðuflokksins og Kommúnista-
flokksins sé gerð með það fyrir
augum að kúga Framsóknarflokk-
inn til að ganga inn á þjóðnýting-
arkröfurnar, og segir ísl. allar lík-
ur á að svo muni fara. Engin rök
færir þó blaðið fyirir þessari stað-
hæfingu sinni önnur en þau, „að
miðstjórnir flokkanna hafi gefið
út yfirlýsinguna um stjórnarsam-
vinnu daginn eftir að tillaga Héð-
íns er samþykkt í Dagsbrún“. Síð-
an slær blaðið því föstu, að Fram-
sókn verði að gera málefnasamn-
ing við Einar Olgeirsson, Brynjólf
Bjarnason og ísleif Högnason,
engu síður en foringja Alþýðu-
flokksins.
Þessi eru rök blaðsins fyrir því,
að Framsóknarfl. muni láta kúgast
til hlýðni við þjóðnýtingarstefn-
una. En rökin eru harla lítils virði.
Fyrst er nú það, að enginn get-
ur enn um það sagt, hvort nokkuð
verður úr sameiningu Alþýðufl. og
kommúnista. Málið er enn ekki
komið lengra en það, að samþykkt
hefir verið tillaga á félagsfundi
um tilraun til sameiningar. Al-
þýðuflokkurinn hefir ekki látið í
Ijósi álit sitt eða vilja í þessu máli
og getur ekki gert fyrr en á
flokksþingi, sem ekki mun verða
haldið næstu mánuðina. Það er
því ekkert annað en rugl úr ísl.,
að Framsóknarfl. verði að gera
málefnasamning við kommúnista.
Takist að gera málefnasamning
milli Framsóknarfl. og Alþýðufl.,
þá verður það án trllits til komm-
únista. Óg hin fyrirhugaða sam-
einingarhugmynd Alþýðufl. og
Kommúnistafl. er með öllu óvið-
komandi Framsóknarflokknum og
hefir engin áhrif á gjörðir hans,
þegar til málefnasamnings kemur
milli hans og Alþýðuflokksins.
En viðvíkjandi þeirri getsök ísl.,
að Framsóknarfl. muni láta kúgast
inn á þjóðnýtingarbrautina, er rétt
að benda blaðinu á eftirfarandi yf-
irlýsingu, er gerð var á flokks-
þingi Framsóknarmanna í febrúar-
mánuði í vetur. Sú yfirlýsing er á
þessa leið:
„Um undanfarin ár hefir Fram-
sóknarflokkurinn haft samstarf
um ýms löggjafarmálefni við flokk
verkamanna í kaupstöðum og
kauptúnum, Alþýðuflokkinn.------
Flokksþingið telur, að þetta sam-
starf hafi yfirleitt lánazt vel. Þó
vill flokksþingið taka skýrt fram,
að það telur slíkt samstarf því að-
eins geta haldið áfram, að það sé
reist á sama grundvelli og hjá lýð-
rœðisþjóðum nágrannalandanna,
þar sem frjálslyndir milliflokkar
standa að ríkisstjórnum með
verkamannaflokkunum, þannig, að
unnið sé með óskiptum kröftum
að almennum framfara- og menn-
ingarmálum, en ÞJÓÐNÝTING-
ARKRÖFUR EKKI TEKNAR TIL
GREINA, og að Alþýðuflokkurinn
styðji að því að leysa hin mest að-
kallandi vandamál bœndanna og
annara framleiðenda.“
Síðan þessi yfirlýsing var sam-
þykkt á fiokksþinginu hetir það
gerzt, að þingflokkur sósíalista
stofnaði til þingrofs út af ágrein-
ingi við FramsóknaríL, um þjóð-
nýtingu o. fl. Úrslit nýrra kosn-
inga urðu þau, að Framsóknarfl.
jók fylgi sitt að stórum mun og
bætti við sig fjórum þingsætum,
en fylgi Alþýðufl. rýrnaði og
flokkurinn fékk 8 þingsæti í stað
10 áður. Þessi var dómur þjóðar-
innar um ágreininginn milli flokk-
anna. Þrátt fyrir þetta gerir ísl.
sig svo heimskan að halda því að
lesendum sínum, að Framsóknar-
ílokkurinn láti kúgast til hlýðm
við þjóðnýtingarstefnuna. En þess-
ar bollaleggingar blaðsins eru ekki
annað en barnaskapur.
Framsóknarflokkurinn hvikar
ekki frá yfirlýsingu þeirri, er
ílokksþignið gerði um samstarf
hans við Alþýðuflokkinn í vetur.
Þetta hlýtur Alþýðuflokkurinn að
vita. í því sambandi er rétt að
skýra frá því, að Alþýðublaðið
birti fyrir viku síðan viðtal við
Jón Baldvinsson, þar sem hann
segir meðal annárs, að það sé „vit-
urlegt og í samræmi við óskir
kjósenda beggja þessara flokka“,
að Framsóknarflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn geri nú með sér
stj órnarsamvinnu.
ísafjörður er einkennilegur bær.
Á gróðurlausri eyri, sem gengur
út í Skutulsfjörðinn, hafa safnazt
saman hátt á þriðja þús. manns,
sem lifa af því að sækja gull í
„gullkistu Vestfjarða“. Innan við
eyrina er Pollurinn — hin ákjós-
anlegasta höfn. En það er fleira
einkennilegt við ísafjörð. Flestum,
er þangað koma, finnst að þar
vera engar áttir. Og ef einhver
kunnugur fer að útskýra þær, þá
séu þær þó að minnsta kosti
rammvitlausar við það, sem ann-
arstaðar er.
Þá má nefna eitt sérkenni bæj-
arins enn. Þar er veidd krabbateg-
und ein til matar, sem hvergi
annarstaðar er veidd á landinu.
Og ef þið hafið aldrei bragðað ís-
firzkar rækjur, þá skuluð þið fá
ykkur eina dós af þeim, og ég tel
víst, að ykkur muni falla þær vel.
Þarna er að rísa upp nýr atvinnu-
vegur, sem getur haft talsverða
þýðingu í framtíðinni. ísfirðingar
eru ekkert hræddir við að ganga
ótroðnar slóðir.
Ég kom til ísafjarðar í fyrsta
skipti í vor, og kynntist þar af
eigin raun þeim sérkennum bæjar-
ins, sem hér hefir verið drepið á.
Þetta vil ég taka fram, svo enginn
haldi, að ég hafi þetta eftir vafa-
sömum heimildum. — Og þá er
í'ormálanum lokið, og kem ég þá
að því atriðinu, sem ég vil gera að
umtalsefni.
Innan við Pollinn er Tungudal-
ur. Láglendið hefir bærinn ræktað
og lagt það undir kúabúið í
Tungu. En brekkurnar eru klædd-
ar birkikjarri upp á brún. Þangað
streyma ísfirðingar á sunnudögum
og er það kallað að fara „í skóg-
inn“. Þar hafa líka á síðustu árum
verið byggðir allmargir sumarbú-
staðir. Fylgir dálítill reitur til
ræktunar hverju húsi. Allt útlit
er fyrir, að þarna sé að rísa upp
dálítil sumarborg með trjám, mat-
jurtagörðum og blómskrúði. Fólk-
ið úti á eyrinni þráir sumargróð-
ur og finnur hann þarna.
Stærsta húsið í þessari sumar-
borg Isfirðinga er skólasetrið
„Birkihlíð“, sem er eign gagn-
fræðaskólans á ísafirði. Það er
heimkynni æskunnar bæði á vetr-
um og vorin. Sjálfir hafa nemend-
urnir að mestu byggt það og lagað
til þar í kring. Tvö undanfarin
vor þefir verið tekin upp sú nýj-
ung á ísafirði, að haldinn hefir
verið vinnuskóli að vorinu fyrir
atvinnulausa drengi undir stjórn
Lúðvigs Guðmundssonar skólastj.
Unnið hefir verið að vegagerð
þarna inni í dalnum, trjáplöntum
plantað út, grisjaður skógurinn,
búnir til matjurtagarðar o. fl. Þá
hafa íþróttir verið iðkaðar jafn-
framt. Þarna er eflaust stigið spor
í rétta átt. Drengjunum gefin
tækifæri til að læra nytsöm verk,
og prýða þennan skemmtistað
bæjarins fyrir framtíðina. Á þann
hátt komast þeir í kynni við þann
fögnuð, er fylgir allri ræktun.
Jafnframt eru unnin nytsöm verk
fyrir bæinn, með vegagerð o. fl.
Þá læt ég máli mínu lokið. Ég
vildi aðeins með þessum línum
vekja athygli á því, að rækjuveið-
arnar á ísafirði og vinnuskóli ís-
firðinga, í sambandi við sumar-
borg þeirra, eru nýjungar, sem
vert er að taka eftir.
Eiríkur Sigurðsson.
Varðtími lœkna.
29. júlí, fimmtudag: Árni Guðmimdsson.
30. — föstudag: Jón Geirsson:
31. — laugardag: Pétur Jónsson.
Heilifldi Bændaflokksins
við bændsir.
Bændaflokksmenn héldu því
fram fyrir síðustu kosningar, að
gengislækkun væri lífsnauðsyn
fyrir framleiðendur og að það
væri sitt hjartfólgnasta áhugamál
að fá henni framgengt. En til þess
að svo gæti orðið, þyrfti „Breið-
íylkingin“ að sigra.
Þorsteinn Briem þóttist ætla að
fella gengi krónunnar með aðstoð
íhaldsins, til hagsbóta fyrir bænd-
ur.
En heilindin í þessu máli komu
vel í ljós á sjálfan kjördaginn, 20.
júní.
Þann dag ílutti aðalmálgagn í-
haldsins eftirfarandi grein, sem
hér er lítið eitt stytt:
„Gengislœkkunargrýlan.
Allra síðasta hálmstrá sósíalista
.... er nú loks sú grýla, að ekki
sé óhætt að kjósa Sjálfstæðismenn
vegna þess, að þeir muni rjúka i
það að lækka gengi íslenzku krón-
unnar.
Út af þessu er óhætt að segja
það hverjum manni, að engum
flokki er betur liœgt að trúa fyrir
því að vernda gengi íslenzku krón-
unnar en einmitt Sjálfstœðis-
flokknum. Hann hefir í þeim efn-
um svo stórkostlegra hagsmuna að
gæta, að óhugsandi er að gengis-
lækkunarstefnan geti sigrað þar.
Einmitt í Sjálfstæðisflokknum eru
þær fjölmennu stéttir, sem eiga
allt undir því að krónan haldi
gengi sínu eins lengi og unnt er,
auk þess sem Sjálfstæðismönnum
er sízt allra flokka hægt að trúa
til þess að vilja taka á ríki og
banka þá gífurlegu örðugleika,
sem af gengisfalli mundi leiða....
Þeir, sem vilja tryggja gengi ís-
lenzku krónunnar, eiga því enga
að kjósa á þing aðra en Sjálfstæð-
ismenn.“
Hverjum heiðvirðum manni
hlýtur að blöskra það hyldýpi ó-
heilinda, er Bændafl.menn þóttust
ætla að bjarga atvinnuvegunum
með gengisfalli og það með aðstoð
Mbl.manna, sem svona tala.
NÆTURVÖRÐUR er í Stjömu Apó-
teki þessa viku. (Frá n. k. mánud. er
næturvörður í Akureyrar Apóteki.)
iwnninnniBniHi!
G a r d í n u-
t a u.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Vefnaðarvörudeild.
iiiiiiilftiiftftlj
A