Dagur - 14.10.1937, Blaðsíða 2

198
DAGUR
48. tbl.
Jónas Krisffánsson:
Mjólkurmálið.
i.
í greinum þeim, sem ég hefi
skrifað um mjólkurlögin og birtar
hafa verið í þessu blaði, hefi ég
reynt að skýra tilgang mjólkur-
laganna, lögin sjálf eins og þau
eru nú, og hvernig þau hafa verið
framkvæmd sunnanlands síðast-
liðin 2V2 ár. Ennfremur hefi ég
gert að umtalsefni viðhorf manna
á Akureyri og í Eyjafirði gagn-
vart þessum lögum.
Blöðin „Alþýðumaðurinn“ og
„Verkamaðurinn“, sem gefin eru
út hér í bæ, telja sig vera í and-
stöðu við þessi lög, og láta meðal
annars svo um mælt, að nefndin,
sem • hefir með höndum fram-
kvæmd mjólkurlaganan hér á Ak-
ureyri, fari fram, gagnvart mjólk-
urframleiðendum hér, með kúg-
un, lögbrotum og illgirni. — Sér-
staklega hafa þó blöð þessi ráðizt
á mig persónulega fyrir þær
greinar, sem eg hefi skrifað um
mjólkurlögin, og sömuleiðis fyrir
það, að eg gegni formannsstörfum
í framkvæmdarnefnd mjólkurlag-
anna á Akureyri.
Eins og eg hefi tekið fram
áður, hefi eg enga tilhneyingu til
þess að ræða þetta mál á þann
hátt, að skammast við menn, sem
ritað hafa í áðurnefnd blöð og
kastað hafa til mín skætingi. —
Og mun eg halda mér við ákvörð-
un mína í þessu efni.
En þar sem þessi blöð hafa
haldið því fram, að undanförnu,
að framkvæmdarnefnd mjólkur-
laganna hér hafi beitt mjólkur-
framleiðendur mikilli hörku og
heimtað af fátæklingum verðjöfn-
unargjald af mjólk, þvert ofan í
lög og rétt, þá get ég ekki látið
hjá líða að mótmæla slíkum ásök-
unum á nefndina, sem algerlega
röngum.
Fyrir hönd þessarar nefndar
leyfi ég mér að taka það fram að
ennþá hefir ekki verið krafizt
verðjöfnunargjalds af einum ein-
asta mjólkurframleiðanda á Akur-
eyri, og er því ekki um neina
harðneskju að ræða af hálfu
nefndarinnar í þessu efni.
Hinsvegar mun nefndin ekki
hafa í hyggju að fella niður inn-
heimtu þessa gjalds, sem mjólkur-
lögin fyrirskipa að skuli innheimt,
enda væri þar um að ræða brot á
landslögum.
II.
Framkvæmdanefndin hefir þvert
á móti sýnt mjólkurframleiðend-
um í bænum fullan skilning á
málefnum þeirra og tilhliðrunar-
semi við framkvæmdina, eins og
henni ber að gera, því jafnvel
þótt núverandi framkvæmdar-
nefnd sé skipuð af mjólkurfram-
leiðendum sveitanna, þá telur
nefndin sig einnig hafa skyldur
að rækja gagnvart mjólkurfram-
leiðendum á Akureyri, þar sem
framkvæmd laganna snertjr þá
_eigi síður en framleiðendur utan
Akureyrar.
Framkvæmdarnefndin hefir það
hinsvegar ekki á valdi sínu, að
breyta núverandi lögum og getur
heldur ekki framkvæmt þau eftir
fyrirskipunum eða hótunum ein-
stakra manna, heldur eftir þeim
höfuðreglum, sem landslög ákveða
á hverjum tíma.
En sem dæmi þess, að fram-
kvæmdarnefndin hefir einnig litið
á málefni mjólkurframleiðenda á
Akureyri, þá skal þess getið, að
fundur mjólkurframleiðenda, sem
haldinn var hér í síðastliðnum
mánuði, óskaði eftir að þeir
mjólkurframleiðendur, sem fengju
leyfi til beinnar sölu á mjólk til
neytenda á Akureyri, þyrftu ekki
að greiða verðjöfnunargjald af
hverri kú, heldur aðeins af þeirri
mjólk, sem þeir seldu.
Framkvæmdarnefndin var
þeirrar skoðunar, að mjókurlögin
heimiluðu þetta ekki, en hún
samþykkti, eigi að síður, að koma
þessari ósk mjólkurframleiðenda
á Akureyri á framfæri við Mjólk-
ursölunefnd landsins til umræðu
og ákvörðunar.
Á fundi Mjólkursölunefndar,
sem haldinn var í Rvík fyrir
nokkrum dögum, bar eg fram hin-
ar umtöluðu óskir mjólkurfram-
leiðenda á Akureyri, og útdráttur
úr gerðabók Mjólkursölunefndar
út af þessu erindi mínu hljóðaði
svo:
„I. Jónas Kristjánsson ber fram
fyrir hönd mjólkurframleiðenda
innan lögsagnarumdæmis Akur-
eyrar, að þeir, sem fá undanþágu
til beinnar mjólkursölu á Akur-
eyri, verði undanþegnir greiðslu
verðjöfnunargjalds af þeirri
mjólk, sem þeir taka til notkunar
á heimilum sínum.
Ennfremur gerir framkvæmdar-
nefndin á Akureyri þá fyrirspurn
til Mjólkursölunefndar, hvort
henni sé leyfilegt að innheimta
verðjöfnunargjald hjá undanþágu-
mönnum á Akureyri og miða það
gjald við 2800 ltr. ársnyt úr hverri
kú, sem er meðal mjólkurmagn
allra nautgriparæktarfélaga í
Eyjafirði".
„Svofelld ályktun var gerð með
tilvísun til framanskráðra erinda:
„Viðkomandi ósk mjólkurfram-
leiðenda á Akureyri um lægra
verðjöfnunargjald á undanþágu-
mjólk, en lögin ákveða, annað-
hvort með því að færa ársnytina,
sem miðast við, niður í 2800 ltr.,
eða greiða aðeins af seldri mjólk,
en ekki þeirri, er fer til eigin
neyzlu, þá lítur nefndin svo á, að
ákvæði laganna um þessi efni séu
svo skýr og ákveðin, að það sé
ekki á valdi hennar að breyta á
þenna hátt, sem óskað er“.
Ályktunin samþ. með 5 sam-
hljóða atkvæðum“.
Af ofangreindum fundargerJðar-
útdrætti urðu úrslitin hjá Mjólk-
ursölunefpd landsins ekki í vil
þeim mönnum á Akureyri, sem
fá undanþágu mjólkurlaganna til
beinnar sölu, og sú eina leið, sem
þessum mönnum er fær,‘ til þess
að komast hjá þessu gjaldi, er að
vinna að því, að fá þessu ákvæðí
laganna breytt, t. d. á þingi því,
sem nú situr.
Framkvæmdarnefndin hefir gert
það fyrir undanþágumennina á
Akureyri, sem í hennar valdi
stóð í þessu máli, hvað sem blöðin
„Alþm.“ og „Verkam.“ kunna að
telja sér hagkvæmt að segja um
störf nefndarinnar, enda verður
ekki um það fengist.
í 40. tbl. „Dags,“ 19. ág. s.l. birt-
ist grein eftir einhvern, sem kall-
ar sig „Ljósvetning.“
Þessi grein „Ljósvetnings" er
skrifuð vegna yfirlýsingar frá
Reykdælum í 33. tbl. „Dags,“ en
sú yfirlýsing var birt að tilefni
yfirlýsingar, sem Kinnungar létu
birta í „Degi“ 17. júní s.l.
„Ljósvetningur" spyr Reykdæli
margs í þessari grein sinni, eink-
um viðvíkjandi ummælum Arnórs
Sigurjónssonar um Jónas Jónsson
í bréfum Arnórs til Þingeyinga.
Hinsvegar þegir „Ljósvetningur“
vandlega um, að bréf Arnórs voru
svar við áður framkomnum bréf-
um J. J.
Einnig spyr „Ljósvetningur“:
Vilja þeir (þ. e. Reykdælir)
standa við fullyrðingar Arnórs og
bera ábyrgð á orðum hans, eins
og hann mælir í bréfum sínum
til Þingeyinga 21. jan, og 23. maí
s.l.? Eða vilja þeir það ekki?“
En svo bætir hann við spurn-
ingarnar:
„En þó eg spyrji, er eg ekki að
knýja fram svör við spurningum
mínum, af því eg veit fyrirfram,
að þeim er ekki hægt að mótmæla
nema með blekkingum.“ Virðist
greinarhöf. varpa spurningunum
fram, til þess að Reykdælir athugi
þær í „einrúmi.“
Eg ætla mér ekki að svara eða
„mótmæla11 spurningum „Ljós-
vetnings,“ en eg vil benda á það,
að yfirlýsing okkar Reykdæla gaf
ekki tilefni til slíkra spurninga,
sem „Ljósvetningur“ varpar fram
í grein sinni. Það er aðeins hans
eigin flónska, sem gefið hefir
honum tilefnið. Yfirlýsing okkar
Reykdæla var aðeins mótmæli
gegn lastyrðum um Arnór í yfir-
lýsingu Kinnunga. Á J. J var ekki
mirínst, eða ummæli Kinnunga
um hann í sömu yfirlýsingu
þeirra.
Eg hygg, að allir, sem lesið hafa
áðurnefnt bréf Arnórs, skilji, að
álit það á J. J. sem fram kemur í
bréfunum, er persónulegt álit
Arnórs. Álit, sem hann hefir
fengið á J. J. af kynningu sinni
og viðskiftum sínum við hann.
Yfirlýsing okkar Reykdæla er
þessu óviðkomandi. Eg veit, að
álit Reykdæla á J. J. skiftist
nokkuð í tvö horn, og skoðanir
þeirra á réttmæti sumra ummæla
Arnórs um hann eru skiftar, en
eg býst ekki við, að Reykdælir
fari til og samþykki nokkra yfir-
lýsingu þessu viðkomandi, bæði
vegna skiftra skoðana, og eins
vegna þess, að þeir munu telja
slíkt óviðeigandi.
Eg tel það að ástæðulausu, að
Ljósvetningar hafa gert þessar
bréfaskriftir þeirra Arnórs og J.
J. að blaðamáli, fyrst með yfir-
lýsingu sinni og nú aftur með
grein „Ljósvetnings.“ En fyrst á
þetta er minnst, var og er rétt að
geta þess, að J. J. gaf tilefni til
þessara deilu þeirra Arnórs, með
því hvernig hann veik að raf-
stöðvarmáli Laugaskóla og „fyr-
verandi trúnaðarmanni“ skólans í
sambandi við það, einkum í bréfi
sínu til „kærra samherja“ 26. ág. f.
á. Bréf Arnórs voru svar við
þeirri árás, sem í ummælum J. J.
voru falin, og Arnór gat ekki tek-
ið þegjandi. Um drengskap í bar-
dagaaðferðum geta Ljósvetningar
ekki gilt úr flokki talað fyrir
hönd síns skjólstæðings í þeirri
deilu, og sat illa á þeim, að vera
með umvandanir og ákúrur til
Arnórs í því sambandi og birta
þær í blaði, sem hafði fjölda les-
anda, sem voru þeirri deilu alveg
ókunnugir. Að dómi okkar Reyk-
dæla var þetta tiltæki Kinnunga
og lastmæli þeirra um Arnór í
því sambandi óréttmæt og ósæmi-
leg á allan hátt.
„Ljósvetningi11 þykir yfirlýsing
okkar Reykdæla undarleg vegna
þess, að hann segist „ekki hafa
hitt nokkurn mann, sem hefir vilj-
Káputauin |
eru komin. §
Kaupfélag Eyfirðinga. JS
Vefnaðarvörudeild.